Z przekonania, że skarb myśli kard. Wyszyńskiego jest zbyt cenny, by go zakopać, że jego życie i słowa wciąż pozostają ważnym i pewnym drogowskazem na drogach Kościoła i ojczyzny, zrodziła się myśl, by w roku 110. rocznicy urodzin i 30. rocznicy śmierci Prymasa Tysiąclecia, jego osobie i nauczaniu poświęcić IV Tydzień Społeczny w Radomiu.

Tydzień Społeczny organizowany jest przez Akcję Katolicką, Stowarzyszenie Katolickie „Civitas Christiana” i Instytut Teologiczny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie pod patronatem biskupa radomskiego Henryka Tomasika, prezydenta Radomia Andrzeja Kosztowniaka i Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Ziemia Radomska.

Książka jest zbiorem wystąpień, debat i dokumentacją wydarzeń związanych z IV Tygodniem Społecznym w Radomiu.

„Człowiek, Naród, Kościół. Prymas Tysiąclecia odczytany dziś”, Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, Radom 2012

***

Włodzimierz Pietrzak – krytyk literacki, prozaik, poeta, żołnierz powstania warszawskiego. Książka jest wyborem pism młodego pisarza, który oddał swoje życie w powstaniu warszawskim w wieku 31 lat z całą premedytacją i determinacją za wolność ojczyźnie. Imponujący jest dorobek pisarski tak młodego autora – sześć tomów prozy, dwa tomiki wierszy i dramat. Jego tom esejów „Rachunek z dwudziestoleciem” sytuuje się w rzędzie najwybitniejszych osiągnięć krytyki literackiej okresu międzywojennego. Jedną z najważniejszych trosk młodego pisarza, był lęk o kształt kultury narodowej. I o ile krytycznie odnosił się do kultury i literatury przedwojennej, o tyle żywił nadzieję, że po wojnie nastąpi przemiana, która naszą narodową kulturę postawi w rzędzie najbardziej twórczych i zarazem uniwersalistycznie zorientowanych narodowych kultur Europy. Miał ogromny wpływ na młodych ludzi tworzących całe środowisko kulturalne prawicowego podziemia warszawskiego.

Dla Pietrzaka – twórcy najważniejsza była nie forma dzieła literackiego a mówiąc ogólniej nie forma sztuki ale to, co tkwi w dziele sztuki, cząstka samego życia, ale cząstką dynamizującą całość życia, źródłem jego energii. Zaś energia ta nie jest niczym innym jak siłą moralną nadającą człowiekowi kierunek, cel działania i sens. Siłą osadzającą go w systemie wartości zarazem hierarchię tych wartości tworzącą.

W niniejszym tomie znalazły się fragmenty z prac: „Rachunek z dwudziestoleciem”, „Miscellanea krytyczne”, „Myśli” i „Wiersze”. Wyboru tekstów dokonał Kazimierz Świegocki.

Włodzimierz Pietrzak, „Literatura sumieniem narodu”, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2012

P. G-W.

***

Monumentalna publikacja Ziemowita Gawskiego „W drodze do Civitas Christiana” traktować można jako najpełniejsze do tej pory podsumowanie blisko liczącej dwie dekady historii wspólnoty „Civitas Christiana”. Dzięki pracy jej wieloletniego przewodniczącego, możemy prześledzić historię działalności Stowarzyszenia, poczynając od skomplikowanej strukturalnie transformacji ze struktur Stowarzyszenia PAX w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych, aż po dzień dzisiejszy, gdy „Civitas Christiana” zajmuje trwałe miejsce na mapie polskich ruchów laikatu katolickiego.

Książka podzielona jest na trzy części. Pierwsza składa się z wystąpień Gawskiego podczas zebrań władz statutowych PAX i „Civitas Christiana” w latach 1992-2010. Śledząc ich treść możemy dokładniej wgłębić się w wielowątkowy proces narodzin Stowarzyszenia i stanowisko, jakie zajmowały jego władze wobec najważniejszych wyzwań zmieniającej się po 1989 roku Polski, Europy i świata. Druga część pozwala poznać wystąpienia Przewodniczącego podczas konferencji okolicznościowych, m. in. na gnieźnieńskich sympozjach „Stąd nasz ród” lub zjazdach naukowych w ośrodkach uniwersyteckich. Dodatkiem do tej części są wywiady dotyczące kształtu ideowego „Civitas Christiana” udzielone prasie ogólnopolskiej. Ostatnia część książki przynosi bardzo ważny dla tożsamości Stowarzyszenia tekst Oświadczenia Gnieźnieńskiego z 1997 roku, stanowiącego rodzaj rachunku sumienia ludzi aktywnie uczestniczących w przejściu ze struktur paxowskich do „Civitas Christiana”, rozliczenia ostatecznie zamykającego trudne czasy PRL. Część tę uzupełnia treść Aktów Zawierzenia, ponawianych co roku przez władze Stowarzyszenia podczas pielgrzymek na Jasną Górę.

Największą zaletą publikacji jest jej wielopłaszczyznowość. Będzie ona cenną pozycją dla historyków, pragnących w przyszłości objąć badaniami dzieje aktywności świeckich ruchów katolickich w nowej Rzeczpospolitej oraz wszystkich zainteresowanych najnowszymi dziejami Polski. Jak życzyłby sobie w słowie wstępnym sam Autor, jego książki nie należy jednak zawężać do perspektywy historycznej, trzeba ją wykorzystywać w pracy formacyjnej i programowej Stowarzyszenia. W końcu, obok znaczenia dla instytucji i struktur „Civitas Christiana”, książka stanowi również bardzo osobisty portret Autora – człowieka zaangażowanego w życie wspólnoty Kościoła i Ojczyzny, nieobojętnego na sprawy otaczających go bliźnich i wyzwania dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości.

Ziemowit Gawski „W drodze do Civitas Christiana”, wyd. Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”, Warszawa 2012 , skład i korekta: J. Łobos, B. Łobos, J. Sołtys, ss. 568 + zdjęcia.

Łukasz Kobeszko