Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” jest ogólnopolską organizacją formacyjno- edukacyjną współkształtującą rzeczywistość polską, przygotowującą katolików świeckich do służby Kościołowi i Narodowi.
1. Odpowiadając na wezwanie Soboru Watykańskiego II pragniemy wzrastać w wierze i dawać świadectwo wyznawanym wartościom poprzez codzienną pracę i działalność naszej wspólnoty.
2. Pismo Święte, Tradycja i Magisterium Kościoła oraz kultura Narodu ochrzczonego stanowią fundament naszej tożsamości.
3. Więź polskości z katolicyzmem uważamy za podstawę tożsamości kulturowej Narodu, będącą źródłem i fundamentem jego godności i wolności. Na tym budujemy rzeczywistość obejmującą życie: indywidualne, rodzinne, społeczne, gospodarcze i polityczne oraz kulturę polską z całym bogactwem regionalnych tradycji i aspiracji.
4. Podstawowym zadaniem i sposobem wypełniania naszej misji jest budowanie i rozwijanie formacji katolicko-społecznej, obejmującej podstawowe wymiary osoby ludzkiej: religijny, duchowy, intelektualny i społeczny. Nasza formacja ma charakter trwały i integralny. n Fundamentem formacji religijno- duchowej jest dla nas Pismo Święte oraz nauczanie Kościoła. – Nasza formacja społeczna wynika z nieustannie pogłębianej i przeżywanej wiary oraz poszanowania: godności i wolności człowieka, życia ludzkiego od poczęcia aż do naturalnej śmierci, życia rodzinnego i małżeństwa opartego na sakramentalnym związku kobiety i mężczyzny. – Istotnym elementem formacji jest patriotyzm, wyrażający się w odpowiedzialnej miłości Ojczyzny oraz wychowaniu w kulturze polskiej, nieodłącznie związanej z chrześcijańskim dziedzictwem Europy. – Formację intelektualną traktujemy, jako pogłębianie wiedzy i umiejętności działania w rzeczywistości społecznej w myśl wskazań nauczania społecznego Kościoła „widzieć – oceniać – działać”.
5. Naszą tożsamość umacniamy poprzez pracę formacyjno – edukacyjną, kształtując postawy religijne, moralne, społeczne i patriotyczne członków Stowarzyszenia. Nasze cele wypełniamy poprzez zespoły formacyjno-zadaniowe, ośrodki formacji katolicko-społecznej i inne struktury organizacyjne. Budowanie ładu etyczno-społecznego w naszej Ojczyźnie zgodnie z odwieczną hierarchią wartości: Bóg, Człowiek, Rodzina, Naród, oraz troska o duchowe, intelektualne, kulturowe, naturalne i cywilizacyjne warunki rozwoju Polski są naszym prawem i obowiązkiem.

Warszawa, 31 maja 2008 r.

Budujemy civitas christiana na polskiej ziemi

Jako katolicy i Polacy zrzeszeni we wspólnocie Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” z poczuciem odpowiedzialności za wspólne dobro Kościoła, Polski i Europy z odwagą stajemy wobec wyzwań i nadziei, zagrożeń i szans, jakie niosą ze sobą światowe przemiany cywilizacyjne i kulturowe oraz członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Potwierdzamy wolę udziału w urzeczywistnianiu chrześcijańskiej wizji przyszłości Polski i Europy oraz nasze przywiązanie do wartości wpisujących się w polską tradycję narodową słowami: Bóg, Honor i Ojczyzna.

W poczuciu odpowiedzialności przed Bogiem i własnym sumieniem, bogatsi o piętnastoletnie doświadczenie realizacji naszej misji i osobistej służby dobru wspólnemu, będziemy nadal zgodnie ze wskazaniem Sługi Bożego Jana Pawła II budować na polskiej ziemi civitas christiana – chrześcijańską społeczność obywatelską i sprawiedliwe państwo, służące pełnemu rozwojowi każdego człowieka, jako osoby żyjącej we wspólnocie rodziny, Narodu i całej ludzkości.

* * *

Człowiek – cały człowiek, każdy człowiek, niezależnie od wieku i płci, pochodzenia rasowego, statusu materialnego, pozycji społecznej, przynależności narodowej, państwowej, kultury i religii ma serce i duszę, jest osobą i z tego tytułu zasługuje na pełny i bezwzględny szacunek.

Godność człowieka fundamentem ładu społecznego

Bóg stwarzając człowieka na swój obraz i podobieństwo nadał mu niepowtarzalną i niezbywalną godność, która jest fundamentem porządku społecznego i niezbędnym warunkiem kształtowania wszystkich dziedzin życia ludzkiego. Godności człowieka nie można podporządkować procesom gospodarczym, celom politycznym, jakimkolwiek ideologiom czy doktrynom partyjnym. W naszych czasach w rozmaity sposób neguje się prawdę o istocie człowieczeństwa, budując cywilizację godzącą w przyrodzoną godność osoby ludzkiej.

Dlatego pragniemy w duchu nauczania społecznego Kościoła, kierując się szczególnie myślą i wskazaniami Sługi Bożego Jana Pawła II i Papieża Benedykta XVI, nadal podejmować refleksję nad zagadnieniami godności człowieka, szczególnie w aspekcie przestrzegania naturalnych i przyrodzonych mu praw.

* * *

Uznając, że osoba ludzka jest i powinna być zawsze zasadą, podmiotem i celem wszystkich instytucji oraz całego życia społecznego, pragniemy działać na rzecz właściwej rangi i roli wspólnot naturalnych – rodziny i Narodu.

Rodzina wspólnotą życia i miłości

Katolicka Nauka Społeczna stawia rodzinę przed każdą inną wspólnotą. Rodzina jest nie tylko wspólnotą życiową, ale również najważniejszym ośrodkiem wychowawczym i szkołą życia społecznego. Rodzina zapoczątkowana przez małżeństwo kobiety i mężczyzny, wspólnota życia i miłości, jest społecznością najmocniej „ugruntowaną” i w sposób sobie właściwy społecznością suwerenną, choć równocześnie jest

Znaczenie rodziny dla bytu narodowego i społecznego wymaga, by zorientowana ku przyszłości polityka rodzinna państwa i samorządów została nastawiona na szerokie popieranie rodziny. Państwo musi szanować prawo naturalne rodziny, które wyprzedza prawo państwowe oraz strzec tradycyjnych moralnych podstaw rodziny i nieść jej pomoc w dźwiganiu społecznym obciążeń.

Jesteśmy zatroskani sytuacją demograficzną Polski. Dotychczasowa polityka ludnościowa jest mało skuteczna. Wymaga podjęcia szerszych działań, szczególnie praw chroniących życie ludzkie i socjalny poziom bytu rodziny. Źródłem stanowionych praw i obowiązków powinno być życie ludzkie od poczęcia aż do naturalnej śmierci, godność osoby ludzkiej, szczególnie osób starszych, poszanowanie małżeństwa kobiety i mężczyzny, odpowiedzialne rodzicielstwo.

Poprzez nasze działania będziemy popierać i starać się dawać odważne świadectwa poparcia rodzin, które w swej wielopokoleniowej wspólnocie znajdują spełnienie życiowego powołania ludzkiego i chrześcijańskiego.

* * *

Naród jest dla nas wielką, dziejową wspólnotą kulturową, stanowiącą „rodzinę rodzin”, której niezbywalnym prawem jest budowanie własnej przyszłości przez wychowanie młodego pokolenia w duchu narodowej tradycji, silnie związanej z chrześcijaństwem, oraz przez stanowienie konstytucyjnych ram ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego chroniącego byt narodowy.

Naród.

Szacunek dla narodowej tradycji, gotowość do obrony podstawowych praw Narodu i jego bytu, a także krytyka i postawa sprzeciwu wobec tego, co w życiu narodu i państwa niegodziwe, są dla nas podstawową powinnością. Kształtowanie poczucia polskości, która jest wyrazem świadomości i więzi narodowej jest niezbędnym elementem w procesie edukacji patriotycznej młodego pokolenia.

Patriotyzm, pojmowany, jako odpowiedzialna i mądra miłość własnej Ojczyzny powinien stanowić podwaliny nowoczesnego społeczeństwa. Dlatego będziemy podejmowali działania przeciwko programowemu osłabianiu narodowej tradycji, tożsamości i godności, a także kryzysowi prawdy, któremu towarzyszy relatywizm poznawczy, etyczny i religijny.

* * *

„Czym jest kultura? Kultura jest wyrazem człowieka. Jest potwierdzeniem człowieczeństwa. Człowiek ją tworzy — i człowiek przez nią tworzy siebie. Tworzy siebie wewnętrznym wysiłkiem ducha: myśli, woli, serca. I równocześnie człowiek tworzy kulturę we wspólnocie z innymi. (…)Kultura jest przede wszystkim dobrem wspólnym Narodu. Kultura polska jest dobrem, na którym opiera się życie duchowe Polaków. Ona wyodrębnia nas, jako naród. Ona stanowi o nas przez cały ciąg dziejów. Stanowi bardziej niż siła materialna”. (Jan Paweł II w Gnieźnie 3 czerwca 1979 r.).

Kultura.

Kultura jest dla nas wyrazem tożsamości człowieka i narodu. Współczesna kultura europejska stała się płaszczyzną walki o kształt człowieczeństwa i wizję świata. Wobec zagrożeń dla kultury, jak również jej nasilającego się kryzysu musimy jasno i stanowczo przedstawić naszą wizję kultury chrześcijańskiej. Tworzenie i upowszechnianie jej będzie głosem w dyskusji nad kształtem kultury w ogóle, a także naszym wkładem w walce z relatywizmem kulturowym.

Uważamy, że brak mądrej i aktywnej polityki kulturalnej nieuchronnie prowadzi do wypaczania istoty człowieczeństwa i osłabiania naszej narodowej tożsamości i marginalizowania kultury polskiej w świecie, a zwłaszcza w Europie.

W obliczu postępującego procesu globalizacji, także w sferze kultury, chcemy działać na rzecz umacniania i wzbogacania naszej kultury, poprzez promowanie kultury narodowej i regionalnej. W tym kontekście zwracamy uwagę na odpowiedzialną rolę samorządów i pozarządowych organizacji społecznych w rozwoju tych kultur oraz promocji i wzmacnianiu „małych ojczyzn”. Będziemy promować i animować współdziałanie samorządów terytorialnych, parafii i lokalnych ośrodków regionalizmu polskiego.

Ważnym aspektem funkcjonowania kultury jest jej rozpowszechnianie przez media. Niezbędne jest, aby publiczne media, prezentując dorobek wszystkich kultur i tradycji, szczególnie uwzględniały te treści, które są zgodne z historią, kulturą i z ładem moralnym naszego Narodu, a polityka kulturalna państwa uwzględniała wychowawczą i kształcącą rolę publicznych środków społecznego przekazu.

Będziemy działać na rzecz ochrony i rozwoju dziedzictwa kulturowego narodu, promować polską kulturę za granicą, a także zabiegać o szersze uczestnictwo w kulturze uboższych grup naszego społeczeństwa, przy współpracy z wszystkimi podmiotami, które podobnie pojmują kulturę ojczystą.

* * *

Edukacja i wychowanie powinny rozwijać otwartość serca i jasność umysłu, a przez to zmierzać do doskonalenia własnego człowieczeństwa. Otwarty umysł i serce prowadzą do kształtowania mądrego i dobrego człowieka, do kształtowania siebie, jako osoby, odkrywania kolejnych możliwości rozwojowych, do pełniejszej realizacji podstawowych wartości ludzkich, i to zarówno w skali jednostkowej jak i społecznej.

Wychowanie i edukacja.

Polskie szkolnictwo, zwłaszcza wychowanie w procesie edukacyjnym, przeżywa głęboki kryzys wartości, chaos pedagogicznokompetencyjny i organizacyjny, doświadcza braku autorytetów moralnych i środków finansowych. Przemiany cywilizacyjne i celowa polityka antywychowania osłabiły autorytet pokolenia ojców, a także autorytet szkoły i Kościoła. Młodym ludziom brak naturalnych autorytetów, które są głównym źródłem poznania, są niezbędne w procesie konstruowania własnej moralności.

W polskiej polityce edukacyjnej i wychowawczej podstawą musi być system edukacji narodowej, oparty na współdziałaniu rodziny, szkoły i Kościoła. Wspieranie działań, które mają na celu zapewnienie równego dostępu do kształcenia, promowanie kształcenia nieformalnego wyrównującego szanse na rynku pracy uważamy za szczególne wyzwanie dla wszystkich szczebli polskiej oświaty.

Jako stowarzyszenie o charakterze formacyjno – edukacyjnym będziemy współuczestniczyć w procesach edukacyjnych m.in. poprzez realizacje zadań programowych, rocznych i wieloletnich projektów, różnorodne formy naszej obecności w życiu publicznym, dając świadectwo własną postawą i zaangażowaniem. Będziemy także wspierać wszelkie działania, promujące człowieka, jako osobę i chrześcijański model życia.

Sprzeciwiamy się polityce osłabiającej rodzimy potencjał intelektualny i kondycję nauki polskiej oraz marnotrawieniu jej dorobku. Domagamy się poszanowania polskich instytucji naukowych oraz umacniania pozycji Polski w świecie poprzez wdrażanie w życie kraju nowatorskiego dorobku polskich twórców postępu cywilizacyjnego w każdej dziedzinie życia.

* * *

Rodzina i naród pełnię warunków swojego rozwoju uzyskują dopiero w ramach wspólnoty politycznej, jaką w pierwszym rzędzie jest państwo, będące dobrem wspólnym wszystkich obywateli.

Państwo, jako dobro wspólne

Państwo polskie potrzebuje modernizacji i głębokiej reformy swych instytucji. Głęboki kryzys dotyka politykę zdrowotną państwa, opiekę społeczną, edukację, naukę, system prawa i sądownictwa. Państwo rozchwiane moralnie, kulturowo i politycznie jest zawłaszczane przez kolejne grupy partyjnych interesów.

Opowiadamy się za chrześcijańską koncepcją demokratycznego i sprawiedliwego państwa pomocniczego. Państwo powinno pozostawić swobodę działania różnym podmiotom życia społecznego w sferze polityki, gospodarki i kultury, a jednocześnie pobudzić społeczności i jednostki ludzkie do aktywnego, samodzielnego wykonywania wielorakich zadań na różnych poziomach życia publicznego – państwowym, regionalnym i lokalnym.

Stoimy na stanowisku, że szczególną powinnością obywateli i władz Rzeczypospolitej w Unii Europejskiej jest poszanowanie zasady unitarności naszego państwa – jego jedności i niepodzielności terytorialnej – oraz troska o majątek narodowy i naturalne bogactwo naszego kraju. Państwo polskie powinno stać na straży podstawowego prawa człowieka do życia i rozwoju i nie lekceważyć woli suwerena, czyli Narodu Polskiego.

Obecny kryzys samorządu terytorialnego spowodowany jest jego nadmiernym upolitycznieniem, grą grup interesów. Samorząd powinien być formą autentycznego upodmiotowienia obywateli umożliwiając im uczestnictwo w demokratycznym systemie sprawowania władzy. Jego rolą jest udział w budowaniu ładu społecznego i gospodarczego na poziomie wspólnot lokalnych. Skuteczność realizowania tego ładu jest uzależniona od właściwego usytuowania samorządu w organizmie państwowym, jego rzeczywistej autonomii oraz zapewnienia takich warunków ekonomicznoprawnych i finansowych, które pozwoliłyby mu stać się skutecznym podmiotem polityki lokalnej uwzględniającej współpracę z organizacjami pozarządowymi.

* * *

Wspólnota polityczna funkcjonuje prawidłowo, gdy przestrzega zasad demokracji budowanej na godności osoby ludzkiej, pomocniczości, solidarności społecznej oraz dobru wspólnym narodu i państwa.

Społeczeństwo obywatelskie.

Demokracja oparta na tych zasadach stwarza możliwości do aktywnego uczestnictwa społeczeństwa w życiu publicznym. Chodzi o uczestnictwo nie tylko w sensie stowarzyszania się, podejmowania różnych inicjatyw oddolnych, ale przede wszystkim na umożliwieniu szerokiego dostępu do wykształcenia, dóbr kultury, pracy i własności.

Uważamy, że niezbędnym warunkiem rozwoju i jakości demokracji jest działalność organizacji obywatelskich. Jednym z najważniejszych ich zadań jest kreowanie aktywności społecznej na poziomie podstawowych struktur samorządowych, uzdalnianie do samoorganizowania się społeczności lokalnych dla wyrażania swoich potrzeb i interesów oraz obrony swych praw ludzkich i obywatelskich. Postępujące upolitycznienie i komercjalizacja działań organizacji pozarządowych, ich nastawienie jedynie na pozyskiwanie funduszy i rozbudowę własnych struktur, jest niszczeniem idei i sensu demokracji.

Deklarujemy udział w tworzeniu ładu demokratycznego w Polsce, przede wszystkim poprzez podejmowanie konkretnych inicjatyw społecznych i szerzenie idei społeczeństwa obywatelskiego opartego na wartościach i zasadach wynikających ze społecznego nauczania Kościoła.

* * *

Model gospodarki rynkowej, powinien łączyć wolność inicjatywy gospodarczej z ładem społecznym opartym na zasadzie solidarności i w konsekwencji umożliwiać uczestnictwo wszystkich grup społecznych w rozwoju gospodarczym. Oznacza to potrzebę stworzenia odpowiednich ram prawnych dla ekonomicznej wolności, dopuszczających ograniczoną i uzasadnioną interwencję państwa w życie gospodarcze.

Rozwój gospodarczy dla wszystkich.

Dokonujący się po wstąpieniu do Unii Europejskiej intensywny proces rozwoju gospodarczego i modernizacji kraju nie powinien stać w sprzeczności z tradycyjnym systemem wartości, który określa naszą narodową tożsamość. Domagamy się, aby ustawodawstwo pracy szanowało prawa ludzi do udziału w życiu kulturalnym i religijnym, zwłaszcza poprzez zniesienie przymusu pracy w niedzielę i święta.

Mimo niewątpliwych osiągnięć na drodze rozwoju gospodarczego wciąż bardzo szeroki pozostaje u nas margines takich zjawisk jak bezrobocie, ubóstwo, bezdomność i wykluczenie społeczne. Mamy do czynienia również z wielkimi dysproporcjami w rozwoju między poszczególnymi regionami kraju. Tylko solidarna polityka społeczno-gospodarcza państwa, zdolna uruchomić najgłębsze zasoby energii tkwiące w ludziach, jest w stanie skutecznie przeciwstawić się tym zjawiskom.

Polska ma prawo do takiego ustawodawstwa gospodarczego, które z jednej strony wspierałoby indywidualną przedsiębiorczość, a z drugiej przeciwdziałało takim zjawiskom jak korupcja, nepotyzm oraz powiązania świata polityki i biznesu. Niezbędne jest także uporządkowanie systemu finansów publicznych, oraz stworzenie prostego i klarownego systemu podatkowego.

* * *

Polska od chwili przystąpienia do wspólnoty narodów chrześcijańskich należy do europejskiej cywilizacji i jest współtwórcą europejskiego dziedzictwa kulturowego. Jako naród europejski jesteśmy żywotnie zainteresowani przyszłością Europy i podmiotową rolą Polski w kształtowaniu europejskiej wspólnoty narodów i ich państw.

Polska w Unii Europejskiej

Postępujący proces integracji państw Europy obok czynników ekonomicznych i politycznych powinien uwzględniać tożsamość kulturową poszczególnych narodów oraz wartości moralne i duchowe, które dało Europie chrześcijaństwo. Polska uczestnicząc w tym procesie musi dążyć do umocnienia swojej suwerenności kulturowej i zachowania tożsamości narodu ochrzczonego przed ponad tysiącem lat, a jednocześnie ożywiać i uwspółcześniać chrześcijańskie dziedzictwo Europy.

Postępujący proces laicyzacji Europy i eliminowania wartości religijnych z życia publicznego, szerzący się fundamentalizmem laickim we wszystkich dziedzinach życia człowieka uważamy za niszczenie fundamentów cywilizacji europejskiej. Brak odwołania do chrześcijańskiego dziedzictwa Europy w preambule Traktatu Lizbońskiego świadczy o wypaczeniu pierwotnej idei Unii Europejskiej, czyniąc z niej narzędzie destrukcji naszej cywilizacji.

Jesteśmy przeciwni koncepcji Unii, która zmierza w kierunku budowania federalnego „superpaństwa”. Unia Europejska musi funkcjonować zgodnie z zasadą pomocniczości, respektować suwerenność państw narodowych, zwłaszcza, gdy chodzi o ich tradycje duchowo-religijne i moralne, prawne, narodową politykę ludnościową, edukacyjną i kulturalną.

Unia Europejska coraz częściej dotyka sfery fundamentalnych wyborów etycznych. Aborcja, eutanazja, zapłodnienie in vitro, eksperymenty genetyczne, klonowanie, sztuczna inteligencja są tylko pozornie nakierowane na dobro człowieka, ale faktycznie godzą w jego przyrodzoną godność i powodują coraz większe zagubienie jego tożsamości. Jesteśmy zdecydowanie przeciwni narzucaniu krajom członkowskim jednolitych rozwiązań prawnych w tak ważnych kwestiach.

Jesteśmy przekonani, że Polska będąc członkiem UE obok znacznego potencjału ludzkiego i cywilizacyjnego wnosi do wspólnego dziedzictwa Europy swoje bogactwo duchowe – chrześcijańską tradycję i bogate współczesne oraz historyczne doświadczenie religijne i humanistyczne, umiłowanie wolności i pokoju, przyczyniając się w ten sposób do pomnażania i wzbogacania ogólnoludzkiego dobra wspólnego.

Uważamy, z że ratowanie europejskości Europy, umacnianie jedności i pokojowego ładu na łonie kontynentu europejskiego powinno pobudzić chrześcijan do lepszej współpracy pojednania poprzez dialog teologiczny, duchowy, etyczny i społeczny. Pragniemy uczestniczyć w tym dialogu rozwijając wzajemne kontakty i współpracę z ruchami i stowarzyszeniami katolickimi w Europie, przyczyniając się do tworzenia nowej świadomości i solidarności europejskiej.

* * *

Świat współczesny i Polska potrzebują prawdziwej kultury solidarności i odpowiedzialności za dobro wspólne. Tę kulturę pragniemy tworzyć przede wszystkim w środowiskach życia, pracy i działalności publicznej naszego Stowarzyszenia.

Solidarność dla dobra wspólnego

Ideały i kierunki działania wskazane w niniejszej deklaracji winny łączyć wszystkich członków naszego Stowarzyszenia tak, aby nie pominąć w nim żadnego powołania, talentu i kwalifikacji osób skupionych we wspólnocie „Civitas Christiana”.

Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” otwarte jest na współpracę ze wszystkimi, którzy tworzą dobro i ku dobru zmierzają. Pragniemy współtworzyć płaszczyzny spotkania oraz integracji wszystkich osób i środowisk, którym bliskie są zarysowane tu idee, zasady i cele naszej działalności.

Warszawa, 31 maja 2008 r.

Artykuł ukazał się w numerze 06-07/2008.