17 kwietnia na Zamku Piastów Śląskich w Brzegu odbyło się VIII Ogólnopolskie Colloquium Prawno- Historyczne pod hasłem „Ius belli et pacis w tradycji europejskiej”. Konferencji towarzyszyło wręczenie tegorocznej Nagrody Peregryna

Organizatorami konferencji były Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego, Koło Naukowe LEX Wydziału Prawa i Administracji UO, Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu oraz Okręgowy Oddział Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Opolu.

Konferencję otworzył prof. Stefan Marek Grochalski, prorektor Uniwersytetu Opolskiego, a prof. Włodzimierz Kaczorowski przypomniał, że Nagroda Peregryna z Opola ufundowana przez Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” w Opolu dowodzi, że umiłowanie sprawiedliwości nie jest tylko ideą – ma także konkretny wymiar praktyczny.

Wojna w kręgu judeochrześcijańskim

Dr Tomasz Tulejski mówił o „Bogu – wojowniku. Wojnie świętej w Biblii hebrajskiej”. Podkreślał, że wojna dla Izraela miała charakter przede wszystkim religijny. W początkach dziejów Izraela wojny były normalne i powszechne, a państwo musiało je prowadzić w celu podbicia sąsiednich narodów pogańskich i zabezpieczenia swojego terytorium. W kulturze Bliskiego Wschodu to raczej bogowie rekrutowali wojowników do swojej armii, a nie ludzie walczyli w imię bogów.

Ks. prof. Florian Lempa, mówiąc o konfrontacji nauczania Ojców Kościoła pierwszych wieków z rzymską doktryną wojny sprawiedliwej (iustum bellum) przywołał poglądy wczesnych ojców Kościoła Orygenesa, Klemensa Aleksandryjskiego, św. Justyna i Terturliana, którzy potępiali wojny i zakazywali udziału chrześcijan w walkach zbrojnych i służbie wojskowej. Ks. profesor postawił śmiałą tezę, iż św. Augustyn, wprowadzając pojęcie wojny sprawiedliwiej, dokonał błędu rzutującego na historię i dał argumenty pozwalające władcom chrześcijańskim wypowiadać wojnę z nie zawsze słusznych przyczyn. Następnie wymienił warunki wojny sprawiedliwej: podmiot – osoba wojująca powinna się nadawać do walki, czyli być osobą świecką, ponieważ duchownemu nie wolno rozlewać krwi z wyjątkiem wypadku nieuniknionej konieczności; przedmiot – odzyskanie bezprawnie utraconej własności lub obrona ojczyzny; przyczyna – chęć osiągnięcia pokoju; wojna nie może być prowadzona z nienawiści, żądzy zemsty ani chciwości, a jedynie z miłości, sprawiedliwości i posłuszeństwa; upoważnienie – może pochodzić jedynie od monarchy, a w wypadku wojny za wiarę – od Kościoła.

W opozycji do ks. prof. Lempy, ks. prof. Artur Mezglewski, mówiąc o „Bellum, iustum wedle koncepcji Pawła Włodkowica” uznał pojęcie wojny sprawiedliwej za słuszne w oparciu o powody do wojny św. Augustyna, ale rozbudowane przede wszystkim o zakaz wojny w dni święte.

Dżihad – święta wojna w islamie

„Religia jest celem życia w islamie” – mówił prof. Mirosław Sadowski. Islam jest religią prawa i państwa narodowego. Przedstawił pięć filarów wiary muzułmańskiej: Wyznanie wiary (szahada) – Nie ma bóstwa oprócz Boga jedynego, a Mahomet jest Jego prorokiem. Dla szyitów często również: Ali jest przyjacielem Boga (co część sunnitów uważa za bałwochwalstwo). Pojawiają się też tłumaczenia, gdzie słowo „bóstwo” zastąpione jest przez słowo „Bóg”, a „Boga jedynego” zastąpiono słowem „Allah”. Są to błędne tłumaczenia szahady. Słowa Allah (oznaczającego Boga w religii monoteistycznej) używają też chrześcijanie mówiący językiem arabskim. Modlitwa (salat) – odprawiana jest pięć razy dziennie z twarzą zwróconą w stronę Mekki. Jałmużna (zakat) – określoną część swoich dochodów muzułmanin ma obowiązek oddawać biednym. Post (saum) – w ciągu dziewiątego miesiąca roku muzułmańskiego (ramadanu), muzułmanie muszą powstrzymywać się od jedzenia i picia od wschodu do zachodu słońca. Pielgrzymka do Mekki (hadżdż) – muzułmanin musi ją odbyć przynajmniej raz w życiu, jeśli pozwala mu na to sytuacja materialna. Dżihad jest często przedstawiany jako szósty filar.

Następnie prof. Sadowski omówił rozumienie tego terminu u muzułmanów. Podkreślił, że w społeczności muzułmańskiej „święta wojna” jest obowiązkiem każdego wierzącego, bo islam należy szerzyć „perswazją i siłą”. Dżihad jest więc podejmowany w celu zapanowania prawa szariatu (prawo kierujące życiem wyznawców zarówno sunnickiej, jak i szyickiej odmiany islamu) nad całym światem. Dżihad oznacza wszelkie starania podejmowane w imię szerzenia i umacniania islamu: zarówno poprzez walkę zbrojną, nawracanie niewiernych, pokojowe propagowanie islamu, jak i wewnętrzne zmagania wyznawcy. W kulturze europejskiej często mówi się o „świętej wojnie” (Dżihad), myśląc o tym, co tradycja muzułmańska określa słowem Kital. Dlatego żaden pokojowo nastawiony muzułmanin nie może nazwać niewierzącymi samobójców dokonujących zamachów w myśl „świętej wojny”.

Umiłowanie sprawiedliwości

Kolejnym punktem konferencji było wręczenie nagrody Peregryna z Opola – za „Umiłowanie Sprawiedliwości”. Krótki rys historyczny nagrody przedstawił przewodniczący Rady Okręgu w Opolu Tadeusz Staszczak. Odczytał laudacje tegorocznych laureatów: ks. prof. Hugolina Langkammera, prof. dr. hab. Macieja Maciejewskiego, franciszkanina o. Bogdana Koczora i Teresy Rojek.

Ks. prof. Hugolin Helmut Langkammer urodził się w 1930 r. w Bobrku na Górnym Śląsku. Śluby zakonne złożył w 1954 r., a święcenia kapłańskie przyjął rok później. W latach 1987–1993 był dziekanem Wydziału Teologicznego KUL. Jest założycielem Instytutu Biblijnego na KUL-u, autorem ponad 80 książek, 500 rozpraw i artykułów. Jest członkiem zespołu tłumaczy Pisma Świętego tzw. Biblii Lubelskiej.

Prof. dr hab. Marek Maciejewski jest kierownikiem Katedry Doktryn Polityczno-Prawnych i Prawa Rzymskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego oraz Katedry Doktryn Polityczno-Prawnych i Prawa Rzymskiego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Przedmiotem badań i zajęć naukowych profesora są doktryny polityczne i prawne (antysemityzm, rasizm, nacjonalizm, nazizm, konserwatyzm i ekstremizm), filozofia polityczna oraz dzieje stosunków polsko-niemieckich. Prof. Maciejewski jest członkiem Międzynarodowej Rady Naukowej Oświęcimskiego Centrum Badania Totalitaryzmów, Zagłady i Praw Człowieka oraz Centrum Badania Holocaustu przy UJ.

Tegoroczni laureaci: prof. dr hab. Maciej Maciejewski, Teresa Rojek o. Bogdan Koczor

O. Bogusław Koczor, franciszkanin, przyjął święcenia kapłańskie 24 maja 1986 r. we Wrocławiu. W latach 1986– 1991 był duszpasterzem akademickim i katechetą w parafii św. Antoniego we Wrocławiu. W latach 1991–2003 sprawował funkcję proboszcza parafii pw. św. Anny na Górze św. Anny. A od 2003 r. pełni funkcję proboszcza parafii pw. św. Stanisława w Krynicznie koło Trzebnicy. Od kilkunastu lat obejmuje opieką duszpasterską osoby uzależnione i ich rodziny.

Teresa Rojek jest matką dwojga dzieci, mieszka we Włostowej k. Korfantowa. Pracuje jako księgowa, udziela się społecznie w komitetach rodzicielskich, parafialnej Caritas, PTTK w Korfantowie. Od 1989 r. do dzisiaj (z przerwą w latach 1993–1998) jest prezesem Koła Bielickiego Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta w Bielicach, które prowadzi schroniska w Bielicach i Ścinawie Małej dla bezdomnych mężczyzn. Od początku istnienia Koła Bielickiego w prowadzonych ośrodkach schronienie uzyskało ok. 6 tysięcy bezdomnych mężczyzn.

Podczas uroczystości wręczania Nagrody Peregryna z Opola przywołano także postać romanisty prof. Emila Bejjaniego z Bejrutu, który w 2006 r. był gościem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego. W marcu 2012 r. w siedzibie Stowarzyszenia Adwokatów Libańskich otrzymał on Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RP. W imieniu prezydenta RP laudację na jego cześć wygłosił i wręczył medal ambasador Tomasz Niegodzisz. W uroczystościach w Bejrucie uczestniczyło około 120 osób, w tym minister sprawiedliwości i członkowie Rady Konstytucyjnej Republiki Libańskiej. Tym samym zostały docenione wysiłki prof. Emila Bejjaniego, który od lat umacnia przyjaźń między narodami polskim a libańskim.