Początkowo wydawało się, że o edukacji w Polsce po 1989 r. wiemy już wszystko, a problemy trapiące polską szkołę powracają stale te same, z regularnością wyznaczaną przez kadencje kolejnych ministrów. Tymczasem debata, która miała miejsce w katowickim oddziale „Civitas Christiana”, pokazała, że pytania, wątpliwości i niepokoje związane z przyszłością naszych dzieci nigdy dotąd nie były tak palące i tak nowe.

W ramach Klubu „Expressis Verbis” 10 października w Katowicach dyskutowano o przyszłości polskiej szkoły. Rozmowę dr. hab. Marka Rembierza – filozofa i pedagoga z Uniwersytetu Śląskiego oraz Tomasza Rzymkowskiego – redaktora naczelnego „Civitas Christiana” prowadził Maciej Szepietowski – prezes zarządu Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”. Punktem wyjścia burzliwej debaty stała się okładka nr 3-4 miesięcznika stowarzyszenia, na której widnieje tablica szkolna z wymowną mapą myśli. Tablica obrazuje główny temat: „Spór o szkołę. Bitwa o przyszłość”.

Dr hab. Marek Rembierz zwrócił uwagę, że to, co kształtuje obraz współczesnej edukacji, zostało symbolicznie podzielone na dwie części: z jednej strony tablica jest „biała”, uporządkowana, z hasłami takimi, jak „Polska”, „Bóg”, „Rodzina i tradycja”, „Jan Paweł II”, zaś z drugiej – „czerwona”, chaotyczna z twarzą Che Guevary w centrum i hasłami: „Równość i tolerancja”, „Wychowanie seksualne”, „Ateizm”, „Gender”, „Multikulti”.

Debata „Spór o szkołę – bitwa o przyszłość” określiła linię demarkacyjną między tymi elementami, które edukację i wychowanie w Polsce budują i tymi, które mają na nie negatywny wpływ. Redaktor Tomasz Rzymkowski zwracał uwagę na słabość ministrów edukacji, upolitycznienie tego resortu i brak stabilnej, spójnej wizji. W manipulowaniu nauczaniem historii dostrzegał niepokojący trend, hołdujący amerykanizacji, myśleniu multikulturowemu. Przywoływał przykłady szkół w okresie międzywojennym jako wzorcowe. Apelował także o większą dbałość i zaangażowanie rodziców, choćby poprzez tworzenie szkół katolickich. Dr hab. Marek Rembierz zwrócił uwagę zebranych na wychowanie dzieci i młodzieży w duchu „powszechnej równości i tolerancji”, które staje się furtką do wychowania seksualnego sprzecznego z myślą Jana Pawła II i nauczaniem Kościoła, a także do wprowadzania już na poziomie kształcenia przedszkolnego ideologii gender (zakłada, że płeć ma wymiar tylko kulturowy).

Uczestnicy spotkania pytali gości o wiele kwestii, przyjmując perspektywę uczestników procesu wychowania: nauczycieli, rodziców, zaangażowanych obywateli, polityków. Zebranych interesowały szczególnie sposoby organizowania placówek kształcenia dzieci i młodzieży spójnie z chrześcijańską wizją świata. Z sali padły pytania o powrót do podziału na szkoły żeńskie i męskie, o zakres możliwości wpływu rodziców na programy szkolne, ale także o powoływanie szkół katolickich jako alternatywy dla szkół publicznych. To, co połączyło uczestników i gości debaty „Spór o szkołę – bitwa o przyszłość”, to troska o przyszłość polskiej szkoły, ale też niestety duży niepokój o jakość reform na tym obszarze. Niepokojący wydźwięk miało pytanie: „Czy można mieć jeszcze nadzieję na dobrą polską szkołę, czy pozostała już tylko beznadzieja?”. Wobec nowych wyzwań nie można pozostać obojętnym – co do tego jest pełna zgoda.

Podczas spotkania została zaprezentowana jubileuszowa publikacja pt. Myśleć sercem, czyli być dla… Krótka historia spotkań nauczycieli i pracowników oświaty w Piekarach Śląskich 2004–2013, pod redakcją Marii Kopsztejn, według pomysłu Joanny Grajewskiej-Wróbel. Praca powstała z okazji 10. Pielgrzymki Nauczycieli, Katechetów i Pracowników Oświaty do Matki Bożej Piekarskiej, 5 października 2013 r. W książce znalazły się homilie i rozważania oraz artykuły popularnonaukowe, pokłosie warsztatów metodycznych gości wszystkich dotychczasowych spotkań. Są wśród nich m.in.: ks. prof. Jerzy Szymik, ks. dr Wiesław Hudek, prof. Katarzyna Olbrycht – z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, ks. prof. Mieczysław Rusiecki z Wyższej Szkoły Umiejętności w Kielcach, ks. dr Robert Skrzypczak z Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie, ks. dr Grzegorz Polok z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, ks. prałat Władysław Zązel, kapelan Związku Podhalan. Uczestnicy pielgrzymek w swoich artykułach poruszyli wiele tematów: począwszy od fundamentalnych, jak obowiązki i odpowiedzialność pedagogów, zagrożenia współczesnego świata, poprzez zagadnienia regionalne, biografie wielkich Górnoślązaków, aż po refleksje pielgrzymkowe.

Piekarskie pielgrzymki nauczycieli są inicjatywą oddolną, wynikiem współpracy wielu środowisk: nauczycieli i katechetów, środowiska akademickiego, duchowieństwa i władz samorządowych. Joanna Grajewska-Wróbel i Maria Kopsztejn napisały we wstępie: „Nauczyciel, jeśli myśli sercem, jest dla młodych ludzi szansą na odnalezienie właściwych dróg. Jest nie tylko przewodnikiem po tajnikach wiedzy, ale także wyznacznikiem wzorów, granic i zasad”.

Jolanta Kubik – filolog języka polskiego, teolog, dziennikarz, redaktor.