Ku mojej radości Wydawnictwo AA zdecydowało się na publikację kolejnego tomu felietonów i esejów Vittoria Messoriego, jakie pierwotnie drukowane były we włoskiej prasie katolickiej w ramach rubryki Vivaio. „Światło i ciemność. Myśl o historii, ideologiach i apologetyce” to prawdziwa uczta dla czytelnika ceniącego sobie intelekt, wiedzę, humor, spojrzenie i lekkie pióro tego znanego dziennikarza i apologety.

Swoją przygodę z Messorim zaczęłam w 2009 roku i to nie od jego dzieł, a od lektury „Dlaczego wierzę” – wywiadu, który przeprowadził z nim Andrea Torinielli. Potem sięgnęłam po książki samego Messoriego, by za każdym razem czytać je z zainteresowaniem i przyjemnością. Twórczość ta, uzupełniając braki w wiedzy współczesnych katolików o Kościele i świecie, z założenia stanowi oręże w obronie wiary. Służy temu – jak pisze sam autor – „żeby wierzący myśleli i mówili jak wierzący”. Pośród moich lektur znalazła się m.in. pozycja „Kościół katolicki i jego wrogowie” wydana w 2016 roku przez krakowskie AA. Na obszerny tom składały się dłuższe i krótsze artykuły, jakie na przestrzeni lat ukazały się w różnych dziennikach, w prowadzonej przez Messoriego rubryce Vivaio (wł. szkółka). „Światło i ciemność” to kolejna, równie obszerna część tych publikacji (w Polsce ukazały się dwa ostatnie z pięciu tomów, wydanych we Włoszech).

„Światło i ciemność” zawiera 217 artykułów pogrupowanych w trzy, dobrze oddające ich tematykę, rozdziały: „Wróćmy do przeszłości, aby pojąć teraźniejszość”, „Notatki o poprawności politycznej” oraz „Notatki dające powody do nadziei”. Kto szuka rzetelnej wiedzy i prawdziwej oceny sytuacji, w jakiej znajduje się dziś Kościół i wierzący, nie zawiedzie się. Autor operuje faktami, odczarowuje mity, przedstawia autentyczny kontekst wydarzeń i nie boi się dotykać tematów drażliwych i kontrowersyjnych, jak choćby prawdy o Inkwizycji, Holokauście, protestantyzmie, islamie, feminizmie, czy ideologii gender. Messori stroni od prostych, wygodnych schematów myślowych oraz myślenia emocjonalnego. I tak, czytelnik przyzwyczajony do panującej obecnie narracji, może być zaskoczony, a może i lekko wytrącony z równowagi, czytając jak autor opisuje rzeczywistość świata muzułmańskiego w Europie, wyjaśniając, że "muzułmańska inwazja" jest większym niebezpieczeństwem dla islamu niż dla Zachodu. A idzie tu o wpływ jaki ma na muzułmańską młodzieży zachodnia, libertyńska kultura. Agresja, cechująca islam jest w ocenie autora oznaką jego słabości, a nie siły. Messori odwodzi od wyglądania nowego Lepanto, czy organizacji krucjaty, bo tylko skonsolidowałyby wyznawców Allaha. Radzi zdać się na zabójczy dla nich klimat zachodniej swobody. Czy czytelnik łatwo zgodzi się z autorem, tego nie wiem, ale na pewno będzie miał o czym myśleć. Skoro przy islamie jesteśmy, to właśnie dzięki lekturze jednego z esejów w tej książce dowiedziałam się, że odpowiada on za …pustynnienie obszarów, które zdominował. A to dzięki jego tabu pokarmowym i związaną z nimi rozbudowaną hodowlą wszystkożernych kóz.

Messori to znawca historii, który odsłania przed czytelnikami jej kulisy, jej znacznie także dla teraźniejszości oraz opowiada historie i niuanse, jakie nie przebiły się do powszechnej świadomości. To autor, który sprawnie łączy tematy trudne i poważne z ciekawostkami lżejszej natury. No bo kto z nas kojarzy postać papieża Leona XIII, autora słynnej encykliki Rerum novarum, z …kotami? A Leon XIII był wielkim miłośnikiem tych stworzeń i przeczuwając zbliżającą się śmierć zadbał o los swojego kociego ulubieńca. To akurat urocza historia.

Jeszcze na koniec dodam, że twórczość Messoriego siłą rzeczy dotyczy też spraw włoskich i prezentuje włoskie spojrzenie na wydarzenia przeszłe i obecne. Ciekawie i pouczająco jest poznać inny kontekst, inny punkt widzenia, niż ten, który jest u nas najpowszechniejszy. To pod wieloma względami naprawdę ubogacająca i ożywcza lektura.

Vittorio Messori, Światło i ciemność. Myśl o historii, ideologiach i apologetyce, Wydawnictwo AA, Kraków 2023