To już 7 lat historii Akademii Kozłowieckich. Ostatnia tegoroczna edycja odbyła się 4 października w aurze radości i pięknej pogody. XXI Akademia w całości była poświęcona Prymasowi Wyszyńskiemu w różnych obszarach: Kościoła, patriotyzmu i suwerenności Ojczyzny oraz kultury i sztuki.

Zgodnie z tradycją rozpoczęliśmy Mszą Świętą, której przewodniczył ks. prof. Mirosław Wróbel. Głównymi bohaterami pięknej homilii byli św. Franciszek, patron dnia oraz bł. Stefan Wyszyński, patron wydarzenia.

Przykład św. Franciszka inspiruje nas do głębokiego zanurzenia się w tych wartościach, które są nieprzemijające. Pan wysłuchuje biednych i pokornych. To przesłanie Ewangelii jest wyraźnie widoczne w życiu kard. Stefana Wyszyńskiego. Nauczanie prymasa jest niezrównanym przykładem wartości duchowych niezbędnych dla chrześcijanina. Kardynał uczył nas, że prawdziwa pokora to skromność nie tylko w gestach, ale małość w obliczu Boga - podkreślił kapłan.

Andrzej Pruszkowski, Dyrektor Muzeum Zamoyskich w Kozłówce oraz Marcin Sułek, członek Zarządu Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” przywitali przybyłych gości rozpoczynając tym samym część wykładową spotkania.

Pierwszą prelekcję pt. „Obecność Prymasa Tysiąclecia w życiu Kościoła Powszechnego” wygłosiła p. Anna Rastawicka z Instytutu Prymasa Wyszyńskiego. 

Prymas uczył się nie dla teorii, ale dla praktyki. Nawet jak miał propozycje objęcia katedry socjologii na KULu, powiedział, że po pierwsze jest dłużny diecezji włocławskiej, a po drugie nie jest teoretykiem, tylko jest od tego, żeby wprowadzać Ewangelię w życie społeczne - wskazała.

Prelegentka podkreśliła, że Prymas aktywnie uczestniczył w życiu Kościoła. Powołując się na kolejne wydarzenia z życia Błogosławionego udowadniała, na jak szeroką skalę były to działania - i w Polsce i z granicą. Ważną częścią tej posługi była relacja z papieżem Janem Pawłem II, która była bardzo bliska. Jak zaznaczyła p. Rastawicka, wkład Kardynała Wyszyńskiego w życie Kościoła Powszechnego to świadectwo wiary i zaufanie do Matki Najświętszej.

Wykład byłej współpracownicy Prymasa Tysiąclecia okazał się pięknym wprowadzeniem w następny poruszony podczas Akademii temat: suwerenność i umiłowanie Ojczyzny oraz nieustająca walka i praca na rzecz niepodległości. 

Ten obszar bardzo bogato przedstawił prof. Grzegorz Kucharczyk, historyk i profesor nauk humanistycznych z Instytutu Historii PAN, który zwrócił uwagę nie tylko na aspekty i warunki suwerenności, jakie wskazywał Prymas, ale nakreślił również zarys historyczny, podłoże i okoliczności, z jakimi za swojego życia zmagał się Prymas. Profesor podkreślił też wkład Wyszyńskiego w zwycięstwo Boga i Matki Bożej w czasach komunistycznych.

Zwróćmy uwagę, jak [Prymas] w zróżnicowany sposób odnosi się do pojęcia "suwerenność". Nie sposób nie zauważyć, jak mówił, jak wielki polski mąż stanu, który czuł polską racje stanu: związek między polską suwerennością a naszą odpowiedzialnością. Prymas to wszystko umieszczał w planach Bożej Opatrzności. Bóg, Pan historii, ma wobec nas plan. Mamy jakieś zadanie, misję do wykonania. Po coś jest ta suwerenność - wskazał prelegent. 

Prof. Kucharczyk wskazał również na podobieństwa między dzisiejszymi działaniami antypaństwowymi, a czasami, w których żył Prymas Wyszyński. Pokazał tym samym, jak bardzo diagnozy i wskazówki bł. Stefana są aktualne oraz potrzebne. Profesor zwrócił uwagę, że nauczanie Prymasa pozostaje jednym z najgłębszych świadectw troski o duchową suwerenność Polaków, a jego refleksje stanowią trwały punkt odniesienia dla współczesnych debat o tożsamości i wartościach.

Podczas wydarzenia zaprezentowano również najnowszą publikację poświęconą Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej, zatytułowaną „Rady dla córki” wskazanej przez p. Piotra Stępnia, prezesa Fundacji „Servire Veritati” – Instytutu Edukacji Narodowej. Publikacja przybliża postać fundatorki i matki rodu Zamoyskich.

Podczas trzeciego wystąpienia głos zabrała dr hab. Agnieszka Bender, prof. UKSW, w wykładzie pt. „Troska kard. Stefana Wyszyńskiego o sztukę sakralną w Polsce”. Nie wszyscy mają świadomość, że bł. Prymas angażował się w odbudowę wielu świątyń. Historyk sztuki na przykładzie fotografii omawiała temat głębokiej wrażliwości Prymasa Tysiąclecia na piękno oraz znaczenie sztuki w życiu duchowym i wspólnocie Kościoła. Wskazała miejsca zniszczeń dokonanych podczas II wojny światowej i podkreśliła, jak wiele pracy dokonał Prymas w procesie odbudowy Kościołów w stolicy oraz w Polsce, w tym Lubelskiej Archikatedry.

Wyzwanie nieprawdopodobne, ale i wielki entuzjazm. Wielka praca prymasa i całego narodu. To był motyw jednoczący - zaznaczyła dr Bender.

Ostatnim punktem Akademii był wykład ks. dr. Krzysztofa Stoli, asystenta kościelnego Stowarzyszenia w Lublinie, pt. „Bł. Stefan kardynał Wyszyński  - duchowy przewodnik pielgrzymów Nadziei”. Ks. Krzysztof podkreślił, że nadzieja była dla Prymasa Tysiąclecia nie tylko cnotą, lecz postawą, która pozwalała patrzeć w przyszłość z wiarą i odwagą, mimo trudnych doświadczeń historii.

Perspektywa, której nie wolno nam zatracić. W ustawie o mowie nienawiści określa się [Prymasa] jako nacjonalistę, jako faszystę, a on prowadził do Boga. Wszystko ma zmierzać do Boga. Wszystko, cokolwiek podejmował prymas. Jeśli wam powiedzą, że prymas zdradził, nie wierzcie - powiedział prelegent.

Organizatorzy kierują słowa wielkiej wdzięczności i podziękowań dla p. Andrzeja Pruszkowskiego, Dyrektora Muzeum Zamoyskich, prelegentów, wszystkich gości i uczestników za obecność, za rozmowy i za tę piękną wspólnotę.

Kolejna Akademia Kozłowiecka odbędzie się 21 marca 2026 roku.

Magdalena Szymaszek-Naumiuk / Emilia Badawika

/ab