Ta najstarsza regionalna nagroda w Polsce wpisała się na trwałe w kulturalny pejzaż Śląska. Ligoniowy laur zawsze honorował wartości patriotyczne i chrześcijańskie.

Juliusz Ligoń, poeta-samouk i patron nagrody, tak o sobie pisał:

Jestem śląskie dziecko,
Boże chwała,
Śląska nasza ziemia,
Mnie tu wychowała.
I od śląskiej matki
Do niej miłość brałem,
Od ojca Ślązaka
Przykład otrzymałem.
(…)

Jestem śląskie dziecko
Rodu słowiańskiego.
Idę wszędzie śmiało,
Nie boję się złego…

Nagrodę Ligonia otrzymywali ludzie albo zespoły ludzi przez swój dorobek zasłużonych dla Śląska w jego historycznych granicach, którzy wnieśli znaczący wkład w duchowy i cywilizacyjny rozwój tego regionu. Wśród laureatów indywidualnych odnajdujemy działaczy niepodległościowych, działaczy harcerskich, żołnierzy Armii Krajowej i więźniów obozów koncentracyjnych, w tym także licznych księży. Zespołowe nagrody otrzymywały liczne towarzystwa śpiewacze i chóry, biblioteki i muzea śląskie, redakcje i zespoły ludzkie, których pasją była służba wartościom i dobru publicznemu.

7 maja 2014 r. w Katowicach na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego po raz 41. wręczono Śląską Nagrodę im. Juliusza Ligonia. W tym roku otrzymali ją: ks. prof. Józef Pater (Wrocław) – za konsekwentne poszukiwanie prawdy o dziejach Kościoła na Śląsku, Zygmunt Brachmański (Rybnik) – za świadectwo oraz służbę chrześcijańskim i patriotycznym wartościom wyrażanym przez sztukę, a także Muzeum Drukarstwa w Cieszynie – za godną uznania postawę wdzięczności i szacunku dla kultury słowa drukowanego na Śląsku Cieszyńskim.

Wygłoszone laudacje przybliżyły sylwetki i dokonania tegorocznych laureatów. I tak JE bp prof. dr hab. Jan Kopiec – ordynariusz diecezji gliwickiej ukazał postać ks. prof. dr. hab. Józefa Patera. Laureat urodził się w 1944 r. w Rumnie na Kresach Rzeczypospolitej. Szkołę średnią oraz studia ukończył we Wrocławiu. Tam też kontynuował karierę naukową na PWT. W 1984 r. został wicedyrektorem Archiwum i Muzeum Archidiecezjalnego oraz Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu. W 1998 r. otrzymał stopień naukowy doktora habilitowanego, a rok później stanowisko profesora nadzwyczajnego na PWT. Warto tu przywołać dwie ważne publikacje ks. prof. Patera: Święci w dziejach Śląska (Wrocław 1997) i Poczet biskupów wrocławskich (Wrocław 2000).

Z kolei dr hab. Marek Rembierz z Uniwersytetu Śląskiego przybliżył postać Zygmunta Brachmańskiego. Nasz drugi laureat urodził się w 1936  r. w Rydułtowach na Górnym Śląsku.
W 1959 r. ukończył studia na wydziale rzeźby w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jest wykonawcą pomników, jak również projektantem i realizatorem wystroju wnętrz kościołów (np. w Pszczynie i Katowicach). Jego dzieła to m.in. pomniki Wojciecha Korfantego i Harcerzy Września w Katowicach, a także kilka pomników Jana Pawła II (np. w Rybniku).

Prof. dr hab. Wojciech Świątkiewicz z Uniwersytetu Śląskiego zaprezentował ostatniego laureata, Muzeum Drukarstwa w Cieszynie. Powstało ono w 1996 r. dla upamiętnienia tradycji drukarskich na Śląsku Cieszyńskim. W swoich zbiorach posiada maszynę typograficzną z zestawem czcionek, matryc, prasy dociskowe i urządzenia introligatorskie. Niespodzianką dla zebranych było wręczenie zebranym – przez p. Karola Franka, prezesa firmy – ulotnego druku wydanego na papierze czerpanym z okazji uroczystości wręczenia Śląskiej Nagrody im. J. Ligonia.

Uroczystość zgromadziła wielu członków i sympatyków Stowarzyszenia oraz przedstawicieli władz państwowych i samorządowych na czele z wicewojewodą śląskim Piotrem Spyrą. Władze naczelne Stowarzyszenia reprezentował Sekretarz Rady Głównej Romuald Gumienniak. I tak dokonania laureatów sprowadziły w to majowe popołudnie do Katowic ze wszystkich zakątków Śląska gości, którym leży na sercu rozwój nauki i kultury zarówno w wymiarze regionalnym, jak i ogólnopolskim.

Krzysztof Chwolik/kw