4 marca we Wrocławiu miała miejsce patriotyczna uroczystość związana z ogłoszeniem 6 marca 1938 r., podczas Kongresu Polaków w Berlinie, Prawd Polaków spod znaku „Rodła”.

Przy tablicy z Prawdami Polaków biskup Józef Pazdur i ks. kan. Stanisław Draguła

Rozpoczęto ją Mszą św. w kościele pw. św. Marcina na Ostrowie Tumskim, który w latach 1921-1939 pełnił funkcję świątyni Polonii wrocławskiej. Eucharystię odprawił bp Józef Pazdur wraz z ks. kan. Stanisławem Dragułą, kapelanem „Rodła” i ks. dr. Zdzisławem Madejem, gospodarzem świątyni. W okolicznościowej homilii główny celebrans liturgii nawiązał do bardzo dziś aktualnej Prawdy Polaków:

Polska Matką naszą, nie wolno mówić o Matce źle!

Przed kościołem, pod tablicą z Prawdami Polaków, złożone zostały biało-czerwone kwiaty od wrocławskiej Rodziny Rodła, a także wiązanki od przybyłych spoza Wrocławia delegacji, m.in. z Zakrzewa, Złotowa i Ziemi Opolskiej. Budujące były wystąpienia polskich parlamentarzystów: Bronisława Korfantego senatora Ziemi Śląskiej, Ryszarda Ciecierskiego senatora Ziemi Opolskiej, Janusza Konrada Dobrosza posła Ziemi Wrocławskiej oraz Wiesława Kiliana posła Ziemi Wrocławskiej, zakończone wspólnym odśpiewaniem Roty. Dalszą część uroczystości przygotowano w Hotelu Tumskim. Obejrzeliśmy występ dzieci ze Szkoły Podstawowej Nr 1 w Górze pod opieką Jolanty Ludkowskiej, w programie słowno-muzycznym nawiązującym do Pięciu Prawd Polaków. Równie udany był pokaz tańców w wykonaniu nieco starszej młodzieży Zespołu Pieśni i Tańca „Rodlanie” z Domu Polskiego w Zakrzewie. Przyjazd zakrzewian przypomniał ubiegłoroczne spotkanie na I Zakrzewskim Sejmiku Młodzieży Polskiej. W ramach wystąpień zaproszonych gości usłyszeliśmy „Wspomnienie o moich rodzicach” Janiny Kwietniewskiej z Bytomia, córki harcmistrza Józefa Przyrzekamy zachować Pięć Prawd Polaków Kwietniewskiego, pierwszego Naczelnika Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech. Barbara Szopińska dyrektor Domu Polskiego w Zakrzewie przybliżyła bogatą, ponad 70. letnią historię tej słynnej placówki. Z kolei Tomasz Fabiszewski wiceprezes Powiernictwa Polskiego w wykładzie „Świadomość narodowa Polaków” nakreślił obraz współczesnych relacji polsko-niemieckich i zadania dla środowisk zainteresowanych ukazywaniem zapomnianej prawdy historycznej. Ludmiła Gajczewska i Andrzej Czermak z Oddziału Dolnośląskiego Towarzystwa Polsko-Serbołużyckiego podzielili się wiedzą na temat naszych zachodnich słowiańskich braci na Łużycach i współpracy Jana Skali i Marcina Nowaka-Njechorńskiego z Polakami spod znaku „Rodła” w latach 30-tych XX wieku. Wielkim wydarzeniem okazał się przyjazd do Wrocławia Jana Wiese z Bydgoszczy, ucznia Polskiego Gimnazjum w Kwidzynie w latach 1937-1939. Warto było usłyszeć świadectwo o polskim duchu obecnym wśród nauczycieli i uczniów tuż przed wybuchem II wojny światowej oraz o aresztowaniu polskich gimnazjalistów 25 sierpnia 1939 r. przez niemieckie władze i ich internowaniu w obozie Tapiau koło Królewca. Atmosfera tamtych lat powróciła na chwilę dzięki prezentacji archiwalnego nagrania dźwiękowego z Kongresu Polaków w Berlinie. Paweł Malczyk uczeń XVIII LO we Wrocławiu odczytał Manifest Młodych z 1938 r., natomiast wiersz Mieczysława Marczaka, wrocławskiego poety z Karłowic recytował Marian Jakubiszyn z Fundacji Polskie Gniazdo we Wrocławiu. Adam Maksymowicz ze Stowarzyszenia Związek Dolnośląski przedstawił rezolucję upamiętniającą 69. rocznicę Kongresu Polaków w Niemczech. W podniosłej atmosferze zebrani przyjęli ją wraz ze słowami: „W tym uroczystym dniu przyrzekamy Prawdy Polaków spod Znaku „Rodła” zachować, upowszechniać i rozwijać w każdych okolicznościach oraz stosować je nieprzerwanie w życiu codziennym. Zwracamy się też do wszystkich Polaków w kraju i poza jego granicami o ich przyjęcie i kierowanie się nimi w swojej działalności.” Spotkanie w przyszłym roku we Wrocławiu, w 70 lat po Kongresie Berlińskim, musi stać się wydarzeniem wielkiej wagi i z udziałem Polonii obecnej na całym świecie. Wrocław wychodzi obecnie z zaproszeniem do wspólnego zorganizowania patriotycznej uroczystości.

Tadeusz Szczyrbak

Artykuł ukazał się w numerze 04/2007.