Wraz z kończącym się rokiem 2024 warto przyjrzeć się wynikom corocznego plebiscytu na najlepszą książkę katolicką w Stanach Zjednoczonych. Organizatorem tego wyróżnienia jest Catholic Media Association z Chicago, czyli stowarzyszenie mediów katolickich. W swoich materiałach informacyjnych organizacja deklaruje, że misyjnie angażuje się w pomaganie swoim członkom w dzieleniu się Dobrą Nowiną za pośrednictwem środków społecznego przekazu.

Organizacja buduje także relacje i społeczność wśród specjalistów zajmujących się mediami katolickimi w Ameryce Północnej i poza nią. Imponujące jest, że wyróżnienie książek odbywa się aż w kilkudziesięciu kategoriach, które obejmują szerokie spektrum wydawniczej sceny katolickiej. Jedną z kategorii książek nominowanych do nagrody są publikacje z zakresu katolickiej nauki społecznej.

Podczas tegorocznej edycji nagrody pierwsze miejsce przypadło książce „Church as Sanctuary: Reconstructing Refuge in an Age of Forced Displacement” autorstwa Leo Guardado. Autor jest adiunktem na wydziale teologii Uniwersytetu Fordham. Doświadczenie wojny domowej w Salwadorze zmusiło jego rodziców do emigracji do Los Angeles w Kalifornii, gdzie dorastał od dziewiątego roku życia. Książka, która zdobyła pierwsze miejsce w tej kategorii, podejmuje właśnie problematykę przesiedleń i migracji w świetle teologii i współczesnej misji Kościoła.   

Drugie miejsce w tej kategorii plebiscytu otrzymała książka „Ecomartyrdom in the Americas: Living and Dying for Our Common Home” autorstwa Elizabeth O'Donnell Gandolfo. Książka podejmuje problematykę troski o środowisko naturalne jako jedno z wyzwań katolickiej nauki społecznej. Publikacja posiłkuje się w dużym stopniu perspektywą doświadczeń latynoamerykańskich. Jest w niej zawarte ciągłe pytanie: jakie są konsekwencje życia w ekologicznych relacjach, które papież Franciszek proponuje w encyklice Laudato si. Autorka prezentowanej pozycji książkowej jest wykładowcą i prodziekanem na Uniwersytecie Earley, której nauczanie i badania umieszczają teologię chrześcijańską w dialogu z ludzkimi reakcjami na bezbronność, cierpienie, przemoc i ucisk, zwłaszcza w kontekście niesprawiedliwości społecznej i degradacji ekologicznej.

Trzecie miejsce zajęła książka, której autorami są Clemens Sedmak and Kelli Reagan Hickey pt. „Counting the Cost: Financial Decision-Making, Discipleship, and Christian Living”. Książka łączy elementy teoretyczne z praktyką codziennego życia. Wyjaśnia, w jaki sposób katolicka nauka społeczna zapewnia ramy dla naszego myślenia o finansach. W jaki sposób postawy zawarte na kartach Pisma Świętego kształtują sposób podejmowania codziennych decyzji, także tych finansowych? Książka zawiera szereg przykładów podejmowania decyzji finansowych i rekonstruuje je jako decyzje dotyczące priorytetów, wartości i zobowiązań, aby reagować na świat i jego materialne realia w sposób inspirowany Ewangelią.

Autorzy tej książki to: Clemens Sedmak - profesor teologii i doradca ds. katolickiej tradycji społecznej w Institute for Social Concerns na University of Notre Dame. Jest również profesorem etyki społecznej i dyrektorem Nanovic Institute for European Studies w Keough School of Global Affairs. Co istotne, autor Clemens Sedmak może być znany czytelnikom w Polsce. Kilka lat temu nakładem Instytutu Wydawniczego PAX ukazała się jego książka „Kościół ubogich. Papież Franciszek i transformacja ortodoksji”. Natomiast Kelli Reagan Hickey pełni funkcję dyrektora formacji w Francesco Collaborative, zespole zainspirowanym Ekonomią Ruchu Francesco i rozwijającą się gospodarką solidarnościową.

Książka powstała w ramach serii Enacting Catholic Social Tradition. Poświęcona jest systematycznemu stosowaniu katolickiej nauki społecznej do rzeczywistych problemów i kwestii. Napisana zarówno dla naukowców, jak i praktyków duszpasterskich, którzy chcą czerpać z bogatych zasobów społecznego nauczania Kościoła.

W omawianej kategorii nagrody, poświęconej książkom z zakresu katolickiej nauki społecznej, postanowiono przyznać wyróżnienie pozycji pt. „Enacting Integral Human Development” autorstwa wspomnianego wyżej Clemensa Sedmaka. Publikacja podejmuje tematykę integralnego rozwoju człowieka. Termin ten został zaproponowany przez francuskiego dominikanina, Louisa-Josepha Lebreta OP, a następnie użyty przez Pawła VI w jego encyklice Populorum progressio w 1967 r. Jest to katolickie podejście do rozwoju człowieka. Papież Franciszek podkreślił tę ideę, tworząc specjalną dykasterię, której nowym prefektem jest kardynał Michael Czerny SJ. Podobnie jak inna wyróżniona przed rokiem książka w tej serii, „Enacting Catholic Social Teaching”, publikacja kładzie nacisk na praktykę i przykłady nie będąc jednocześnie prostą receptą „jak to zrobić”.

Interesującą nas tematykę katolickiej nauki społecznej podejmuje także książka wyróżniona w kategorii „Religia w życiu publicznym”. Drugie miejsce w tej kategorii zdobyła książka wydana przez Word on Fire pt.: „Evangelization and Ideology: How to Understand and Respond to the Political Culture”. Tak o książce pisze wydawca:

Świeckie ideologie polityczne próbują zapewnić całościowy obraz rzeczywistości bez odwoływania się do transcendencji. Jednak wszystkie z nich są w swej istocie formami bałwochwalstwa, nakazującymi swoim wyznawcom organizowanie swojego życia wokół dóbr tymczasowych i skończonych, co prowadzi kulturę do czczenia fałszywych bogów przyjemności, egoizmu, plemienia lub fortuny. Z czasem te różne bożki przynoszą ten sam rezultat: jednostkowe i społeczne zamieszki.

W książce "Evangelization and Ideology: How to Understand and Respond to the Political Culture" autor Matthew R. Petrusek oferuje antidotum na myślenie ideologiczne: zasady katolickiej myśli społecznej. Analizując filozoficzne podstawy czterech panujących świeckich ideologii naszych czasów — utylitaryzmu, klasycznego liberalizmu/libertarianizmu, progresywizmu/wokeizmu i nieteistycznego konserwatyzmu — Petrusek pokazuje, w jaki sposób nauczanie katolickie, szanując autentyczne obawy tych światopoglądów, odpowiada na ich błędy i niedociągnięcia, zapewniając bardziej racjonalną i moralną alternatywę.

Dla wielu najlepszą drogą naprzód dla Kościoła wydaje się całkowite unikanie areny społeczno-politycznej. Ale jest nadzieja; nasze hiper-upolitycznione społeczeństwo jest szansą na ewangelizację, a nie przeszkodą. Książka oferuje czytelnikom zrozumienie korzeni naszej zepsutej kultury politycznej i mapę do przekierowania jej z powrotem do transcendentnego Boga i autentycznego dobra człowieka.

Warto zwrócić także uwagę na niezwykle interesujące książki w innych kategoriach.

W kategorii „Antologie i Poezja” pierwsze miejsce otrzymała pięknie wydana książka w wydawnictwie Word on Fire autorstwa Sally Read pt. „100 Great Catholic Poems”. Wydawca na swojej stronie tak ją charakteryzuje:

Poezja jest językiem katolicyzmu. Od pieśni Pisma Świętego po hymny św. Tomasza z Akwinu, Kościół zawsze używał metafory i obrazu, metrum i rymu oraz muzyki języka, aby oświetlić i zaszczepić wiarę.

Jednak jeśli chodzi o samą poezję katolicką, pieśń zbyt często pozostaje nieśpiewana. Wielu pobożnych wierzących wzbrania się przed poezją, nawet jeśli jest głęboko katolicka. Wielu miłośników poezji pomija poezję katolicką, nawet jeśli jest naprawdę wspaniała. A zapaleni czytelnicy mają niewiele źródeł, z których mogliby czerpać inspirację — nawet jeśli liczba wspaniałych wierszy katolickich stale rośnie.

Ta przełomowa kolekcja ma to zmienić. Pod redakcją uznanej poetki i autorki Sally Read, zawiera starannie wyselekcjonowaną kolekcję poezji z krótkimi esejami wprowadzającymi każdy wybór; szczegółowy wstęp i słownik terminów poetyckich; i szeroki wachlarz głosów poetyckich — od gigantów, takich jak Dante i Szekspir, po mistycznych świętych, takich jak Hildegarda z Bingen i Jan od Krzyża, po współczesnych mistrzów, takich jak Gerard Manley Hopkins i Oscar Wilde, po współczesne poetki, takie jak Denise Levertov i Anne Porter. To, co się wyłania, jest prawdziwie uniwersalne: niezrównana kolekcja obejmująca dwadzieścia krajów i dwadzieścia stuleci.

Czytelnicy, niezależnie od tego, czy są katolikami, czy nie, sceptykami poezji, czy miłośnikami poezji, wydobędą z tych stron pogłębioną wiedzę o historii poezji, życiu Kościoła i potężnych sposobach, w jakie każdy z nich wzmacnia drugiego.

W omawianym zestawieniu jest także polski akcent. Wyróżnienie w kategorii „Biografia” otrzymała książka „Martyred and Blessed Together: The Extraordinary Story of the Ulma Family” napisana przez ks. Pawła Rytel-Andrianika oraz Manuelę Tulli. „Martyred and Blessed Together” to szczegółowa opowieść o cnotliwym życiu i męczeństwie rodziny Ulmów, osadzona w kontekście okrucieństw II wojny światowej oraz historycznych relacji między Polakami i Żydami. Autorzy przywołują niezwykłą historię błogosławionej rodziny. To opowieść o wierze, odwadze i heroicznej miłości bliźniego. Józef i Wiktoria Ulmowie ryzykowali życie, aby chronić trzy rodziny żydowskie podczas Holokaustu. W nocy 24 marca 1944 roku niemieccy naziści wtargnęli do ich domu i okrutnie zastrzelili wszystkich Żydów, których ukrywali Ulmowie, a także każdego członka rodziny Ulmów. W ciągu kilku minut siedemnaście osób, w tym sześcioro małych dzieci Ulmów i dziecko w łonie Wiktorii, zostało brutalnie straconych.

Rodzina Ulmów została beatyfikowana 10 września 2023 r. w Markowej, w Polsce, gdzie rodzina mieszkała i poniosła śmierć męczeńską. Po raz pierwszy Kościół katolicki beatyfikował całą rodzinę razem.

Cenne, iż w szerokim zestawieniu wielu ważnych, nagrodzonych w tym roku książek katolickich w Stanach Zjednoczonych, także dostrzeżono wyjątkową historię i świadectwo ofiarności skromnej beatyfikowanej rodziny Ulmów - męczenników z Markowej.

/ab