W sobotę 17 września członkowie oddziałów Katolickiego Stowarzyszenia “Civitas Christiana” z Opola, Katowic i Tych wyruszyli śladami Zofii Kossak. To początek projektu pt.: “Zofia Kossak – strażniczka chrześcijańskiego dziedzictwa”.

Pisarka wywodzi się ze słynnego rodu Kossaków – jej ojciec Tadeusz był bratem bliźniakiem Wojciecha, znanego przedstawiciela malarstwa historycznego i batalistycznego. Obaj bracia byli tak do siebie podobni, że współcześni im mieli ogromne problemy z ich rozpoznaniem.

Pierwszym punktem naszej wyprawy były Górki Wielkie – niewielka miejscowość malowniczo położona na Śląsku Cieszyńskim w okolicach Brennej. Odwiedziliśmy tam tzw. Domek Ogrodnika, miejsce, w którym pisarka spędziła 11 ostatnich lat życia (1957-68). Znajduje się tu Muzeum będące oddziałem Muzeum Śląska Cieszyńskiego. Obejmuje ono kilka pomieszczeń skromnego domku pełnego pamiątek po pisarce – mebli, rękopisów, biurka, przy którym tworzyła, zdjęć, obrazów, w tym kilka cennych, bo autorstwa Juliusza Kossaka i Witkacego. Ten ostatni często gościł w progach domku z uwagi na pokrewieństwo jego żony Jadwigi Unrug z pisarką. Wszystko tu pozostało tak, jakby mieszkańcy przed chwilą wyszli. Atmosfera miejsca jest niezwykła, pozwala przenieść się do lat 60., ale nade wszystko przybliża postać Zofii Kossak.

Obok znajdują się ruiny dawnego pałacu Kossaków, tutaj pisarka mieszkała do 1939 r. Pałac spłonął w 1945 r. Dziś w te pozostałości wpleciona jest niewielka nowoczesna budowla, stanowiąca siedzibę Centrum Kultury i Sztuki “Dwór Kossaków” prowadzonego przez Fundację im. Z. Kossak. Ma ona na celu kontynuację ideałów, jakimi kierowała się słynna pisarka. Fundacja dba także o Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej (Domek Ogrodnika), spichlerz z XVIII wieku oraz zabytkowy park dworski. Znajdziemy tu nagrania wypowiedzi Zofii Kossak oraz jej córki Anny, ogromne zdjęcia z okresu międzywojnia oraz tablice multimedialne. Wszystko po to, by wciąż żywa była pamięć o ważnej, ale nieco zapomnianej polskiej pisarce, której twórczość tak mocno osadzona jest w kulturze chrześcijańskiej.
Mieliśmy szczęście, bowiem w Centrum obecna była wnuczka pisarki Anna Fenby Taylor – córka jej syna Witolda (obecnie mieszka w Essex w Anglii). Opowiadała burzliwe, ale ciekawe dzieje rodu Kossaków mocno osadzone w dramatycznej historii XX wieku.

Na zakończenie naszej wyprawy udaliśmy się na zwiedzanie Cieszyna. Wraz z przewodnikiem poznaliśmy zabytki Wzgórza Zamkowego (ze słynną rotundą z banknotu 20-złotowego), piękną “cieszyńską Wenecję” oraz urokliwy rynek. Kolejne pomysły przybliżające tę wybitną pisarkę będą realizowane już wkrótce.

Projekt “Zofia Kossak – strażniczka chrześcijańskiego dziedzictwa” realizuje Oddział Okręgowy Katolickiego Stowarzyszenia “Civitas Christiana” w Opolu.
tekst, fot. Alicja Berger-Zięba

mk