4 stycznia: Polska, Śląsk, Jasna Góra i „Civitas Christiana” pożegnały Wojciecha Kilara. Ten wybitny polski kompozytor i pianista jako człowiek i twórca od wielu lat był związany z Jasną Górą. W dowód wielkiego uznania został przyjęty do Konfraterni Zakonu Paulinów, czyli w krąg paulińskich przyjaciół i dobrodziejów. Wojciech Kilar był laureatem przyznawanej przez nasze środowisko nagrody im. Juliusza Ligonia.

Jak wielokrotnie podkreślał, na Jasnej Górze czuł się „jak w domu” i tu czerpał inspirację do swych utworów. Od wielu lat kompozytor miał zwyczaj w dniu swoich urodzin pielgrzymować na Jasną Górę. Co roku, 17 lipca, przyjeżdżał na Mszę św. do Kaplicy Matki Bożej.

W czasie stanu wojennego Wojciech Kilar przybywał na Jasną Górę, by odnaleźć tu utraconą nadzieję i na nowo odkryć sens życia. „Tu, przy Cudownym Obrazie Matki Bożej, poczułem się wolny. Ufałem, że Matka Boża nas nie opuści, pomoże nam i wyjdziemy z tego zwycięsko” –  wspominał ten czas. Podkreślał, że na Jasnej Górze odnalazł wolną Polskę i siebie.

Autor Missa pro pace wielokrotnie mówił o swoim ogromnym przywiązaniu do Jasnej Góry. „Czy jestem tutaj, czy u siebie w domu, to właściwie zawsze Jasna Góra jest ze mną. Obraz Matki Bożej, który otrzymałem od ojca przeora, stoi w takim miejscu w moim domu, że przechodzę koło niego codziennie setki razy i prawie za każdym razem się żegnam” – wyznał Wojciech Kilar.

17 lipca 2006 r. Wojciech Kilar przypominał: „Moje związki z Jasną Górą to ponad ćwierć wieku, kiedy pojawiłem się tu po raz pierwszy i kiedy znalazłem tutaj schronienie duchowe w ciężkim dla mnie, jak i dla całego narodu stanie wojennym. Tutaj zawsze byliśmy wolni i ja miałem szczęście, że mogłem tutaj tak często bywać i nawet przemieszkiwać w klasztorze właśnie w czasie stanu wojennego. I od tego czasu stałem się stałym pielgrzymem. Zostałem zaszczycony medalem przyjaciół Jasnej Góry. Ale bywanie tutaj to nie tylko duchowe przeżycie moje, mojej żony. To zaowocowało i zmieniło całkowicie moje życie artystyczne, zawodowe, życie jako kompozytora. Bo właśnie te pobyty tutaj spowodowały cały szereg utworów religijnych, które pojawiały się u mnie, ale sporadycznie”.  „To jest chyba pierwszy mój utwór religijny” – mówił przed laty Wojciech Kilar o dziele do tekstu Pozdrowienia Anielskiego, napisanego z myślą o jasnogórskim sanktuarium i uroczystości otwarcia po konserwacji tamtejszego ołtarza.

Kompozytor podkreślał, że podczas wizyt na Jasnej Górze znalazł radość w prostej modlitwie różańcowej. To właśnie różaniec stał się zalążkiem kantaty Angelus – jak zaznaczał – jednego z najważniejszych dla niego utworów, którego partytura została złożona jako wotum u stóp Pani Jasnogórskiej.

Wojciech Kilar mówił także o swoim dziele Magnificat, którego prawykonanie miało miejsce 3 maja 2006 r. w Warszawie. „Marzyłem o Magnificat, o tym hymnie dziękczynnym, którym Matka Boska dziękuje. Ja też chciałem tym swoim Magnificat podziękować za wszystkie łaski, które zawdzięczam głównie Jasnej Górze i ojcom paulinom. To był dla mnie tak ważny utwór, że zaczynałem go wiele razy i właściwie zawsze byłem z niego niezadowolony. Miałem różne koncepcje, jedna była ascetyczna, inna była jakby romantyczna, bardzo emocjonalna. I tak się złożyło, że wreszcie po wielu, wielu latach prób udało mi się napisać Magnificat taki, jakby go dawniej napisano: na cześć, chwalący Pana, dziękujący za wszystko, co dobre, co złe, dziękujący po prostu za życie” – wspominał.

Wielokrotnie mówił, że Jasnej Górze zawdzięcza właściwie wszystko. „Zawdzięczam to, że życie moje potoczyło się tak, jak się potoczyło, życie jako człowieka, a także życie jako kompozytora. Tu się dzieje tyle wielkich cudów, tyle wielkich uzdrowień, tyle wielkich nawróceń, że właściwie wstyd mówić o tych moich drobnych sprawach. Ale przy tych wielkich cudach są takie małe, skromne cuda jasnogórskie jak ten, który mnie tutaj spotkał ponad ćwierć wieku temu, taki na miarę mojej skromnej osoby cud” – wyznawał artysta.

W czasie wielu wizyt na Jasnej Górze kompozytorowi bardzo często towarzyszyła małżonka Barbara. Kiedy zmarła (27 listopada 2007 r.), Wojciech Kilar mówił: „jestem szczęśliwy, że mogę się tutaj za Nią pomodlić przed obliczem Pani Jasnogórskiej. Mam nadzieję, że będą mi wybaczone wszystkie moje grzechy, jakie miałem. I tutaj u stóp Matki Bożej chcę wypraszać łaskę dla mnie o to, żebym znalazł się też tam, gdzie, jak wierzę, moja żona się znajduje, w Domu Pana”.

Szczególnym dokumentem związków Wojciecha Kilara z Jasną Górą pozostaje książka Na Jasnej Górze odnalazłem wolną Polskę… i siebie. Jest to publikacja szczególnej rozmowy-wywiadu z Wojciechem Kilarem, jaką przeprowadził o. Robert M. Łukaszuk, paulin, 17 lipca 2002 r. na Jasnej Górze, w 70. rocznicę urodzin wybitnego polskiego kompozytora. Książka została wydana przez Wydawnictwo św. Pawła w formie albumu z dołączoną płytą CD zawierającą utwory kompozytora. Album wzbogaca 45 czarno-białych zdjęć autorstwa długoletniego przyjaciela kompozytora, Zdzisława Sowińskiego. Zdjęcia są owocem spotkań częstochowskiego fotografa z kompozytorem z Katowic i dokumentują obecność W. Kilara w sanktuarium jasnogórskim na przestrzeni lat.

1 maja 2012 r. koncertem galowym z okazji 80. urodzin Wojciecha Kilara rozpoczął się na Jasnej Górze 22. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej Gaude Mater. W programie zabrzmiała Bogurodzica, Angelus i Exodus.  Wojciech Kilar powiedział wtedy m.in.: „w tym wieku już się podsumowuje całe życie. I jest to jedno jedyne wrażenie, wdzięczność, wdzięczność Bogu za to, co dał, za to, jakich ludzi postawił na mojej drodze życiowej, jakich przyjaciół, zarówno tych poszczególnych, ale też całego Zakonu Paulinów. Właściwie nie wiem dlaczego, nie wiem, czym się zasłużyłem aż na taką życzliwość ojców paulinów, że czuję się tutaj, że jest to jakby mój drugi dom”.

W 2013 r. na Jasnej Górze miała miejsce również premiera filmu dokumentalnego Wojciech Kilar. Credo w reż. Violetty Rotter-Kozery i Zdzisława Sowińskiego. Sam kompozytor uświetnił tę projekcję, która odbyła się 19 czerwca w Kaplicy Różańcowej.

W zbiorach jasnogórskich znajduje się dar kompozytora dla Jasnej Góry, autograf kompozycji Angelus.

Izabela Tyras