W serwisie Facebook trwa głosowanie internautów na najlepsze streszczenie pracy dyplomowej poświęconej nauczaniu społecznemu Kościoła. Konkurs prac licencjackich i magisterskich ogłosił w marcu br. łódzki Oddział Katolickiego Stowarzyszenia “Civitas Christiana”.

Eliminacje przebiegają na dwóch płaszczyznach. Powołana komisja ocenia nadesłane prace licencjackie i magisterskie, z których wyłoni najlepsze, zaś społeczność facebooka może zapoznać się z ich streszczeniami i oddać swój głos na jedną z 6 propozycji. Aby wziąć udział w głosowaniu, wystarczy wejść na profil facebook.com/CivitasChristianaLodz i polubić (przycisk Lubię to!) wybrany wpis. Zwycięży praca ciesząca się największą popularnością. – Konkurs publiczności ma za zadanie wyłonić pracę, która swoim opisem przykuje największą uwagę gości naszego fanpage’a – tłumaczy koordynator Piotr Kosmowski. Głosowanie zakończy się 21 października o północy.

Publikujemy streszczenia poddane głosowaniu:

Praca 1: Realizacja zasad katolickiej etyki małżeńskiej na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród małżeństw ze wspólnot neokatechumenalnych w Pampelunie
▲Głosowanie: Praca ①

Praca napisana została pod wpływem obserwacji zmian politycznych i społeczno-kulturalnych zachodzących w dzisiejszym świeci, zwłaszcza zachodnim. Postępująca laicyzacja i demoralizacja stoją w pewnej opozycji do życia religijnego, zgodnego z zasadami etyki, przez co zagrażają instytucji małżeństwa oraz rodziny. Postanowiono przeprowadzić ankiety wśród małżeństw ze wspólnot neokatechumenalnych w Pampelunie. Chciano poznać sposób rozumienia i stosunek do zasad katolickiej etyki małżeńskiej, a także metody i konsekwencje ich realizacji. Wydało się to ważne przede wszystkim ze względu na swoją aktualność. Kwestie rozwodów, rodzin wielodzietnych, in vitro czy aborcji stanowią w ostatnich latach temat coraz częściej podchwytywany przez media oraz podstawę wielu dyskusji i skandali.
Jako teren badań wybrana została Hiszpania- państwo z jednej strony coraz bardziej zlaicyzowane, z drugiej zaś stanowiące kolebkę Drogi Neokatechumenalnej – bardzo ważnego i wciąż zyskującego na znaczeniu ruchu wspólnotowego w Kościele Katolickim. Obszar całej Hiszpanii wydał się zbyt szeroki, jak na pracę licencjacką o charakterze badawczym. Wnioski mogłyby być zbyt ogólne, a przez to niemiarodajne, dlatego też postanowiono zawęzić badania do jednego miasta – Pampeluny. Dzięki temu praca stanowi bardziej dokładną analizę konkretnego wycinka rzeczywistości, który może być pewnym odzwierciedleniem sytuacji w całym kraju. Przeprowadzone ankiety sporządzone zostały w oparciu o nauczanie Kościoła Katolickiego na temat etyki małżeńskiej.

Praca 2: Wpływ myśli społeczno-politycznej Jacquesa Maritaina na „Deklarację o Wolności Religijnej” Soboru Watykańskiego II
▲Głosowanie: Praca ②

Temat pracy został przeze mnie wybrany ze względu na moje osobiste zainteresowanie stanem Kościoła we współczesnym świecie oraz źródłami i przyczynami tego stanu. Bezpośrednią inspiracją do napisania licencjatu na temat Jacquesa Maritaina i jego wpływu na „Deklarację o Wolności Religijnej” Vaticanum II było poznanie opinii abpa Marcelego Lefebvra o duchowym ojcostwie Maritaina odnośnie wspomnianej Deklaracji. Jednocześnie, słyszałem o raczej konserwatywnym nachyleniu tego filozofa, który był jednym z pierwszych krytyków Kościoła posoborowego. Pomyślałem, że warto bliżej poznać takiego człowieka, który wygląda na osobę szarganą przeciwnymi uczuciami. Poglądy takich ludzi i uzasadnienia ich przekonań jawią się jako interesujące przykłady złożoności ludzkiego toku myślenia. Moim celem była rozrywka intelektualna płynąca z wgryzania się w sposób rozumowania nietuzinkowego myśliciela, a także weryfikacja tezy wysuniętej przez abpa Lefebvra.
W pracy przedstawiłem zarys historii zmagań Kościoła katolickiego z zagadnienia wolności religijnej; proces formowania się poglądów Vaticanum II na wolność religijną; w końcu, zreferowałem postanowienia „Deklaracji o wolności Religijnej”. Z drugiej strony, przedstawiłem program humanizmu integralnego Jacquesa Maritaina, pisząc o jego poglądach na osobę, społeczeństwo i państwo; wreszcie, wzmiankując o wpływie Martaina na papieża Soboru – Pawła Vi i autora Deklaracji – Ojca Murraya omówiłem Dignitatis Humanae w świetle dorobku intelektualnego Maritaina.
Na podstawie przeprowadzonych badań wnioskuję, że rzeczywiście można nazwać Jacquesa Maritaina ojcem „Deklaracji o Wolności Religijnej: Soboru Watykańskiego II, przy czym ustalenia Vaticanum II nie SA prostym i całkowitym przejęciem przekonań Maritaina. Wydaje się, że ziarno zasiane przez Maritaina ewoluowało i przybrało postać Dignitatis Humanae. Poglądy Maritaina, szlifowane przez Sobór , nie wydają się solidnie uzasadnionymi z perspektywy tradycyjnego nauczania Kościoła; szczególnym problemem jest, dokonane przez Maritaina, uzależnienie nauki Kościoła od historycznej rzeczywistości, w której Kościół prowadzi swoją zbawczą misję.

Praca 3: Etos Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w wypowiedziach Prymasa Tysiąclecia
▲Głosowanie: Praca ③

Namysł nad problematyką etosu uniwersyteckiego jest stale obecny w dyskursie naukowym. I dobrze,, gdyż współcześnie jest on zagrożony ze strony najrozmaitszych wpływów ideologicznych i prądów myślowych dalekich od tradycyjnych wartości, a tym samym promujących skrajny indywidualizm, relatywizm, a nawet rozrośnięta biurokrację. Najstarsza katolicka uczelnia w Polsce również nie jest wolna od tego typu wpływów. Stad zrodziła się we mnie idea powrotu do „korzeni”. Do przesłania pozostawionego przez wielkiego Prymasa Tysiąclecia, który z lubelską wszechnicą był związany w sposób szczególny. W swoich przemówieniach skierowanych do osób związanych z KUL Stefan Kardynał Wyszyński prezentuje jasną, klarowną i konkretną wizję tego, czym owy etos akademicki jest i w jaki sposób go realizować. Choć jest to myśl wypowiedziana już kilkadziesiąt lat temu, to do dziś nie straciła ona nic ze swej aktualności. Wręcz przeciwnie – winna dziś być odczytywana na nowo i wcielana w życie. Aby wnieść swój wkład w to zadanie, postanowiłam wydobyć ze wszystkich wypowiedzi Prymasa skierowanych do wspólnoty akademickiej KUL, te treści, które stanowią o istocie i specyfice funkcjonowania tejże uczelni, które dookreślają jej charakter. Problematyka ta jest szczególnie bliska mojemu sercu. Jestem bowiem absolwentką tej zacnej i wyjątkowej Alma Mater , która – jak wołał Jan Paweł II – winna zawsze i wszędzie SŁUŻYĆ PRAWDZIE.

Praca 4: Rola popkultury w ewangelizowaniu młodzieży
▲Głosowanie: Praca ④

Popkultura jest obecnie nie tylko źródłem rozrywki, ale również przestrzenią, w której dokonują się manifestacje wielu różnorakich sfer życia człowieka – a w tym tej najbardziej intymnej – dotyczącej relacji z Bogiem. Jako niezwykle pojemna kategoria opisu zawiera w sobie szereg wzorów i stylów zachowań oraz gotowych przepisów na to, jak żyć. To tu młody człowiek obcuje na co dzień z całym wachlarzem wartości i antywartości, a także spotyka proponowane mu najrozmaitsze wzory, autorytety, a także pseudoautorytety w postaciach popularnych celebrytów, czyli ludzi znanych z tego, że są znani. W tym kontekście interesującym wydał mi się problem wykorzystania przestrzeni popkulturowej jako narzędzia ewangelizacji. Postawiłam więc pytania o konkretne przejawy tego typu działań, jak i o ich sens. W tamtym czasie nie natrafiłam bowiem na opracowanie tego tematu w żadnym ze źródeł, nie licząc kilku artykułów zbliżonych tematycznie. Dla mnie jako pedagoga i osoby wierzącej ten temat wydawał się zatem szczególnie bliski. Na decyzję o jego realizacji wpłynęła także nowość i atrakcyjność problematyki. Uważam ponadto, że jest to temat niezwykle istotny i wymagający dalszych analiz, ponieważ na gruncie popkultury powstają ciągle nowe dzieła i inicjatywy religijne. ostateczną motywacją do wyboru tego tematu były słowa Jana Pawła II „Prawdziwa kultura jest humanizacją, podczas gdy niekultura czy kultury fałszywe dehumanizują. Dlatego człowiek wybierając kulturę, prowadzi grę, w której idzie o jego losy”.

Praca 5: Relacja państwo – Kościół katolicki według nauki społecznej Kościoła na przykładzie zagadnienia wolności religijnej
▲Głosowanie: Praca ⑤

Temat relacji państwo – Kościół katolicki pojawia się co jakiś czas w debacie publicznej. Jest on wieloaspektowy i złożony. Nie sposób w pracy magisterskiej przeanalizować całości tego tematu. Postanowiłam zająć się zatem jednym z jego aspektów, który jednak w pewnym sensie dotyka samej istoty sporu, a mianowicie pytania, czy Kościół katolicki może rościć pretensje do bycia uwzględnianym w życiu społecznym i publicznym. Podjęłam się próby odpowiedzi na to pytanie z perspektywy Kościoła katolickiego analizując jego nauczanie na temat wolności religijnej. Dodatkowo zagadnienie wolności religijnej zdaje się być szczególnie ważkie, gdyż między innymi w wyniku sporów o sformułowania deklaracji Dignitatis Humanae Soboru Watykańskiego II, Kościół katolicki doświadczył w minionym wieku bolesnych ran zadanych jego jedności.
Analiza tego zagadnienia była zadaniem niełatwym. Swojej pracy nakreśliłam trzy cele. Po pierwsze prawidłowe zdefiniowanie pojęcia wolność religijna w rozumieniu Kościoła katolickiego , po drugie ukazanie nauczania z czasów przed Soborem Watykańskim II, jak i soborowego a także, co wydaje się najważniejsze, udowodnienie ciągłości, pomiędzy nauczaniem przedpoborowym i posoborowym, pomimo istnienia pewnych oczywistych różnic miedzy nauczeniami przed Vaticanum II, jak i po nim. Dogłębna analiza tekstów źródłowych, jak też komentarzy do nich, sporządzonych przez osoby badające od dłuższego czasu to zagadnienie, pozwoliły mi zrealizować cele stawiane pracy. Myślę, że główną zaletą mojej pracy jest usystematyzowanie rozumienia wolności religijnej oraz wrócenie do materiałów źródłowych – dokumentów Kościoła. Wiele sporów jest bowiem wynikiem opierania sądów na komentarzach do dokumentów, a nie oficjalnym stanowisku Kościoła.
Ostatecznie analiza zagadnienia i dokumentów źródłowych, doprowadziła mnie do wniosku, iż Kościół katolicki nie zrezygnował z postulatu, pojawiającego się w dokumentach przedpoborowych, jakim jest „społeczne panowanie Chrystusa”, lecz ze względu na obecną sytuację społeczno-polityczną i rozliczne przemiany ustrojowe i cywilizacyjne, proponuje od czasu Soboru Watykańskiego II inny sposób jego realizacji.

Praca 6: Między ordo oeconomicus a ordo Caritas, czyli o związkach personalizmu i ekonomii w świetle John’a Muellera Reedeming economics
▲Głosowanie: Praca ⑥

Praca ta powstała z rozpoznania kilku potrzeb. Po pierwsze, ponownego wprowadzenia do debaty humanistycznej człowieka, który już dawno został z niej wyparty. Czymże bowiem jest posthumanizm, jeśli nie „od-humanizowaną” (T. J. Żuchowski, 2015) humanistyką, dla której człowiek jest tylko elementem oraz ciemiężyciele natury i nie ma w sobie nic, co stanowiłoby o jego wyjątkowości pośród innych stworzeń (np. R. Braidotii Po człowieku, 2014)? Po drugie , pojmowanie ekonomii jako nauki humanistycznej, w której gospodarowanie jest dziedziną kulturową, którą zarządza obdarzony wolnością podmiot. Rynek nie byłby w takim ujęciu – jak sugerowali przedstawiciele szkoły neoklasycznej – częścią natury, kierowaną słynną „niewidzialną ręką”. Naturalistyczne postrzeganie rynku, odizolowanego od doświadczenia człowieka, uniemożliwia spotkania się rynku i kultury. Po trzecie, z potrzeby zwrócenia uwagi na powagę, doniosłość namysłu oraz zasadność opisu społeczno-kulturowej i gospodarczej rzeczywistości, jaką odnajduję w katolickiej nauce społecznej. Po czwarte, z potrzeby zwrócenia uwagi naprawdę przekazu ewangelicznego, dotyczącego miłości jako fundamentu ludzkiego działania, o czym w swej filozoficznej syntezie przekonywał już Max Scheler. Znajomość i występowanie tych ostatnich na polu nauk humanistycznych jest znikoma. Możliwość stworzenia płaszczyzny teoretycznej, na której rynek byłby pojmowany jako dziedzina kulturowej rzeczywistości, umożliwia właśnie personalistyczna wizja człowieka, nieobca także myśleniu ekonomicznemu szkoły austriackiej (von Hayek, von Mises), której rozwiązania stanowiły inspirację w powstaniu papieskich encyklik gospodarczych. Fascynacja wymienionymi problemami i rozpoznanie ów potrzeb, zaprowadziły mnie do fundamentalnej dla pracy, nieznanej w Polsce książki J. Muellera „Reedeming economics”.

mk