29 i 30 maja władze, członkowie i sympatycy Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” z całego kraju jak co roku przybyli do Tronu Częstochowskiej Madonny, aby włączyć się w modlitwę Kościoła o szybką beatyfikację trzech Sług Bożych, których życie i nauczanie było nierozerwalnie związane z jednym z najważniejszych słów w dziejach naszego narodu – „Solidarnością”.

Tegoroczna pielgrzymka tradycyjnie już zbiegła się z kolejną rocznicą śmierci pierwszej z tych postaci – kardynała Stefana Wyszyńskiego. Odszedł on do Domu Ojca 28 maja 1981 roku, w czasie kilkunastomiesięcznego „karnawału Solidarności” i do ostatnich swoich dni zanosił modlitwy do tak umiłowanej przez siebie Jasnogórskiej Pani za dzieło wielkiego ruchu, który w sierpniu 1980 roku upomniał się o poszanowanie godności ludzi pracy, inspirując nie tylko w Polaków, ale i cały, zdumiony świat. Drugim ze Sług Bożych, towarzyszących tegorocznej pielgrzymce, był Jan Paweł II, który na rok przed gdańskim Sierpniem wołał na Placu Zwycięstwa o Ducha Świętego odnawiającego oblicze tej ziemi. Trzecim ojcem duchowym pielgrzymujących był uczeń Papieża Polaka oraz Prymasa Tysiąclecia, kapłan i męczennik „Solidarności” ks. Jerzy Popiełuszko. Zrządzeniem Opatrzności, XXIX Pielgrzymka Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” odbywa się również na progu obchodów XX-lecia polskiej wolności. W samym środku gorących dyskusji historycznych i politycznych dotyczących oceny wydarzeń z czerwca 1989 roku warto zapytać trzech wielkich przewodników „Solidarności” o właściwe rozumienie tego pojęcia. Miejmy nadzieję, że majowa pielgrzymka Stowarzyszenia pomoże w ponownym odczytaniu sensu naszych najnowszych dziejów.

Wychowywać serca

W trosce o młode pokolenie Polaków, jako wotum dla Matki Boskiej Królowej Polski, „Civitas Christiana” wraz z NSZZ „Solidarność” Regionem Częstochowskim, Fundacją Częstochowską „Pro Patria” oraz Radiem Jasna Góra ofiarowały częstochowskiemu Sanktuarium Ścieżkę Edukacyjno-Dydaktyczną. Prowadzi ona przez siedem stanowisk w obrębie Jasnej Góry, opowiadając o najnowszej historii Polski przez pryzmat ważnych postaci i złożonych Królowej Polski wotów. Pierwszą stacją ścieżki jest pomnik Sługi Bożego ks. Jerzego Popiełuszki, dłuta miejscowego rzeźbiarza Jerzego Kędziory. To właśnie przy tym monumencie, w strugach deszczu, w piątkowe popołudnie rozpoczęła się XXIX Pielgrzymka Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” do duchowej stolicy Polski. Witając zgromadzonych, ordynariusz archidiecezji częstochowskiej JE abp Stanisław Nowak podkreślił, iż Ścieżka Edukacyjno-Dydaktyczna jest pomysłem o charakterze nie tylko lokalnym, lecz ogólnopolskim. Szczególną wartość przedstawia ona dla młodzieży, która niestety coraz słabiej zna najnowszą historię Polski i wydarzenia ostatnich trzech dekad. „Czasem mówi się o tym okresie językiem agresji i nerwów. Dlatego też często młodzi są zniechęceni. Ale ta prawdziwa ťSolidarnośćŤ była wychwalana przez Jana Pawła II, który w 1987 roku na Wybrzeżu pokazał całą ťteologię SolidarnościŤ – stwierdził abp Nowak.

Hierarcha dodał, że dla dzisiejszej młodzieży ważne jest nie tyle pokazywanie historii w sposób „książkowy”, lecz prawdziwe wychowywanie serc. Taki właśnie sposób edukacji i wychowania może zapewnić jasnogórska ścieżka.

Częstochowski biskup zwrócił uwagę na bogatą symbolikę, jaką niesie ze sobą pomnik ks. Popiełuszki. Postać warszawskiego kapłana przedstawiona jest z rękami związanymi sznurem i zakneblowanymi ustami. „To był głosiciel prawdy o robotnikach, o Polsce i Solidarności. (…) Prymas Wyszyński, Jan Paweł II i ks. Jerzy obudzili naród – mamy nad czym myśleć, mamy nad czym się zastanawiać” – kontynuował arcybiskup.

Nawiązując do dwóch kolejnych przystanków Ścieżki Edukacyjno-Dydaktycznej – Placu Jasnogórskiego – miejsca modlitwy Ludzi Pracy oraz Ołtarza i Ambony Narodu na szczycie klasztornym, abp Nowak zaznaczył: „Tyle dobra wyklęczeliśmy na tym placu! Zamiast zaciskać pięści i przeklinać, tysiące robotników klęczało i modliło się. I wymodliło wielkie dobro!”.

Szlak duchowej tożsamości

Kolejnym etapem częstochowskiej ścieżki jest stojący tuż przez wejściem na Jasną Górę pomnik Prymasa Tysiąclecia, przedstawiający jego postać klęczącą w pokornej modlitwie. Tam powitał pielgrzymów najstarszy członek paulińskiej wspólnoty, o. Jerzy Tomziński OSPPE, który przypomniał, iż kardynał Stefan Wyszyński uczył Polaków, że nawiedzanie Jasnej Góry to nie tylko czcigodna tradycja, ale sens życia i wiary.

Ścieżka Edukacyjno-Dydaktyczna to także Bastion Św. Rocha – Skarbiec Pamięci Narodu, w którym zgromadzone zostały liczne wota ofiarowane Sanktuarium oraz cykl obrazów Jerzego Dudy Gracza „Golgota Jasnogórska” znajdujący się na górnej kondygnacji wejściowej części Kaplicy Matki Bożej. Zainteresowani mogli obejrzeć te stacje w sobotę rano, przed uroczystą Mszą Świętą. Ostatnim etapem szlaku jest Cudowny Obraz Częstochowskiej Madonny, gdzie w 1983 roku Jan Paweł II złożył jako wotum dziękczynne swój papieski pas, przestrzelony w wyniku zamachu na Placu św. Piotra 13 maja 1981 roku.

Ojciec Jerzy Tomziński wita pielgrzymkę pod pomnikiem Prymasa Tysiąclecia |
Fot. Łukasz Kobeszko

W tej kaplicy, w duchowym centrum Sanktuarium, pielgrzymi spotkali się na wieczornym Apelu Jasnogórskim. Podczas rozważań abp Stanisław Nowak jeszcze raz przypomniał głęboki sens „duchowej rewolucji” z 1980 roku, dokonanej przez prawdziwą, a nie fałszywą „Solidarność”, zbudowaną przez trud naszych braci robotników, rolników i polskich kobiet, którzy podjęli walkę o to, aby zgodnie z nauczaniem Jana Pawła II, w centrum każdej pracy znajdował się zawsze człowiek.

Ku czci Małego Powstańca

Jeszcze przed Apelem, w znajdującej się nieopodal klasztoru sali św. Józefa, uczestnicy pielgrzymki mogli obejrzeć spektakl „Tym, co służyli Ojczyźnie ? rzecz o Małym Powstańcu” w wykonaniu uczniów Szkoły Podstawowej nr 52 w Częstochowie, mieszczącej się przy ulicy Powstańców Warszawy. Ze sceny popłynęły znane i śpiewane do dzisiaj Sanitariuszka Małgorzatka oraz Pałacyk Michla przeplatane scenkami rodzajowymi z barykad walczącej z hitlerowcami stolicy oraz wyświetlanymi na ekranie fragmentami archiwalnych, powstańczych kronik ilustrowanych interpretacjami poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w wykonaniu Ewy Demarczyk. Uczniowski spektakl w bardzo dynamicznej i trafiającej do emocji widzów formie przypomniał inny, wielki zryw narodowy w naszych dziejach. Goszczący na Sali weteran powstania warszawskiego podkreślił, iż dziecięce przedstawienie zaprezentowało bardzo wiarygodny obraz gorących sierpniowych i wrześniowych dni 1944 roku.

Zbawienna prowokacja dla świata

Centralnym punktem XXIX Pielgrzymki Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” była sobotnia Eucharystia, koncelebrowana przez sufragana płockiego JE biskupa Romana Marcinkowskiego oraz asystentów kościelnych Stowarzyszenia na czele z ks. prof. Jerzym Lewandowskim. Ofiarowano ją w intencji wszystkich pielgrzymów i ich rodzin, pracowników spółki „Inco-Veritas” oraz wszystkich przyjaciół i sympatyków „Civitas Christiana”. W Mszy św. uczestniczyli m.in. przewodniczący Stowarzyszenia Ziemowit Gawski, wiceprzewodniczący Rady Głównej Karol Irmler i Marek Koryciński, prezes Zarządu Sławomir Józefiak, przewodniczący wielu oddziałów, poczty sztandarowe Rady Głównej i oddziałów oraz licznie zgromadzeni w Bazylice Jasnogórskiej członkowie Stowarzyszenia.

W homilii bp Marcinkowski podziękował pielgrzymom, że kolejny raz przybyli do tronu Jasnogórskiej Matki, która jest zawsze otwarta na wszystkich spragnionych jej pomocy. „Każdy potrzebuje ciszy, aby Matka nauczyła nas, jak obcować z Bogiem w zwyczajnych, codziennych momentach naszego życia. Maryja pokazuje, jak można w całości oddać się Bogu, poświęcić mu swoje talenty” – przypomniał płocki hierarcha. Takim talentem mogą być nie tylko jakieś szczególne uzgodnienia indywidualne, ale także nasza aktywność społeczna – udział w organizacjach i stowarzyszeniach, których zadaniem jest praca na rzecz lepszego i bardziej sprawiedliwego świata.

Biskup Marcinkowski zauważył, że sytuacja współczesnych chrześcijan jest w gruncie rzeczy bardzo podobna do losu Apostołów i pierwszych członków Kościoła. Oni również zmagali się z wątpliwościami, odczuwali niepokój przed nieznaną przyszłością i byli zatroskani o swoją młodą wspólnotę. „Podobnie dzisiaj czujemy coraz większy niepokój. Na naszych oczach kwestionowane są wartości ludzkie i chrześcijańskie. Niepohamowany liberalizm i konsumizm, brutalna walka o wpływy, władzę i pieniądze. Bezlitosna konkurencja nastawiona na maksymalny zysk niszczy życie społeczne, gospodarcze i polityczne, powodując wykluczenie ludzi biednych i słabych. Do takiego świata przychodzi Chrystus, aby go zbawić. W życiu rodzinnym, społecznym i politycznym potrzebni są ludzie napełnieni Duchem Świętym, którzy staną się prawdziwymi świadkami” – mówił biskup, nawiązując do obchodzonej tego dnia wigilii Pięćdziesiątnicy.

Zwracając uwagę na misję Stowarzyszenia „Civitas Christiana”, hierarcha podkreślił, iż budowa dojrzałej społeczności chrześcijańskiej tu na ziemi opiera się na pracy na rzecz Chrystusowego królestwa sprawiedliwości, miłości i pokoju. Biskup Marcinkowski jednak przestrzegł, że obraz chrześcijańskiego zaangażowania bywa bardzo często zniekształcony przez swoiste antyświadectwo, płynące także od strony ludzi wierzących.

„To nie Boga nie ma, ale sami ludzie boją się w pełni w Niego uwierzyć! Czy i my możemy w pełni powiedzieć: wierzę w Ciebie, ufam Tobie? Czy widząc nasze czyny naprawdę nabiera się ochoty, aby chwalić Boga, poznać Go, pójść za Nim? Czy zrobią to nasi bracia, których codziennie mijamy na ulicy, potrącamy w autobusie, obrzucamy gniewnym spojrzeniem w przychodni? To my mamy przecież dawać świadectwo o pięknie wiary, Kościoła i rodzin. To jest zadaniem ruchów i stowarzyszeń katolickich. Chrześcijaństwo wymaga radykalizmu. Chrześcijaństwo rozwodnione, cenzurujące Ewangelię, nikogo nie przekona. Stowarzyszenia katolickie powinny stanowić zbawienną prowokację dla świata. Pokazują, że Ewangelia to nie utopia ani idea” – nauczał płocki sufragan.

Podczas eucharystycznego składania darów delegacja Stowarzyszenia ofiarowała książki wydawnictwa Instytutu Wydawniczego „PAX”, maryjny ornat mszalny i kwiaty. Jako wotum dla Matki Bożej, w Sanktuarium pozostawiono Ścieżkę Edukacyjno-Dydaktyczną, skierowaną przede wszystkim do polskiej młodzieży.

Przewodniczący Ziemowit Gawski i arcybiskup Stanisław Nowak na Ścieżce Edukacyjno- Dydaktycznej |
Fot. Łukasz Kobeszko

Po Mszy Świętej przewodniczący Ziemowit Gawski w imieniu wszystkich pielgrzymów odnowił Akt Zawierzenia Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” Maryi Jasnogórskiej.

Trzymać z Jasną Górą

Tradycyjnym zakończeniem pielgrzymki było nabożeństwo Drogi Krzyżowej, odprawione na Wałach Jasnogórskich przez asystenta krajowego Stowarzyszenia ks. Jerzego Lewandowskiego. Otoczone bujnymi drzewami, dostojne i monumentalne stacje, tak dobrze znane wszystkim odwiedzającym pauliński klasztor, stały się okazją do pogłębionej medytacji nad koniecznością osobistego i integralnego głoszenia Dobrej Nowiny w naszym codziennym życiu, potrzebą nawrócenia i powstawania z kolejnych upadków oraz gotowością pozostania pod Krzyżem nawet w najtrudniejszych i najcięższych chwilach. „Kościół, w którym ciągle jak w supermarkecie wybieramy to, co nam odpowiada, a wyrzucamy rzeczy trudne, przestaje być Kościołem obrządku katolickiego, a staje się kościołem obrządku prywatnego” – ostrzegł podczas rozważań przy jednej ze stacji ks. Lewandowski.

Pod koniec Drogi Krzyżowej nieoczekiwanie, zza grubych chmur wyjrzały pierwsze promienie słoneczne po dwóch deszczowych dniach. Pod pomnikiem Jana Pawła II jak co roku pożegnalne słowo do pielgrzymów skierował o. Jerzy Tomziński OSPPE, przypominając, że Jasna Góra jest symbolem polskiego ducha i polskiej wolności, których największe i najlepiej zorganizowane potęgi nigdy nie były w stanie złamać.

„Jasna Góra to Ołtarz Narodu, Częstochowa jest tym, czym dla Narodu Wybranego było Jeruzalem. To jeden wielki cud, który jest i świeci Polsce. Bóg Wam zapłać, że związaliście odnowę Polski z Jasną Górą. Trzymając z Jasną Górą, nikt nie przegrał” – zakończył najstarszy częstochowski paulin.

Niech to przesłanie towarzyszy Katolickiemu Stowarzyszeniu „Civitas Christiana” przez cały najbliższy rok, będąc kompasem wskazującym kierunek wszystkich podejmowanych przez niego działania pro Deo et Patriae.

Łukasz Kobeszko

Artykuł ukazał się w numerze 06-07/2009.