Czy współczesne prawo służy dobru wspólnemu, czy jest odzwierciedleniem zasad katolickiej nauki społecznej? Czy stanowienia prawa dokonują dziś jedynie „wtajemniczeni”, dostosowując interpretacje do swych doraźnych potrzeb? Czy biurokracja nie przesłania dobra przedsiębiorcy, pracownika i państwa?

Na te pytania, w nawiązaniu do II debaty eksperckiej V Festiwalu Katolickiej Nauki Społecznej pt. „Proste jak paragraf? Dzisiejsze przeprawy z prawem”, odpowiedzieli eksperci w dziedzinie przedsiębiorczości i prawa, p. Sławomir Józefiak i prof. Anna Musiała.

Sławomir Józefiak:

Od wielu lat w Polsce, brakuje jasnych i klarownych przepisów prawa sprzyjających przedsiębiorcy.  Szczególnie w ostatnim czasie, bardzo szybkie zmiany przepisów, ich brak spójności i jednoznaczności warunkują działalność gospodarczą. Trudno powiedzieć, żeby był to kierunek sprzyjający biznesowi.  Z pewnością pierwszym elementem, który bardzo mocno ogranicza i komplikuje działalność gospodarczą jest bardzo szybka zmiana postanowień prawnych, zarówno w prawie podatkowym, jak i prawie gospodarczym.

Kolejny element, to bardzo wydłużone procedury, szczególnie jeśli chodzi o prawo budowlane. Czas na rozpoczęcie inwestycji, które powinny być w jakiś sposób stymulowane i wspomagane przez system prawny państwa, nie tylko nie sprzyja, ale bardzo utrudnia funkcjonowanie przedsiębiorców.

Innym elementem, który dość poważnie utrudnia działalność i rozwój gospodarczy jest nadmierny system kontroli. W firmie, którą kieruje, w bieżącym roku  mamy cztery kontrole. Czasami są to kontrole paranoiczne… jak chociażby ostatnia kontrola. Dochodzimy do paranoicznych wniosków pokontrolnych. W  2019 roku mieliśmy jedenaście kontroli. Obecnie mamy połowę roku, a mamy już za sobą czwartą kontrolę.

Czy w taki sposób prawodawstwo może w perspektywie czasu ułatwiać działalność gospodarczą, rozwój gospodarczy? Raczej nie. Wiele informacji, które napływają do nas z mediów, akcentuje tylko pozytywne elementy wprowadzanych zmian. Rzeczywistość wygląda zdecydowanie inaczej. Na pewno w ostatnich dwóch latach pandemia utrudniła normalne procedowanie, ale na pewno nie w takim stopniu, żeby zwykłe, normalne procedury prawne i administracyjne trwały przez wiele miesięcy. To są przecież konkretne pieniądze, które gospodarka polska traci - w wymiarze podatkowym.

Jestem zaniepokojony porównując systemy prawne i gospodarcze innych państw. W Wielkiej Brytanii, Szwajcarii czy Niemczech, gdzie jakoś w „przedziwny” sposób funkcjonują dość sprawnie, choć tak jak wiemy, one też zawierają bardzo twarde restrykcje związane z ochroną środowiska i z innymi płaszczyznami życia gospodarczego. Dlaczego nasza polska rzeczywistość jest tak bardzo skomplikowana i nieprzyjazna dla gospodarki?

Prof. Anna Musiała:

Polacy drastycznie zaprzepaścili ostatnie 30 lat po 1989 roku. Skupiano się wyłącznie na ekonomii; budowanie mocnego społeczeństwa w zasadzie nikogo nie interesowało. Liczył się wyłącznie pieniądz. Zysk ekonomiczny był najważniejszy. Kiedy przyszedł poważny kryzys, mieliśmy „lepiej czy gorzej” prosperującą gospodarkę, ale nie mieliśmy w zasadzie żadnych podwalin silnego i prężnie rozwijającego się społeczeństwa. Wyszły z nas też najgorsze cechy. Zrodził się darwinizm społeczny.

To właśnie dziś obserwujemy – inwestowaliśmy w gospodarkę, co gorsza w pewnym sensie kolonialną – bo polska myśl jest raczej nikła – ale w ogóle nie inwestowaliśmy w wartości, bo one przez 30 lat się nie liczyły. Mamy tego wymierne konsekwencje. Nie rozumiemy instytucji i transferów społecznych, co to znaczy solidarność… Etos pracy jest też w zasadzie obcy.

Widać to najlepiej na przykładzie prawa pracy, gdzie praca ludzka traktowana jest ciągle jako towar.

/mwż