50-lecie stabilizacji polskich struktur Kościoła katolickiego
na Ziemiach Zachodnich i Północnych

W 50. rocznicę wydania konstytucji apostolskiej Pawła VI
Episcoporum Poloniae coetus

Wrocław, 23 czerwca 2022 r. (aula PWT)

Ogłoszenie konstytucji apostolskiej Pawła VI Episcoporum Poloniae Coetus w dniu 28 czerwca 1972 r. wieńczyło dwudziestosiedmioletni okres zmagań o kanoniczny status administracji kościelnej na zachodnich i północnych ziemiach państwa polskiego, ustanowionej na mocy nadzwyczajnych pełnomocnictw przez Prymasa Polski kard. Augusta Hlonda 15 sierpnia 1945 r. Droga do wydania tego dokumentu była bardzo trudna i uzależniona od wielu czynników: zarówno wewnątrzkościelnych, jak i politycznych uwarunkowań międzynarodowych oraz krajowych. Była mocno powiązana ze żmudnym procesem pojednania pomiędzy narodami polskim i niemieckim. Głównym autorem tego sukcesu był Episkopat Polski i przewodzący jemu Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński. W działania, które doprowadziły do wydania konstytucji apostolskiej, byli zaangażowani polscy hierarchowie pracujący na Ziemiach Zachodnich i Północnych, z abp. Bolesławem Kominkiem, rządcą Kościoła wrocławskiego, a zarazem przewodniczącego Komisji Episkopatu do spraw Ziem Zachodnich, na czele. Istotną rolę, szczególnie w ostatnim momencie, spełnił również sekretarz episkopatu abp Bronisław Dąbrowski.

Dzień 28 czerwca 1972 roku został utrwalony w pamięci i w sercach współczesnego pokolenia Polaków oraz pokoleń, które nadejdą. Jest to bowiem data epokowa dla naszego Kościoła i Narodu. (…) W tym dniu Stolica Apostolska ustanowiła ostateczną organizację kościelną na Zachodnich i Północnych Ziemiach piastowskich, które wróciły do macierzy.

Z listu Episkopatu Polski o ustanowieniu stałej organizacji kościelnej na Ziemiach Odzyskanych

Wrocław, 30 października 1972 r.

Stary piastowski Wrocław, ze swoimi wspaniałymi gotyckimi świątyniami budowanymi przez polskich książąt, ziemia świętych Odrowążów, doczekała się polskiej metropolii i polskiego metropolity! A błogosławiony Czesław, którego kaplica z relikwiami zachowała się nietknięta mimo działań wojennych i zniszczenia miasta, długie wieki czekał, aż doczekał się polskiej organizacji kościelnej.

Z listu Episkopatu Polski o ustanowieniu stałej organizacji kościelnej na Ziemiach Odzyskanych

Wrocław, 30 października 1972 r.

Program wydarzenia

23 czerwca 2022 r. – konferencja naukowa

9.30 – otwarcie konferencji:

• abp dr Józef Kupny, Metropolita Wrocławski
• dr Paweł Mikołaj Rozdżestwieński, Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu
• dr Marek Mutor, Dyrektor Ośrodka Pamięć i Przyszłość we Wrocławiu

10.00 - Bp prof. Jan Kopiec – Episcoporum Poloniae coetus - zamknięcie ważnego rozdziału dziejów, czy otwarcie na nowe czasy?

10.30 - Prof. Jerzy Pietrzak – Bulla Episcoporum Poloniae coetus spełnieniem polskich dziejowych marzeń

11.00 - Prof. Michał Białkowski (UMK w Toruniu) – Wkład Prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego w normalizację struktur kościelnych na Ziemiach Zachodnich i Północnych (1949-1972)

11.30 - Dr hab. Wojciech Kucharski (OPiP) – Stanowisko Stolicy Apostolskiej wobec stabilizacji polskich struktur kościelnych po II wojnie światowej

12.00 - Przerwa

12.20 - Prof. Kazimiera Jaworska (PWT) – Działalność abp Bolesława Kominka na rzecz kanonicznego usankcjonowania polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych

12.40 - Ks. prof. Andrzej Kopiczko (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie) – Kościół warmiński a kwestia normalizacji powojennych struktur kościelnych na Ziemiach Zachodnich i Północnych

13.00 - Ks. prof. Grzegorz Wejman (Uniwersytet Szczeciński) – Starania rządców Kościoła gorzowskiego o uregulowanie stanu prawnego diecezji na Ziemiach Zachodnich i Północnych

13.20 - Ks. prof. Andrzej Hanich (Instytut Śląski w Opolu) – Droga Kościoła na Śląsku Opolskim do uzyskania statusu diecezji opolskiej w 1972 r.

13.40 - Dr Marek Mutor (OPiP) – Znaczenie listu biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r. dla stabilizacji polskiej administracji Kościelnej

14.00 - Przerwa

14.30 - Ks. prof. Grzegorz Sokołowski (PWT) – Ks. Alfons Przybyła i jego koncepcja terytorialnej reorganizacji rzymskokatolickich diecezji w Polsce

14.45 - Ks. mgr lic. Stanisław Wróblewski (Obserwatorium Społeczne) – Zarys historyczny granic i struktury (archi)diecezji wrocławskiej

15.00 - Ks. dr Patryk Gołubców (Wyższa Szkoła Prawa we Wrocławiu) – Podział administracyjny Polski a struktura organizacyjno-terytorialna Kościoła w latach 1945-1972. Aspekt historyczno-prawny.

15.15 - Ks. dr Adam Szpotański (IPN Wrocław) – Na drodze do stabilizacji. Stosunki Polska - Watykan w świetle wybranych dokumentów SB (1958 - 1963)

15.30 - Ks. mgr lic. Paweł Andrejczuk (UPJPII w Krakowie) – 131. Konferencja Plenarna Episkopatu Polski w Krakowie

15.45 - Mgr lic. Paweł Dzikowski (Obserwatorium Społeczne) – Recepcja postanowień konstytucji apostolskiej Episcoporum Poloniae coetus w prasie polskiej

16.00 - Ks. mgr lic. Adam Prokop (Archiwum Diecezjalne w Budziszynie - Niemcy) – Problematyka Vratislaviensis - Berolinensis et aliarum dla administracji kościelnej na terenach Niemieckiej Republiki Demokratycznej

17.00 – debata społeczna: „Polityka wschodnia Watykanu”

dr Andrzej Grajewski (Gość Niedzielny), prof. Maciej Mróz (Uniwersytet Wrocławski), prof. Sławomir Sowiński (UKSW), prof. Jarosław Syrnyk (Uniwersytet Wrocławski)

Prowadzenie Piotr Sutowicz (Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”).

Materiał prasowy organizatora

/em