16 lipca przypada w liturgii Kościoła wspomnienie Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel, nazywane dniem Matki Bożej Szkaplerznej.

Jest to święto patronalne sióstr i braci z zakonów karmelitańskich oraz wszystkich tych, którzy noszą szkaplerz – niezwykłą “szatę Maryi”, przekazaną ludzkości przez Matkę Bożą w XIII w. za pośrednictwem ówczesnego generała zakonu karmelitów św. Szymona Stocka.

Karmelici obchodzą wspomnienie Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel od XIV wieku. 400 lat później papież Benedykt XIII zatwierdził wspomnienie dla całego Kościoła.

Pierwsi karmelici w XII w. wybrali na swoją siedzibę Dolinę Eremitów w Karmelu. Na Górze Karmel w Palestynie spadkobiercy duchowi proroka Eliasza prowadzili modlitewne życie i przyjęli nazwę Braci Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel. Z powodu prześladowań musieli przenieść się jednak do Europy. Kościół zaakceptował ich regułę i ustanowił Zakon Karmelitów. Zakon imponował przykładem świętości w nowym otoczeniu, ale borykał się z różnymi trudnościami.

Angielski karmelita św. Szymon Stock, generał zakonu, zmobilizował swoich braci, by zawierzyć wszystko Maryi. Jak podają źródła, podczas modlitwy słowami antyfony Flos Carmeli (Kwiecie Karmelu) w nocy z 15 na 16 lipca 1251 r. ukazała mu się Maryja. Matkę Bożą otaczały anioły. Maryja wskazała na szkaplerz i rzekła:

Przyjmij, najmilszy synu, Szkaplerz twego zakonu jako znak mego braterstwa, przywilej dla ciebie i wszystkich karmelitów. Kto w nim umrze, nie zazna ognia piekielnego. Oto znak zbawienia, ratunek w niebezpieczeństwach, przymierze pokoju i wiecznego zobowiązania.

Nabożeństwo szkaplerzne popularne najpierw tylko we wspólnotach karmelitańskich, szybko zdobyło uznanie wśród ludzi świeckich i duchowieństwa.

Z nabożeństwem szkaplerznym związane są przywileje uznane przez Kościół jako objawione przez Maryję:

•  noszącym szkaplerz Maryja zapewniła opiekę w trudach i niebezpieczeństwach życia zarówno względem duszy, jak i ciała;
•  w znaku szkaplerza Maryja obiecała szczęśliwą śmierć i zachowanie od wiecznego potępienia;
•  każdy, kto nosi szkaplerz, jest złączony z Zakonem Karmelitańskim i ma udział w jego duchowych dobrach za życia i po śmierci (objęty jest intencjami Mszy św., komunii św., umartwień, postów, modlitw itp.).

Z końcem XV w. do powyższych łask dołączono tzw. przywilej sobotni oparty na objawieniu, jakie miał mieć papież Jan XXII. Maryja obiecała, że każdy noszący szkaplerz i zachowujący czystość według swego stanu – zostanie uwolniony z czyśćca w pierwszą sobotę po śmierci.

Nazwa „szkaplerz” pochodzi od łacińskiego słowa „scapularis” (czyt. skapularis), czyli „noszony na plecach”. Zakonnicy noszą szkaplerz w postaci prostokątnego kawałka materiału z otworem na głowę, wkładanego na tunikę habitu. Z jednej strony przedstawia on wizerunek Matki Bożej Szkaplerznej, a z drugiej Pana Jezusa wskazującego swoje Serce.

Taką szatę jako element habitu noszą dziś nie tylko karmelici, ale i inne zakony. Świeccy natomiast noszą go w formie medalika.

mak