Katolicka nauka społeczna to wciąż temat tabu dla wielu świeckich katolików. Projekt Akademii ma za zadanie przybliżyć wiedzę o istotnych zagadnieniach nauczania społecznego Kościoła. 31 marca 2015 r. o narodzie w nauczaniu społecznym kard. Stefana Wyszyńskiego mówił dr Paweł Skibiński, wicedyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.

Pochylenie się Akademii Katolickiej Nauki Społecznej (AKNS) nad społecznym wymiarem nauczania kard. Stefana Wyszyńskiego nie jest przypadkowe, Prymas Tysiąclecia, wielki orędownik i wyraziciel katolickiej nauki społecznej, jest bowiem patronem Akademii. Mottem Akademii są jego znamienne słowa: „Bądźcie odpowiedzialni za ład społeczny i moralny, ład myśli i uczuć, odpowiedzialni za przyjęte na siebie obowiązki, za miejsce, jakie zajmujecie w ojczyźnie, w narodzie, w państwie, w życiu zawodowym. Tą drogą idzie się do wielkości. A narodowi potrzeba wielkości”.
Spotkanie inaugurujące Akademię Katolickiej Nauki Społecznej odbyło się 17 czerwca 2014 r., a pierwszym prelegentem był ówczesny dyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego – dr Paweł Skibiński. Przedstawił on św. Jana Pawła II oraz kard. Stefana Wyszyńskiego jako niezaprzeczalnych gigantów katolickiej nauki społecznej. Prelekcja miała charakter poglądowy, ale pozwoliła w znaczny sposób przyswoić sobie najważniejsze elementy nauczania społecznego obu wybitnych Polaków.
Kolejny wykład w ramach AKNS odbył się w marcu bieżącego roku, a ponowne zaproszenie przyjął obecny wicedyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego – dr Paweł Skibiński. Gość specjalny Akademii po raz kolejny sięgnął do nauczania społecznego Prymasa Tysiąclecia, skupiając się na zagadnieniu i pojęciu narodu.
Aspekt narodu przewija się w nauczaniu kard. Wyszyńskiego bardzo często, zarówno w homiliach, listach pasterskich, jak i komentarzach oraz notatkach. Dla Prymasa Tysiąclecia naród: „(…) jest wspólnotą, która się rządzi nie tylko siłami fizycznymi, biologicznymi. Jest wspólnotą o wiele bogatszą, jest wspólnotą języka, wspólnotą dziejów, historii, przeżyć”. Doktor Skibiński podkreślił ponadto, że dla kard. Wyszyńskiego naród jest wspólnotą stworzoną przez Boga. Bóg jest Ojcem narodów, a sam Kardynał tak to ujmował: „Bo dlaczego Stwórca człowieka i jego duszy nie miałby być Ojcem ciała i duszy narodów? Naród nie jest przecież bogiem! Narody są dziećmi Boga”.
Dalej dr Skibiński zwrócił uwagę na dary, jakie naród otrzymuje od Boga, o których wspominał w swoim nauczaniu Prymas Tysiąclecia, m.in. troskę o los narodu i opiekę nad nim – dary te wiążą się z uprawnieniem, by się ich domagać; dar ziemi ojczystej, na której żyje wspólnota i którą czyni sobie poddaną; wreszcie dar płodności, czyli zapłodnienia i zaludnienia ziemi ojczystej. W tym ostatnim kontekście ważne miejsce w narodzie zajmuje rodzina. Etos narodowy kształtuje się głównie w rodzinach, a rodzina stanowi podstawę dla narodu. Rodzina wprowadza osobę do narodu, a z narodem jako pierwszą społecznością spotyka się człowiek w rodzinie i z tej racji naród jest swoistą rodziną rodzin. Kardynał Wyszyński zwraca uwagę: „taki będzie naród, jakimi będą rodziny. Jeżeli rodziny będą płodne, naród będzie żywotny; jeżeli rodziny będą rozbite, naród będzie proszkiem. A naród w proszku jest pośmiewiskiem innych narodów”.
Wiele uwagi prelegent poświęcił pojęciu misji narodu polskiego w dziejach Europy i świata, nad którą to misją pochylał się kard. Stefan Wyszyński. Jest ona ściśle powiązana z aspektem religijnym, zatem misją narodu polskiego, zwłaszcza jako narodu ochrzczonego, jest przede wszystkim kultywowanie chrześcijaństwa oraz niesienie w świat umiłowania wolności i miłości. Zwłaszcza aspekt wolności ma kolosalne znaczenie dla narodu polskiego – ściśle wiąże się z ideą obywatelskości, zaangażowania w sprawy ojczyzny i państwa. Ważną misją jest kultywowanie i niesienie szlachetności charakteru, nie będzie jednak tej szlachetności bez odnowy moralnej narodu. Dzięki temu naród przetrwa, wierzył w to także Prymas Tysiąclecia: „Naród jest jak mocne drzewo, które podcinane w swych korzeniach, wypuszcza nowe. Może to drzewo przejść przez burzę, mogą one urwać mu koronę chwały, ale ono nadal trzyma się mocno ziemi i budzi nadzieję, że się odrodzi (…)”.
Nie sposób opisać w tym krótkim artykule wielości zagadnień, jakie poruszył dr Paweł Skibiński w swoim wykładzie. Bogactwo nauczania społecznego kard. Stefana Wyszyńskiego jest głęboką studnią, z której czerpać będziemy jeszcze bardzo długo. Akademia Katolickiej Nauki Społecznej ma w swoich planach kolejne spotkania. Na ostatnim, majowym, podjęto temat pracy w nauczaniu kard. Wyszyńskiego, który przybliżył ks. prof. Paweł Bortkiewicz.

Bartłomiej Ilcewicz

pgw