„Dzisiaj pragniemy naszą modlitwą wypowiedzieć Bogu dziękczynienie za modlitwę i świadectwa ewangelicznego życia diecezji lubuskiej, której trwałe ślady odkrywamy i korzystamy [z nich] do dzisiaj, chociażby, gdy zanosimy modlitwę w tej pięknej świątyni, wokół której skupiony był największy dekanat ówczesnej diecezji. To właśnie tutaj przez minione wieki realizowany był proces zakorzeniania mieszkańców w Jezusie Chrystusie przez osobę Zbawiciela” - mówił biskup zielonogórsko-gorzowski Tadeusz Lityński na rozpoczęcie Mszy św. w kościele parafialnym w Ośnie Lubuskim, gdzie 11 maja odbyły się główne uroczystości z okazji 900-lecia powołania diecezji lubuskiej.

Jubileuszowej Mszy św. przewodniczył arcybiskup i metropolita gnieźnieński Wojciech Polak, Prymas Polski, a wspólnie z nim modlili się biskupi z Polski i Niemiec oraz duchowieństwo ze wszystkich dekanatów diecezji. Licznie uczestniczyli mieszkańcy województwa lubuskiego, byli obecni także przedstawiciele władz samorządowych, służb mundurowych, organizacji społecznych, ruchów i stowarzyszeń katolickich.

Sobotnie uroczystości w kościele św. Jakuba Apostoła rozpoczęły  się od wykładu historycznego „900. rocznica powstania biskupstwa lubuskiego”, który wygłosi dr Marek Golemski z Gdańska, następnie miał miejsce koncert okolicznościowy scholi gregoriańskiej  „Monodia Caelestis” pod kierownictwem prof. Susi Ferfoglia z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

Sukcesy militarne Bolesława III Krzywoustego, przyłączenie między innymi Pomorza i Ziemi Lubuskiej sprawiły, że granice jego państwa poszerzone zostały o znaczne obszary w dużej części pogańskie. Zaistniała więc pilna potrzeba ich chrystianizacji, a także reorganizacji dotychczasowej struktury kościelnej. Reformy tej wspólnie z księciem dokonał legat papieża Kaliksta II kardynał Idzi z Tuskulum, powołując w 1124 roku biskupstwo lubuskie, do zadań którego należała działalność misyjna wśród Słowian zamieszkujących tereny na zachód od Odry.

Biskupstwo  zostało utworzone dla ziem w dorzeczu Haweli i Sprewy i objęło swoim zasięgiem także tereny na wschodnim brzegu Odry, które wcześniej wchodziły w skład biskupstwa poznańskiego, oraz ziemie w okolicach ujścia Nysy Łużyckiej do Odry, wchodzące w skład biskupstwa wrocławskiego. Pierwszą stolicą biskupstwa był Lubusz, następnie Górzyca, a ostatnią Fürstenwalde.  W wyniku rozwoju protestantyzmu dawne biskupstwo lubuskie  zaczęło zanikać. Ostatnie katolickie nabożeństwo w katedrze biskupów lubuskich w Fürstenwalde odprawiono w 1565 roku. Ostatecznie diecezja lubuska została sekularyzowana w 1598 roku. Do końca swojego istnienia wchodziła w skład metropolii kościelnej ze stolicą w Gnieźnie.

Mimo zaniku pod naporem protestantyzmu, biskupstwo lubuskie stoi u zarania udokumentowanych dziejów Ziemi Lubuskiej i w średniowieczu tworzyło jej tożsamość w oparciu o polską organizację kościelną. Dzięki temu dzisiejsza diecezja zielonogórsko-gorzowska ma swój historyczny punkt odniesienia. Arcybiskup Wojciech Polak, Prymas Polski, mówił w swojej homilii, że „przeżywany jubileusz to dobra okazja, aby dziękować Bogu za korzenie, które wciąż dają soki do wzrostu.  Jubileusz jest też wezwaniem, aby dziękując za Kościół, który wspólnie stanowimy, który nas gromadzi i jednoczy, podejmować wciąż na nowo misję ewangelizacyjną”.

Z kolei Prezydent RP  Andrzej Duda w liście skierowanym do uczestników uroczystości podkreślił, że „utworzenie diecezji lubuskiej zapisało się w najstarszych dziejach chrześcijaństwa na ziemiach polskich i początkach naszej państwowości. Historia diecezji i w czasach najdawniejszych i w najnowszych, niczym w zwierciadle odbija złożone losy naszego narodu”.

Jubileuszowi 900-lecia towarzyszyło wiele ważnych wydarzeń: konferencji naukowych, wystaw, koncertów, wydawnictw. Ukazała się długo oczekiwana pozycja dra Marka Golemskiego pt. „Diecezja lubuska i jej ordynariusze” a także wydana przez Fundację Civitas Christiana i zielonogórski Oddział  Civitas Christiana publikacja pokonferencyjna pt. „Tożsamość i żywotność katolicyzmu na terenie obecnego województwa lubuskiego”.

/mdk