W dniu 12 czerwca 2014 r. w lokalu Oddziału Krakowskiego Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” miał miejsce kolejny wykład redaktora Jana Polkowskiego – poety, działacza opozycji antykomunistycznej, autora powieści „Ślady krwi” oraz kawalera Krzyża Kawalerskiego Odrodzenia Polski, tym razem poświęcony kondycji polskich elit, zarówno współcześnie, jak i w przeszłości.

Na wstępie nasz gość wyjaśnił samo pojęcie elity, zaznaczając, iż błędem definicyjnym jest ograniczanie jej wyłącznie do decydentów politycznych – przynależą doń bowiem także wywierający wymierny wpływ na opinię publiczną artyści, literaci, dziennikarze i szeroko pojęci twórcy kultury. Następnie redaktor przeszedł do właściwej treści wykładu. W opinii Jana Polkowskiego jedną z najważniejszych przyczyn obecnego kryzysu naszych elit, była ich fizyczna likwidacja w czasie II wojny światowej i w okresie powojennym oraz późniejsza emigracja na Zachód reszty niedobitków, co przyczyniło się do powstania olbrzymiej socjologicznej wyrwy, niedającej się zniwelować w przeciągu życia jednego pokolenia. Nadto straty polskiej inteligencji były, wbrew często powtarzanym opiniom, najbardziej dotkliwe wśród cywilów i dały się odczuć natychmiast po zakończeniu wojny.

Na miejsce przedwojennych elit wkroczyli namiestnicy Związku Sowieckiego – ludzie częstokroć mierni, zawdzięczający swe zawrotne kariery polityczne i naukowe przychylności władzy komunistycznej, często nieposiadający większych zdolności, zawsze zaś będący pozbawieni zmysłu patriotycznego, miłości do Ojczyzny i kręgosłupa moralnego oraz chętnie wysługujący się czerwonym okupantom. Zdaniem pisarza w czasach III Rzeczypospolitej poważną winą ze strony państwa było nieskorzystanie ze spuścizny tych osób, które przebywając kilkadziesiąt lat poza ojczyzną, osiągnęły liczne sukcesy w Stanach Zjednoczonych, Australii, RPA i Europie Zachodniej. Sięgnięcie po tych ludzi, częstokroć legitymujących się wybitnym dorobkiem i szerokimi koneksjami w ich przybranych ojczyznach, zostało trafnie odczytane przez postkomunistycznych hegemonów jako zagrożenie dla ich pozycji, stąd niepowetowana strata dla kraju, związana z odrzuceniem całego dziedzictwa wypracowanego przez kręgi emigracyjne. Prelekcję redaktora Jana Polkowskiego zakończyła, jak zwykle zresztą, interesująca dyskusja z uczestnikami wykładu.

 Tomasz Komenda

mm