O Prymasie Tysiąclecia, jego życiu i nauczaniu, zostało powiedziane już wiele, ale mało kto wie, że kard. Wyszyński zasłużył się również dla społeczności obrządku ormiańskiego w Polsce. Mianowany ordynariuszem w 1957 roku, z jednej strony musiał łagodzić wrogie nastawienie władz komunistycznych, a z drugiej zaspokajać oczekiwania wspólnoty ormiańskiej.

W kolejnym już odcinku w ramach cyklu spotkań pod tytułem „Świat myśli Prymasa Wyszyńskiego. O czym jeszcze warto powiedzieć?” organizowanych przez Katolickie Stowarzyszenie "Civitas Christiana" Poznań, historię Ormian i katolickiego obrządku ormiańskiego opowie dr hab. Michał Białkowski prof. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, historyk Kościoła, politolog, regionalista, znawca Soboru Watykańskiego II, autor licznych publikacji.

W 2019 roku w "Studiach Gdańskich", czasopiśmie Archidiecezji Gdańskiej, dr Białkowski opublikował artykuł pt. "Prymas Stefan Wyszyński jako ordynariusz wiernych obrządku ormiańskiego. Szkic do dziejów religijnych diaspory Ormian polskich w latach 1957-1981". Na podstawie zawartych tam informacji o problemach, z którymi musiał zmierzyć się Prymas Wyszyński sprawując opiekę duszpasterską dla wiernych obrządku ormiańskiego, opowiedział gość Karola Irmlera, przewodniczącego zarządu Oddziału Okręgowego Civitas Christiana w Poznaniu.

Ormianie byli pierwszym narodem w historii, który przyjął chrześcijaństwo. To wydarzenie datuje się na rok 314 n.e. Już około 100 lat później wykształcił się alfabet ormiański, a w następstwie przełożenie Biblii na ten język. Pod koniec XI wieku upada Królestwo Armeńskie, co rozpoczyna diasporę Ormian na tereny Europy wschodniej. Historia tego ludu na naszych ziemiach jest więc długa. Wierni obrządku ormiańskiego są również katolikami, co zostaje oficjalnie uznane w XVII wieku. Jakie różnice są pomiędzy tym Kościołem, a łacińskim, opowiada profesor UMK.

Przez cały okres lat 60., 70., 80. mamy do czynienia z dwoma głównymi ośrodkami - z Gliwicami i z Gdańskiem. W innych miejscowościach najczęściej Ormianie nie mieli swojego duszpasterza, korzystali tylko gościnnie z kaplic czy kościołów. (...) Jeżeli mniej więcej szacujemy, ze w '39 roku było koło 25 kapłanów obrządku ormiańskiego, to po '45 roku w nowych granicach znalazło się mniej więcej ośmiu - wyjaśnił sytuację Ormian dr Białkowski.

Prymas Wyszyński w 1957 r. objął funkcję ordynariusza wiernych obrządku ormiańskiego. Z jakimi wyzwaniami musiał się mierzyć? Posłuchaj całości rozmowy: