Mimo że wiele obecnych prądów intelektualnych, ideologii czy choćby konsumpcyjny styl życia próbują usunąć Boga z życia współczesnego człowieka, to ludzie stawiają sobie nadal podstawowe pytania i intuicyjnie bądź świadomie wciąż szukają odniesienia do Stwórcy. Jaki jest to obraz Boga, na ile przyjmujemy Prawdę o Nim, a na ile próbujemy Go sformatować pod określone, doraźne potrzeby – to pytania, które stawia w swojej książce Bóg nie jest miły. Pułapka pluszowego chrześcijaństwa Ulrich L. Lehner. Co ważne, autor pyta, ale również kompetentnie stara się poszczególne tematy wyjaśnić i z błyskotliwą erudycją skłonić czytelnika do odnalezienia drogi do Prawdy.

O Bogu na poważnie

Publikacja trafiła na polski rynek w 2020 r. za sprawą dominikańskiego wydawnictwa „W drodze”. Jej autorem jest pochodzący z Bawarii Ulrich L. Lehner, historyk i teolog, który swoje rodzinne i naukowe życie związał z Uniwersytetem Notre Dame w amerykańskim stanie Indiana. Jest autorem ponad 30 książek, a omawiana pozycja została przetłumaczona na wiele języków i ma status międzynarodowego bestselleru. Książka składa się z jedenastu rozdziałów, w których autor przygląda się najpopularniejszym obrazom Boga i dokonuje precyzyjnych analiz i wyjaśnień. Mierzy się m.in. z problematyką traktowania współcześnie Boga jako automatu do spełniania określonych życzeń, podejmowania przez ludzi prób oswojenia i podporządkowania Go sobie według własnych przyziemnych i doraźnych wyobrażeń i potrzeb. Na kartach książki odnajdziemy refleksję i zachętę do odkrycia geniuszu Boga jako Stwórcy i autora ładu na świecie. Autor dotyka także problematyki sumienia i otwarcia na łaskę oraz przestrzega przed utylitarnym traktowaniem Stwórcy. Lehner podejmuje ponato temat uczenia się modlitwy i budowania relacji z Bogiem, odpowiedzialności za grzech, mierzy się również z sensem cierpienia. Ale Bóg, o którym pisze bawarski teolog, jest po pierwsze Bogiem Miłości, co wcale nie musi oznaczać powierzchownie dobrotliwego i wciąż uśmiechniętego towarzysza, niestawiającego nam żadnych wymagań ani nieoczekującego odpowiedzialności. Książka Lehnera jest szczególna z kilku względów. Otóż wymagającą tematykę przybliża w sposób jednocześnie bardzo profesjonalny i poważny, ale nie stroniąc od dosadności, powiedzianej niekiedy z dozą humoru, czego przykładem jest już sama okładka. Co ważne, nie mamy do czynienia z emocjonalną i płytką publicystyką ani subiektywnymi opiniami autora. Każda z jedenastu części książki zawiera wnikliwe, obszerne i umotywowane odwołanie do tradycji filozoficznej i teologicznej. Jest zatem w lekturze przywołanie nauki Kościoła, stanowiska papieży, świadectwa i doświadczenia świętych, mistyków, naukowców oraz analiza konkretnego zagadnienia przez pryzmat Starego i Nowego Testamentu.

Dlaczego warto przeczytać?

Praca, której dokonał autor, jest naprawdę imponująca i wiele mówi o zdolnościach do sięgania do wielu dziedzin, historii i doświadczeń dla rzetelnego umotywowania stanowiska. Zatem ci, którzy oczekiwaliby łatwej, lekkiej, niezbyt wymagającej intelektualnie lektury, mogą być rozczarowani. Pomimo „popkulturowego” tytułu i okładki, książka stanowi poważną i zachęcającą do myślenia eseistykę. Trzeba być przygotowanym do konfrontacji z filozoficznymi i teologicznymi nawiązaniami. Jednak zdecydowanie warto uczynić ten wysiłek. Bo fakt, że książka jest wymagającą lekturą nie oznacza, że jest lekturą nudną. To intrygujący przewodnik poznania Boga i motywacja do zmiany naszego, często wykrzywionego i nieprawdziwego obrazu Stwórcy. W tym tkwi jej wyjątkowość i trudno jest wskazać inną podobną publikację, napisaną tak doskonałym językiem i z wiarygodnym odwołaniem do źródeł. Jak pisze Lehner we wstępie: „Bóg, w którego wierzą katolicy, nie jest miłą, konwencjonalną istotą, ale radykalną, ogarniającą wszystko, czasem przerażającą tajemnicą. Ta książka jest zaproszeniem, by poznać takiego Boga. Odkrywając to, kim jest Bóg, dowiemy się, że On zaprasza nas do życia pełnego ekscytacji, ale doświadczymy także, że interesuje się naszym trwającym wiecznie dobrostanem. (…) Chcę wam pokazać, że wędrówka z Bogiem oznacza przygodę naszego życia i naszej wiary. I ostatecznie – mam nadzieję, że zrozumiecie, iż Bóg kocha was zbyt mocno, aby być tylko miłym”.

Ulrich L. Lehner, Bóg nie jest miły. Pułapka pluszowego chrześcijaństwa, W drodze, Poznań 2020

 Tekst pochodzi z kwartalnika "Civitas Christiana" nr 1 | styczeń-marzec 2023

/ab