Nieszporami w gnieźnieńskiej bazylice katedralnej 22 kwietnia br. rozpoczęły się dwudniowe uroczystości jubileuszowe 600-lecia prymasostwa w Polsce. Na zaproszenie abp. Wojciecha Polaka, metropolity gnieźnieńskiego przybyli hierarchowie z wielu krajów Europy.

Nieszporom o św. Wojciechu przewodniczył 22 kwietnia w gnieźnieńskiej katedrze nuncjusz apostolski w Polsce ks. abp. Salvatore Pennacchio, a homilię wygłosił abp Jan Romeo Pawłowski z Rzymu, delegat ds. nuncjatur w Sekretariacie Stanu Stolicy Apostolskiej. Hierarcha tłumaczył, że rolą prymasa jest jednoczenie Kościoła i społeczeństwa na polskich, czasem skomplikowanych, drogach. Kaznodzieja postawił w homilii kilka ważnych pytań o jedność Polaków. – Czy musi być tak, że ideologia, wyścig sondaży politycznych dzieli nas, ludzi spod biało-czerwonej flagi i godła, jakim jest polski, zwycięski orzeł? – pytał kaznodzieja. – Czy solidarność musi być tylko hasłem sprzed lat, które jakby dzisiaj wypłowiało? Czy musimy tak łatwo sprzedawać naszą polską godność w przydrożnych kasach pozornego postępu i wielkości, które obrazują się słabą grą świateł i polityczną agitacją politycznych błaznów uchodzących za autorytety? – wołał abp Pawłowski. Duchowny nawiązał też do tegorocznego hasła polskiego Kościoła „Idźcie i głoście”. – To najpiękniejszy wymiar chrześcijaństwa, dynamika wędrowania i głoszenia – powiedział arcybiskup.

Bezpośrednio po nabożeństwie wierni przeszli procesyjnie z relikwiami pierwszego polskiego Męczennika z bazyliki prymasowskiej do Kościoła pw. św. Michała, gdzie słowa pozdrowień skierowali prymasi i hierarchowie zaproszeni do Gniezna na obchody 600-lecia polskiego prymasostwa. Obecny wśród nich abp Tadeusz Kondrusiewicz, metropolita mińsko-mohylewski przypomniał słynne Non possumus z 1953 r. prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego wobec prób podporządkowania Kościoła władzy PRL. Słowa te hierarcha z Białorusi odniósł do obecnej sytuacji w Europie. – Nie możemy zdradzić Chrystusa – wzywał. Arcybiskup Kondrusiewicz przypomniał za Janem Pawłem II, że Polska potrzebuje Europy, ale i Europa potrzebuje Polski. – Dzisiaj Kościół w Polsce jest twierdzą wiary w Europie – mówił arcybiskup.

W niedzielę rano relikwie św. Wojciecha przeniesiono procesyjnie do katedry, gdzie Mszy św. odpustowej przewodniczył abp Wojciech Polak. Na zaproszenie prymasa Polski do Gniezna przybyli m.in.: kard. Philippe’a Barbarin z Lyonu – prymas Francji, abp Braulio Rodrigueza Plaza z Toledo – prymas Hiszpanii, abp Franz Lackner z Salzburga, który nosi tytuł prymasa Germanii, zaś biskup diecezji wschodnioangielskiej Alan Hopes reprezentował kard. Vincenta Nicholsa – prymasa Anglii i Walii. Obecny był również nuncjusz apostolski w Polsce abp Salvatore Pennacchio, a także kard. senior Stanisław Dziwisz, kard. Kazimierz Nycz z Warszawy oraz przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki z Poznania.

Homilię podczas liturgii wygłosił kard. Dominik Duka, prymas Czech, metropolita praski. – Zobowiązaniem jest dla nas spuścizna prymasów, którzy jak ziarno byli wepchnięci do ziemi pod twardą skorupą komunistycznych reżimów totalitarnych, którzy jak Dobry Pasterz oddawali swoje życie za innych. Także i dzisiaj, w chwiejącym się świecie, gdzie płynne społeczeństwo nie ma żadnego oparcia, nasza mowa musi być: „tak!” lub „nie!” – mówił w homilii kard Duka. Świętego Wojciecha kaznodzieja nazwał symbolicznie „Prymasem Grupy Wyszehradzkiej”, której kraje łączyła i wciąż scala osoba i misja Adalberta będącego rzeczywistym patronem Europy Środkowej.

Na zakończenie Mszy św. prymas Polski abp Wojciech Polak odczytał wspólne przesłanie Prymasów obecnych na uroczystości. „Europa ofiarowała światu niepowtarzalny humanizm, bazujący na zdobyczach myśli greckiej, rzymskiego prawa i Bożego Objawienia. Ta synteza jest wielkim osiągnięciem, umożliwiającym Europie rozwój i wyjątkowy wkład w światowe dziedzictwo” – piszą prymasi. „Dzieje naszego Kontynentu pełne są ślepych dróg, nieludzkich ideologii, wyniszczających konfliktów i wojen. Europa jednak zawsze potrafiła pokornie wracać do swych korzeni, czerpiąc z Ewangelii i budując cywilizację na miarę człowieka. Nie przezwyciężymy wielorakiego kryzysu, jeśli nie uklękniemy i nie zaczerpniemy ze źródeł, bez których wartości europejskie – wolność, sprawiedliwość, godność osoby oraz szacunek dla dobra wspólnego są trudne do zrozumienia” – czytamy w przesłaniu hierarchów. Prymasi wskazali, że „jak nigdy dotąd, Europie potrzebny jest dziś konsensus bazujący na wartościach chrześcijańskich i ludzkich, wypracowany w duchu solidarności i pomocniczości, wolny od populizmów i egoizmu”.

W Mszy św. uczestniczyli przedstawiciele najwyższych władz państwowych. Prezydenta RP Andrzeja Dudę reprezentował Adam Kwiatkowski, minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Obecni byli posłowie i senatorzy, wojewodowie i marszałkowie województw wielkopolskiego i kujawsko-pomorskiego, przedstawiciele uczelni wyższych, zakonów rycerskich, służb mundurowych, organizacji kościelnych i społecznych. Władze Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” reprezentowali: przewodniczący Tomasz Nakielski, wiceprzewodniczący Romuald Gumienniak, sekretarz generalny Zbigniew Połoniewicz oraz zarząd organizacji na czele z prezesem Maciejem Szepietowskim. W słowach powitania radość z obecności „Civitas Christiana” pielgrzymującego po raz 24. do Grobu św. Wojciecha wyraził prymas Polski abp Wojciech Polak.

tekst, fot. Marcin Kluczyński

mk