Odkrywcą nieznanego dotąd drukowanego wydania z 1542 r. jest prof. Wiesław Wydra z UAM w Poznaniu. Tekst został znaleziony w jednej z europejskich bibliotek uniwersyteckich. Jeszcze jesienią tego roku zostanie wydany wraz z opracowaniem krytycznym.

Drukowane wydanie pochodzi z 1542 r., a opublikowane zostało w Krakowie przez Macieja Szarfenberga. Sam tekst powstał prawdopodobnie na początku XV w.

W odróżnieniu od znanej dotąd wersji dialogu z rękopisu płockiego przekaz ten zachował się w całości. To najważniejsze wydarzenie w polskiej filologii w ostatnich latach – podaje Instytut Książki.

Prof. Wiesław Wydra zajmuje się historią literatury i książki w średniowieczu oraz wczesnym okresie nowożytnym, bada pieśni późnego średniowiecza, edytuje nieznane lub niewydane utwory polskie z tamtego okresu. Jest także znawcą inkunabułów i starych druków.

Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią to, po Bogurodzicy, najbardziej znany średniowieczny polski tekst. Dialog liczy około pół tysiąca wersów.

Jego autorstwo przypisuje się Mikołajowi z Mierzyńca, kanonikowi płockiemu. Oryginał z XV w. nie zachował się. Około roku 1463 nieznany kopista przepisał większą część utworu, poza zakończeniem (znane nam dziś ostatnie wersy dialogu to XIX-wieczna rekonstrukcja na podstawie rosyjskich przekładów utworu z XVI wieku). Tekst w takim kształcie odnaleziono w latach 80. XIX wieku. Odkrywcą był Wojciech Kętrzyński, a tekst odnalazł w jednym z rękopisów Biblioteki Katedralnej w Płocku.

Wzorem dla Mikołaja z Mierzyńca były łacińskie pierwowzory dialogów ze śmiercią, które obrazowały równość wobec niej wszystkich ludzi – od papieża po żebraka, ulotność i marność dóbr doczesnych.

W tego typu utworach przedstawiano satyryczny obraz wszystkich stanów społecznych – tak też jest w Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią.

Dialog należy do tekstów literatury staropolskiej najczęściej poddawanych analizie.

/wj