Kolebka chrześcijaństwa

W 2013 roku upływa 1150 lat od przybycia na Morawy braci sołuńskich, świętych Cyryla i Metodego. Bazylika w Welehradzie na Morawach to najważniejsze miejsce pielgrzymkowe w Republice Czeskiej. Co roku odbywa się tu Pielgrzymka Narodowa, w której uczestniczą dziesiątki tysięcy wiernych.

W ramach obchodów rocznicy tego ważnego wydarzenia w Pradze i Welehradzie zorganizowano dwie konferencje międzynarodowe dotyczące znaczenia działalności Cyryla i Metodego w okresie od IX wieku do czasów współczesnych, wystawy w Brnie, Pradze, Ołomuńcu, Zlinie i na Welehradzie, a także konkursy literackie i historyczne dla dzieci i młodzieży, seminaria, konferencje oraz liczne spotkania towarzyskie i kulturalne.

Kulminacyjnymi punktami obchodów rocznicowych są uroczystości w Mikulčicach, w województwie południowomorawskim (Jihomoravský kraj), które odbyły się 25 maja w ramach „Spotkania kultur” organizowanego przez Cerkiew prawosławną, oraz uroczystości w Velehradzie, w województwie zlińskim (Zlínský kraj), które odbędą się 4–5 lipca, w ramach czternastej edycji „Dni ludzi dobrej woli” organizowanych tradycyjnie przez Kościół katolicki.

4 lipca goście będą mogli wziąć udział m. in. w ręcznym przepisywaniu Biblii, imprezie „Welehrad dzieciom”, konkursach piłkarskich, międzynarodowym spotkaniu osób na wózkach inwalidzkich czy imprezach w Skansenie Archeologicznym w Modrej. Nie zabraknie także konkursu fotograficznego dla dzieci i dorosłych, gier i zabaw dla całej rodziny i workshopów. O godz. 19.30 rozpocznie się na podium przed bazyliką uroczysty koncert Wieczór ludzi dobrej woli.

Apostołowie Słowian

Przypomnijmy, że święci Cyryl i Metody, ogłoszeni przez Jana Pawła II w 1980 roku współpatronami Europy, byli pierwszymi misjonarzami Moraw i Czech. Wysłał ich cesarz bizantyjski Michał na prośbę księcia wielkomorawskiego Rościsława, gdyż znali język Słowian, a Rościsław nie chciał misjonarzy niemieckich nieznających miejscowego języka. Znali język słowiański, chociaż byli Grekami, bo przedmieścia i okolice Salonik (Sołunia), skąd pochodzili, były zamieszkane przez Słowian. Istnieje również przypuszczenie (jednak niepotwierdzone), że matka braci, Maria, była Słowianką.

Konstantyn (Cyryl to imię zakonne), który studiował u słynnego Focjusza w Konstantynopolu, i Michał (Metody) opracowali 40-literowy alfabet oddający dźwięki języka staro-cekiewno-słowiańskiego, nazwany głagolicą. Rozpoczęli również przekład Pisma Świętego i pism liturgicznych na głagolicę. Po sześciu latach misji na Morawach (862– 868) bracia musieli je opuścić wskutek trudności stawianych przez zależny od Kościoła zachodniego kler frankoński, także prowadzący działalność misyjną i konkurujący o wpływy na tych terenach. Udali się do Rzymu, gdzie ofiarowali papieżowi odnalezione na Krymie relikwie św. papieża Klemensa – znalazły wspaniałą oprawę we wczesnochrześcijańskiej bazylice. W Rzymie też przedwcześnie zmarł Cyryl i w tejże bazylice został pochowany (w 1974 roku Paweł VI oddał jego ciało wiernym prawosławnym w Salonikach). Metody, po wielu dalszych prześladowaniach przez niemiecką hierarchię kościelną, powrócił na Morawy na zaproszenie księcia Świętopełka I już jako biskup. Zmarł w 885 roku w Welehradzie.

Kościół w Czechach dzisiaj

Obecnie Kościół w Czechach jest podzielony na dwie prowincje: czeską i morawską. W skład pierwszej wchodzą: archidiecezja praska, diecezja Hradec Kralove, Litomierzyce, Pilzno oraz Czeskie Budziejowice; drugiej: archidiecezja ołomuniecka, brneńska oraz ostrawsko-opawska.

Czechy są jednym z najbardziej zlaicyzowanych państw Europy. Twierdzenie jednak, że trudna sytuacja Kościoła jest wyłącznie wynikiem komunizmu, byłoby uproszczeniem. Złożyły się na nią co najmniej 4 czynniki. Pierwszym był powstały już na początku XV wieku husytyzm, ruch religijno-narodowy głoszący odnowę Kościoła, skierowany m.in. przeciwko zależności Czech od Niemiec. Jako ruch patriotyczny husytyzm podzielił społeczeństwo, osłabiając katolicyzm utożsamiany z wpływami niemieckimi. Drugi czynnik destrukcyjny to zapoczątkowana w XVI wieku reformacja, która doprowadziła do drastycznego spadku liczby katolików do 10%. Przymusowa rekatolizacja pod panowaniem Habsburgów, gdy niekatolicy byli zmuszeni do przejścia na katolicyzm bądź opuszczenia Czech, jeszcze zwiększyła niechęć do Kościoła. Manifestacyjnie odchodzono od niego po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku. Dopiero ostatnim powodem współczesnej laicyzacji były prześladowania religii w czasach komunizmu. Polityka komunistów zmierzała do całkowitej likwidacji Kościoła. Dla całej Czechosłowacji pozostawiono tylko jedno seminarium i ograniczono liczbę przyjmowanych kandydatów do 25. Wszyscy księża pracujący w parafiach podlegali władzy sekretarzy partyjnych. Zamknięto klasztory męskie i żeńskie. Co gorsza, z przyczyn historycznych Kościół przez wieki utożsamiany z zaborcą (odwrotnie niż np. w Polsce) nie znajdował wsparcia w narodzie.

Dziś występują w Czechach ogólnoeuropejskie przyczyny laicyzacji, takie jak konsumpcyjny tryb życia, upadek obyczajów czy, pomimo systemu demokratycznego, tendencje odmawiające katolikom prawa do współdecydowania w życiu publicznym. Tym bardziej dotkliwie odczuwa się więc brak księży. Minęły lata euforii, gdy po upadku komunizmu – odwrotnie niż w 1918 roku – deklarowano wiarę na znak odzyskania wolności. Oby jubileusz przybycia apostołów Słowian Cyryla i Metodego przyczynił się do nowej wiosny Kościoła u naszych południowych sąsiadów.

Wybrane obiekty zakwaterowania:

Welehrad

Hotel Mlyn Velehrad****

www.hotelmlyn.cz

50 łóżek

Autocamping Velehrad

www.sm-reality.cz/velehrad.html

Stojanovo gimnazjum

www.sgv.cz

zakwaterowanie w internacie szkolnym w okresie wakacji

Velehradsky dum sv. Cyrila a Metodeje

http://www.velehradinfo.cz/ubytovani/