14 kwietnia w siedzibie Oddziału Wrocławskiego “Civitas Christiana” ks. prof. Mariusz Rosik wygłosił referat „Raj Odzyskany. Od Edenu po ogród zmartwychwstania”. Ten jakże intrygujący tytuł stał się kanwą do nie mniej ciekawych rozważań.

Ks. prof. postawił hipotezę, iż Jan Ewangelista opisując spotkanie Marii Magdaleny ze zmartwychwstałym Chrystusem, świadomie nawiązywał do historii wygnania pierwszych ludzi z Raju. Te dwie historie, postawione obok siebie, tak naprawdę opisują nam, jak doszło do utraty nieśmiertelności i do jej odzyskania.

Prelegent wyszczególnił 5 wspólnych motywów:

1) Motyw ogrodu

Dla Żydów ogród był symbolem nieśmiertelności oraz miejscem, gdzie przebywa Bóg. Przeświadczenie takie zapożyczyli z kultur: egipskiej i babilońskiej. Św. Jan jako jedyny podkreśla, że grób Jezusa mieścił się w ogrodzie i to tutaj właśnie spotkała Go Maria Magdalena. Nigdzie indziej, a w ogrodzie, odzyskana została nieśmiertelność.

2) Motyw szukania i rozpoznania

Po grzechu pierworodnym Bóg wyrusza na poszukiwania człowieka i pyta „gdzie jesteś?”. W Septuagincie, pierwszym greckim przekładzie Starego Testamentu (z niego korzystał św. Jan), Bóg pyta imiennie „Adamie, gdzie jesteś?”. Gdy Adam odpowiada, Bóg decyduje o odebraniu mu nieśmiertelności. Podobnie, dopiero, gdy Chrystus zwraca się do Marii Magdaleny po imieniu, ta rozpoznaje Go i rozumie, że śmierć została pokonana.

3) Motyw aniołów i miecza

Po wygnaniu ludzi z Raju, Bóg ustawia u bram dwóch cherubinów z mieczem ognistym. Strzegą one wrót, by nikogo nie wpuścić do środka. Grób Zbawiciela jest otwarty, a dwa anioły nie dzierżą już miecza. Broń ta w Starym Testamencie oznacza wiszącą nad kimś karę i gniew Boży. Po tym, gdy Chrystus przyjął na siebie wszystkie winy i je odpokutował, miecz nie jest już potrzebny.

4) Motyw Bożego nakazu

Pierwsi ludzie nie posłuchali zakazu ustanowionego przez Boga i spożyli owoc z drzewa poznania dobra i zła. Karą jest utrata nieśmiertelności. Maria Magdalena posłusznie wykonuje polecenia zmartwychwstałego Jezusa. Oddane Mu posłuszeństwo oznacza życie wieczne.

5) Motyw szat

W Biblii nagość bardzo rzadko oznacza dosłowne obnażenie. Najczęściej jest metaforą bezsilności, niezdolności do obrony. Pan Bóg, mimo tego, że wypędza ludzi z Raju, to sporządza dla nich odzienie ze skór. Jest to dla nas znak, że człowiek nie jest zupełnie nagi, czyli bezsilny wobec grzechu i trudności życia. Człowiek potrzebuje owego odzienia. Z odwrotną symboliką mamy do czynienia w Grobie Pańskim. Pozostał tu pusty całun, „strój” dla martwego ciała. Po zmartwychwstaniu nie jest on już potrzebny.

Wydaje się, że św. Jan budując narrację o ogrodzie zmartwychwstania, świadomie przeciwstawiał ją historii grzechu pierworodnego. Jest to zestawienie przeciwieństw śmierć-zmartwychwstanie, grzech-nawrócenie, zakończone zupełnym zwycięstwem Chrystusa nad szatanem. Raj początkowo utracony, za sprawą Zbawiciela, stał się Rajem odzyskanym.

Mateusz Zbróg