10 listopada 2024, w wigilię Narodowego Święta Niepodległości, w Zielonej Górze odbył się 12. koncert o tematyce patriotycznej. W tym roku wątkiem przewodnim świętowania stała się poezja Zbigniewa Herberta.

Naród, który traci pamięć, traci sumienie.
Zbigniew Herbert

Niepodległość to pojęcie z zakresu politologii i psychologii. Niepodległość państwa – to cecha narodu, który nie zależy pod względem politycznym od innych państw; inaczej niezawisłość, suwerenność, wolność. Niepodległość myśli – to niezależność od zewnętrznych czynników i okoliczności, możliwość wyboru i samodzielnego podejmowania decyzji, inaczej samostanowienie, autonomia, wolność. Obie wolności są dzisiaj ważne, obie potrzebne i o obie musimy dbać.

Datę 11 listopada 1918 roku uznaje się za początek niepodległego państwa polskiego, jednocześnie będący kresem, trwających przez 123 lata, zaborów na ziemiach polskich.

W wydaniu „Kuriera Warszawskiego” z 12 listopada wydrukowano tekst opatrzony tytułem zamiast komunikatu, w którym zawarty był następujący fragment:

Po raz pierwszy od lat przeszło czterech, dzisiejszy numer Kurjera wychodzi z pod pras drukarskich bez komunikatu urzędowego z pola walki (...). I doczekaliśmy się rzeczy przekraczającej już granice dociekań ludzkich, doczekaliśmy się, że te właśnie moce, które Polskę rozdarły, padły upokorzone i same rozdarte, choć walczyły w przeciwnych obozach. A Polska zjednoczona zmartwychwstaje!

Fundacja i Stowarzyszenie „Civitas Christiana”, przy wsparciu Zielonogórskiego Ośrodka Kultury, od 2015 roku organizują w Zielonej Górze koncerty przy okazji ważnych wydarzeń historycznych i patriotycznych.

Wszystkie niebezpieczeństwa,
jeżeli człowiek stanie z nimi oko w oko,
są mniejsze niż wyobrażone.
W przestrzeni emocjonalnej, wbrew prawom geometrii - dystans wyolbrzymia.
Zbigniew Herbert

W ubiegłym roku poetycko-patriotyczny wieczór spędziliśmy z poezją Norwida, w tym roku spotkaliśmy się z Herbertem, który 29 października 2024 roku obchodziłby swoje 100-urodziny.

Zbigniew Bolesław Ryszard Herbert, z wykształcenia ekonomista, prawnik i filozof, a dla większości jeden z najbardziej wyrazistych, szeroko nagradzanych i docenianych na całym świecie polskich poetów XX w., stał się swoistym drogowskazem moralnym na różnych szerokościach geograficznych, zarówno dla ludzi młodych jak i dojrzałych.

Herbert jest twórcą cyklu poetyckiego „Pan Cogito” pełnego refleksji i przemyśleń natury społecznej, filozoficznej i etycznej. Przesłanie Pana Cogito jest zbiorem przykazań i wskazówek jakimi powinien kierować się w życiu człowiek. I do takiej refleksji chcieliśmy zachęcić licznie przybyłą na koncert „Jazz Pana Cogito” widownię.

Teksty wybitnego artysty zaśpiewały nietuzinkowe, wyróżniające się na polskiej scenie muzycznej głosy: mistrz improwizacji i swobody wykonawczej Grzegorz Karnas, wyjątkowo charyzmatyczna specjalistka od adaptacji muzyki folkowej na materię jazzową Klara Cloud, obdarzona aksamitnym głosem i poruszającymi zdolnościami interpretacji Basia Pospieszalska oraz związany zarówno ze sceną hiphopową jak i jazzową, niezwykle inteligentny i błyskotliwy raper/wokalista/producent Meek, Oh Why? Towarzyszył im zespół Piotr Budniak Essential Group, który od 10 lat konsekwentnie realizuje autorską wizję muzyki, pracując nad unikalnym językiem oraz charakterystycznym brzmieniem. Grupa ma na swoim koncie pięć bardzo dobrze przyjętych i nagradzanych płyt, współpracowała z wieloma wybitnymi artystami (m.in. Peter Evans, David Doružka, czy Piotr Wojtasik) oraz regularnie koncertuje na terenie całej Europy.

Podczas koncertu mogliśmy spojrzeć na postać i twórczość Zbigniewa Herberta z nowej perspektywy. Oprócz wysłuchania premierowych utworów napisanych do jego tekstów oraz nowych aranżacji piosenek już znanych, mogliśmy doświadczyć jak jego wiersze inspirują artystów do spontanicznej improwizacji „tu i teraz”, usłyszeć jego archiwalne nagrania oraz przekonać się, co jego twórczość miała wspólnego z jazzem i z wolnością.

Koncert zakończył się chóralną recytacją wiersza Zbigniewa Herberta „Pieśń o bębnie”. Ponad trzystuosobowa publiczność wcieliła się w recytatorów i razem mówiła:

Odeszły pasterskie fletnie
złoto niedzielnych trąbek
zielone echa waltornie
i skrzypce także odeszły -
pozostał tylko bęben
i bęben gra nam dalej
(…)

A na bębnie grał pomysłodawca, kompozytor i twórca tego koncertu – Piotr Budniak.

Dziękuję wykonawcom koncertu za podróż przez poezję Zbigniewa Herberta i przypomnienie, że wolność nie jest nam dana, jest zadana. Dziękuję partnerom – Miastu Zielona Góra i Zielonogórskiemu Ośrodkowi Kultury, za wsparcie finansowe i organizacyjne. Dziękuję mediom, które docierają z naszą ofertą kulturalną i edukacyjną do różnych środowisk  - Radiu Zachód i Radiu Zielona Góra, Tygodnikom katolickim Gość Niedzielny i Niedziela, kwartalnikowi „Civitas Christiana” i portalowi e-civitas oraz Łącznikowi Zielonogórskiemu. Ale przede wszystkim dziękuję publiczności, której obecność jest potwierdzeniem, że Stowarzyszenie i Fundacja „Civitas Christiana” obierają dobre kierunki działań w Zielonej Górze.  

/mdk