„Dwie są drogi, jedna życia, a druga śmierci, i wielka jest różnica między nimi” – te słowa z „Nauki dwunastu Apostołów”, słynnego „Didache” otwierają książkę profesora teologii, tłumacza i znawcy pism Ojców Kościoła, ks. Józefa Naumowicza. To doskonała lektura na Wielki Post. Podobnie, jak inne publikacje, które polecamy.

Bóg zaryzykował

Najnowsza książka IW Pax Bóg Ryzykant nie wydaje się być lekturą dla mentalnych tradycjonalistów. A więc tych, którzy preferują przetarte ścieżki i utwardzone drogi, czyli szlaki od dawna im znane i uznane przez akceptowane przez nich autorytety. Także szlaki wiodące ich do Boga. Jest to bowiem książka, jak mi się wydaje, dla niespokojnych duchów, i to tych chadzających własnymi intelektualnymi drogami i na własną odpowiedzialność. Także – i szczególnie – do sacrum i do Boga. Książkę tę określiłbym jednym słowem, jako odrębną, odmienną od tych, do jakich jesteśmy przyzwyczajeni. A których treścią są sprawy naszej wiary i naszej religii, czyli chrześcijaństwa. Na czym ta odrębność polega?

Michael Ball, Bóg Ryzykant. IW Pax, Warszawa 2005, s. 160

Autorem Boga Ryzykanta jest Michael Ball, anglikański biskup i rekolekcjonista, a oryginalny tytuł brzmi w przekładzie polskim: „Szalone ryzyko Boga”. Autor swoją pracę przeznacza na lekturę w czas Wielkiego Postu – jako swoistą dla każdego z nas podpowiedź poszukiwania własnych wymiarów refleksji nad Męką Pańską. Nad Jezusa dramatem, wielkością, bezgranicznym poświęceniem, szaleńczym ryzykiem, ale i samotnością, opuszczeniem i strachem.

Jeśli idzie o wierzchnią warstwę treściową rozmyślań Balla, to ich kanwą są poszczególne przypowieści wygłoszone przez Jezusa do swych uczniów i do tłumów słuchających Jego nauk. Przypowieści nie są tu referowane, lecz tylko potraktowane jako punkt wyjścia do poszukiwania niejako ich, „drugiego dna” – dna współczesnego i ogólnoludzkiego, teologicznego i kulkturowego. Przy czym sama Ostatnia Wieczerza, umycie nóg przez Jezusa swoim uczniom i wydarzenie Krzyża są interpretowane przez autora jako przypowieści fundamentalne dla chrześcijaństwa i całej ludzkości. Inne „punkty wyjścia” to przypowieść o bogatym i ubogim Łazarzu, o siewcy, nielitościwym dłużniku, o robotnikach winnicy, o synu marnotrawnym itd.

Najważniejsze w książce jest „drugie dno”, czyli to, co zgromadził autor wędrując swą refleksją z miejsc wyznaczonych przez owe „punkty startowe”, czyli poszczególne opowieści Jezusowe i z życiem Jezusa związane.

FRANCISZEK OCIEPKA

Misteria polskie

Misteria polskie. Antologia misteriów pasyjnych i rezurekcyjnych, oprac. Maksymilian Adamski, Apostolicum, Ząbki 2006.

Kolejna, po „Jasełkach polskich” i „Dożynkach polskich” antologia opracowana przez Maksymiliana Adamskiego zawiera zbiór scenariuszy polskich widowisk pasyjnych. Przydatna, praktyczna pomoc dla grup teatralnych (parafialnych, szkolnych, seminaryjnych) może równie dobrze stanąć na każdej półce i być lekturą obowiązkową dla każdego, zwłaszcza teraz, w Wielkim Poście. Piękno polskiej literatury pozwala głębiej przeżyć największe tajemnice naszej wiary – mękę, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa. Misteria, początkowo wystawiane w kościołach i silnie związane z liturgią, już dawno wyszły poza mury świątyń, by stać się samodzielnym gatunkiem teatralnym. W wyborze Adamskiego znalazło się jedno misterium staropolskie: XVI-wieczny tekst ks. Mikołaja w Wilkowiecka. Pozostałe teksty pochodzą z XX wieku. Autor wydobył je z trwającego blisko pół wieku zapomnienia. Do tej pory, poza sporadycznymi opracowaniami naukowymi, prawie nie były publikowane. Maksymilian Adamski zaopatrzył je w słowniczek trudniejszych wyrazów obcych oraz indeks ważniejszych miejsc i osób, występujących w tekstach. (tg)

Zaproszenie do drogi

Ks. Józef Naumowicz, Dwie są drogi. Przewodnik wczesnochrześcijański, W Drodze, Poznań 2005.

„Dwie są drogi, jedna życia, a druga śmierci, i wielka jest różnica między nimi” – te słowa z „Nauki dwunastu Apostołów”, słynnego „Didache” otwierają książkę profesora teologii, tłumacza i znawcy pism Ojców Kościoła, ks. Józefa Naumowicza. To jednocześnie najkrótsza odpowiedź na pytanie: jak żyć? Może więc zamiast sięgać po kolejny psychologiczny poradnik, zapytać autorów pierwszych wieków? „Nie wystarczy fizycznie wyjść z Egiptu. Należy leczyć swoje słabości duchowe. Zakłada to wytrwałą pracę nad sobą oraz powolne przenikanie Ducha we wszystkie sfery człowieka […]. Ostateczne uzdrowienie jest możliwe dopiero w wieczności, gdy nastąpi ťnowe niebo i nowa ziemiaŤ – komentuje ks. Naumowicz słowa z Księgi Liczb, podpierając się autorytetem Orygenesa i Hieronima. Cała książka przedstawia 42 etapy wędrówki ludu wybranego do Ziemi Obiecanej, które wymienia wspomniana Księga Starego Testamentu. To właśnie tej wędrówce autorzy wczesnochrześcijańscy nadali znaczenie duchowe: drogi ku doskonałości. Jeśli chcemy dowiedzieć się, jakich rad na tej drodze udzielają m.in. Augustyn, Cezary z Arles, Pseudo-Ambroży, Grzegorz z Nazjanzu, Grzegorz Wielki czy Tertulian, warto sięgnąć do tej katechezy. (tg)

Zbigniew Borowik

Artykuł ukazał się w numerze 03/2006.