Soborowa konstytucja liturgiczna Sacrosanctum concilium podkreśla, że sakrament Eucharystii jest szczytem, do którego zmierza działalność Kościoła i zarazem źródłem, z którego wypływa cała jego moc (nr 10). Dzieje się tak, ponieważ każda Eucharystia uobecnia tajemnicę śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa.

Kościół celebrując Eucharystię, nieustannie uobecnia i uczestniczy w tych najważniejszych zbawczych wydarzeniach, które dokonały się w historii świata. Papież Benedykt XVI a adhortacji „Sacramentum Caritatis” stwierdza: „Przez sakrament Eucharystii Jezus włącza wiernych w swoja własną „godzinę”; w ten sposób ukazuje więź, jaką pragnął nawiązać pomiędzy sobą a nami, pomiędzy sobą a Kościołem” (nr 14). Nawiązanie relacji między Chrystusem i Kościołem oraz Chrystusem i wiernymi dokonało się w momencie śmierci Chrystusa na krzyżu. Tu i teraz to zbawcze wydarzenie uobecnia się w każdej Mszy Świętej. W ofierze krzyża Chrystus zrodził Kościół jednocześnie jako swoją Oblubienicę i swoje Ciało.

Życie i obecność Jezusa Chrystusa są warunkami liturgicznego działania, które dokonuje się za sprawą obecności Ducha Świętego, koniecznego do istnienia Kościoła. Dla istnienia i życia Kościoła na ziemi konieczne jest działanie i obecność Ducha Świętego, który stanowi źródło miłości rozlanej przez Jezusa Chrystusa w sakramencie Eucharystii. Ojciec Święty Jan Paweł II w encyklice Ecclesia de Eucharystia naucza: „W Eucharystii ma miejsce to wspólne i nierozłączne działanie Syna i Ducha Świętego, które było u początków Kościoła, powoływało go do życia i stanowiło o jego trwaniu” (nr 23). To niezwykłe działanie osób boskich w Eucharystii Benedykt XVI nazywa miłością trynitarną, która kieruje całą historią zbawienia. W pokarmie eucharystycznym całe Boże życie dociera do człowieka i udziela się w formie sakramentu. Papież stwierdza, że „Jezus Chrystus, który „przez Ducha wiecznego złożył Bogu samego siebie jako nieskalaną ofiarę” (Hbr 9, 14), w darze eucharystycznym udziela nam tego samego Bożego życia” (nr 8). Należy widzieć tutaj absolutnie bezinteresowny dar, który Kościół przyjmuje, celebruje i adoruje w wiernym posłuszeństwie.

Jan Paweł II w encyklice Ecclesia de Eucharistia, mówiąc o ustanowieniu Eucharystii, zwraca uwagę, że: „Od tej chwili aż do końca czasów, Kościół buduje się przez tę Komunię sakramentalną z Synem Bożym, który się za nas wydał: „To czyńcie na moją pamiątkę... Czyńcie to, ile razy pić będziecie, na moją pamiątkę” (1Kor 11, 24-25; por. Łk 22, 19)” (nr 21). Włączenie wiernych w sakramentalną Komunię staje się głównym źródłem żywotności Kościoła. Ostatnia Wieczerza rozwija w sercach wierzących miłość objawiająca się w każdym ludzkim działaniu. Uobecnienie zbawczych czynów Jezusa Chrystusa dokonuje się zawsze tam, gdzie sprawowana jest Msza Święta. Źródłem życia Kościoła staje się aktualizacja męki i śmierci Jezusa. Chrystus nadaje treść eklezjalnemu doświadczeniu czasu.

Ojciec Święty Benedykt XVI w adhortacji „Sacramentum Caritstis” stwierdza, iż: „Wewnętrzne piękno liturgii ma jako swój właściwy podmiot Chrystusa zmartwychwstałego i uwielbionego w Duchu Świętym, w którym mieści się Kościół wraz ze swym działaniem” (nr 36). Tym działaniem Kościoła jest przede wszystkim Eucharystia, która stanowi, że Kościół żyje i rozwija się w każdym czasie. W sprawowaniu Eucharystii zawsze realizuje się Boski zamysł Ostatniej Wieczerzy i słów Jezusa Chrystusa, które wypowiedział w Wieczerniku do Apostołów: „To czyńcie na moja pamiątkę”(1 Kor 11, 24-25; Łk 22, 19). Słowa wypowiedziane przez Jezusa Chrystusa nie tracą na wartości w miarę upływu lat, a wręcz przeciwnie, wypowiadane przez usta kapłanów sprawiają, że Kościół żyje i rozwija się wszędzie tam, gdzie znajdzie się osoba kapłana. Kościół, czyli królestwo Chrystusa, już teraz obecne w misterium, z mocy Boga rośnie w sposób widzialny w świecie.

Benedykt XVI ukazuje ogromną rolę Eucharystii w życiu i działalności Kościoła. Pisząc o celu napisania adhortacji Sacramentum Caritatis, papież wyraża swoje pragnienie w takich słowach: „pragnę w obecnym dokumencie polecić nade wszystko, by lud chrześcijański pogłębił więź istniejącą pomiędzy tajemnicą eucharystyczną, akcją liturgiczną oraz nową służbą duchową wynikającą z Eucharystii jako sakramentu miłości” (nr 5). Dodaje również, iż Wcielony Bóg przyciąga wszystkich ludzi do siebie. W tym kontekście chrześcijańska agape staje się określeniem Eucharystii. To właśnie w Eucharystii agape Boga przychodzi do Kościoła cieleśnie, aby nadal w nim i przez niego działać.

Papież Benedykt, w nawiązaniu do nauczania Ojca Świętego Jana Pawła II widzi przyczynowy związek pomiędzy ofiarą Chrystusa, Eucharystią i Kościołem. Odwołując się do encykliki Ecclesia de Eucharistia potwierdza, że Kościół „żyje dzięki Eucharystii”. W każdej Eucharystii zbawcza ofiara Chrystusa uobecnia się oraz się aktualizuje i właśnie dlatego istnieje ścisły przyczynowy związek między Eucharystią i początkiem Kościoła (nr 1). Te myśli św. Jana Pawła II pozwalają Benedyktowi XVI stwierdzić: „Eucharystia jest Chrystusem, który nam się daje, budując nas nieustannie jako swoje ciało. Dlatego w sugestywnym ruchu kołowym pomiędzy Eucharystią, która buduje Kościół, i samym Kościołem, który sprawuje Eucharystię, pierwotną przyczyną jest ta, która wyraża się w stwierdzeniu: Kościół może celebrować i adorować tajemnicę Chrystusa obecnego w Eucharystii właśnie dlatego, że sam Chrystus dał się w niej pierwszy poprzez ofiarę Krzyża. Możliwość „czynienia” Eucharystii przez Kościół jest całkowicie zakorzeniona w darze, jaki Chrystus złożył z samego siebie” (nr 14). W tym akcie objawia się bezinteresowna i całkowicie darmowa miłość Chrystusa do Kościoła. Jezus jest zawsze tym, który pierwszy nas umiłował (por. 1 J, 4, 19).

Eucharystia jest nieustającą odrodzicielką Kościoła i właśnie dlatego w niej należy widzieć centrum życia chrześcijańskiego. Eucharystia staje swego rodzaju streszczeniem całej wiary Kościoła. W Eucharystii zawiera się całe dobro duchowe Kościoła, czyli sam Chrystus, nasza Pascha i Chleb żywy, który przez swoje ożywione przez Ducha Świętego i ożywiające Ciało daje życie ludziom.

Można zatem stwierdzić, że Eucharystia została utworzona nie tylko dla pojedynczego człowieka, ale dla całego Kościoła, który jest wspólnotą zgromadzoną przez Chrystusa przy stole Eucharystycznym. Wspólnota jedności i miłości w sposób szczególny objawia się w czasie sprawowania Eucharystii w Kościele partykularnym pod przewodnictwem biskupa. Tutaj znajdujemy uzasadnienie dla stwierdzenia, że Eucharystii każdy wierny znajduje się w swoim, to znaczy w Chrystusowym Kościele.

Podsumowując, należy podkreślić, że Kościół jest budowany i podtrzymywany przy życiu dzięki Eucharystii. On urzeczywistnia się wówczas, gdy w braterskiej wspólnocie sprawuje i celebruje Chrystusową Ofiarę krzyża. Moc i piękno zawarte w sakramencie Eucharystii mają swój podmiot w Chrystusie ukrzyżowanym, zmartwychwstałym i uwielbionym oraz w Duchu Świętym, który nieustannie uobecnia i aktualizuje zbawcze dzieło Pana, obecne w „sakramencie ołtarza”.

Ks. Dariusz Kwiatkowski

/ut