Już za 10 dni w rodzinnej wsi rodziny, Markowej, odbędzie się uroczysta beatyfikacja Józefa i Wiktorii Ulmów oraz ich siedmiorga dzieci. Nowi błogosławieni Kościoła katolickiego zginęli z rąk niemieckich żołnierzy za udzielenie schronienia i ratunku żydowskiej rodzinie. Jednak to nie ich męczeńską, bez wątpienia heroiczną, śmierć jesteśmy zaproszeni naśladować.

Kluczem do zrozumienia tego, co zrobili Wiktoria i Józef Ulmowie, nie jest ich męczeńska śmierć, bo z całą pewnością nie chcieli umierać. Nie jest też sam fakt ukrywania Żydów - choć jest to bezsprzeczne i heroicznej próby bohaterstwo. Kluczem jest ich codzienne, ciche, dobre, zwyczajne życie, które wydało owoc nadzwyczajnej gościnności w ekstremalnie niebezpiecznych warunkach i otwarcia na ludzi potrzebujących pomocy - pisze Agnieszka Bugała, autorka książki "Ulmowie. Sprawiedliwi i błogosławieni".

Dlaczego akurat rodzina Ulmów jest beatyfikowana? Przecież wielu innych, również w samej Markowej, ryzykowało lub poświęciło życie ratując Żydów. Czy Józef zachował się odpowiedzialnie ściągając na siebie i rodzinę śmiertelne niebezpieczeństwo? Miał przecież szóstkę dzieci, siódme w drodze, a ich ochrona była jego pierwszym obowiązkiem. Najważniejszym pytaniem, na które autorka postanowiła odpowiedzieć w książce, jest - dlaczego oni to zrobili?

Publikacja, którą Agnieszka Bugała nazwała "traktatem o codzienności w małżeństwie", ma być portretem prostego, pełnego wiary i miłości małżeństwa, które było otwarte na życie, nie tylko to wzrastające pod sercem Wiktorii, ale też życie zagrożone okrucieństwem wojny.

Otwierali drzwi, bo kochali. Przyjmowali ludzi, bo ich zaczytana Biblia dała im fundamentalną pewność, że każde życie jest darem Najwyższego. (...) Mieli Ewangelię na stole i Ewangelię w sercach. Brali ją dosłownie, jeden do jednego. To był dla nich punkt wyjścia w podejmowaniu decyzji. 

Autorka książki podkreśliła, że Ulmowie pomagali Żydom już wcześniej, zanim przyjęli ośmioro, u boku których zakończyli swój ziemski żywot. Nie byli jednak jedyni. W samej Markowiej ze 120 mieszkających we wsi Żydów, przeżyło 21. Szacuje się, że ludności żydowskiej na ziemiach polskich pomagało od 30 tys. do 300 tys. Polaków. Niewielki procent został odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W tej beatyfikacji chodzi jednak o coś więcej, bo tym razem to Kościół uznaje heroizm nie tylko rodziny Ulmów, ale wszystkich, którzy okazali człowieczeństwo w tak ekstremalnie trudnych okolicznościach.

Jako odpowiedź na zarzuty szczególnie wobec ojca rodziny, Józefa, że narażał życie swoich dzieci i żony, autorka reporterskiej książki odpowiada modlitwą zainspirowaną tekstem "Modlitwa o szaleńców Bożych" o. Louisa Josepha Leberta OP.

Modlitwa o szaleńców Bożych w czasach zagłady

O Boże, przyślij nam szaleńców,
którzy odważą się udzielić nam pomocy
w noc kryształową od łez i luster
Wariatów, którzy w ciemnych włosach
naszych dzieci nie zobaczą wszy
lecz światło

Trzeba nam szaleńców,
którzy w środku nocy
otworzą drzwi i rozpalą ogień
ogrzeją
przemarznięte ręce
i wysuszą buty
(...)

O Boże, wciąż trzeba nam szaleńców,
którzy się nie cofną
którzy wytrzymają
których nie spłoszy
wykrzyknięte znienacka
Hände hoch

O Boże, przyślij nam szaleńców...
Amen.

Książka "Ulmowie. Sprawiedliwi i błogosławieni" autorstwa Agnieszki Bugały została wydana przez wydawnictwo Esprit. Niedługo na naszym portalu ukaże się jej recenzja.

Fotografie w galerii kolejno: (1) Książka "Ulmowie. Sprawiedliwi i błogosławieni", Wydawnictwo Esprit; Archiwum dr. Mateusza Szpytmy: (2) Józef i Wiktoria Ulmowie, (3) Wiktoria Ulma z córką Stasią, (4) Przed domem Ulmów po chrzcinach Antosia (lato 1941). Od lewej: Władysław Ulma z Władziem, akuszerka o nazwisku Szpytma, rodzice chrzestni – Maria Niemczak i Antoni Ulma, w beciku ochrzczony Antoś, Katarzyna Ulma, Wiktoria Ulma z synem Frankiem, przed nią córka Basia, Marcin Ulma (ojciec Józefa) z najstarszą wnuczką Stasią, (5) Dzieci Ulmów.

/ab