Z udziałem bp. Mariana Błażeja Kruszyłowicza, wiceprezydenta Szczecina Elżbiety Masojć, radnych miasta, pocztów sztandarowych i licznie zebranej rzeszy mieszkańców, „Civitas Christiana” zainaugurowało temat roku: „Godność człowieka i narodu u podstaw współczesnego patriotyzmu polskiego”. W ramach cyklu „Ocalić od zapomnienia” przygotowano uroczystość dla uczczenia 50. rocznicy postawienia w Szczecinie pomnika Kornela Ujejskiego, jedynego polskiego, zabytkowego monumentu w Szczecinie, całkowicie zaniedbanego i zapomnianego. Jak mamy walczyć o polskość tych ziem, jeśli nie szanujemy polskich wartości. Organizatorzy chcieli wpłynąć na zmianę stosunku władz miasta do tego zabytku, ale również przypomnieć postać wielkiego poety, zapomnianego i wykreślonego w III RP z podręczników szkolnych i umysłów młodych pokoleń Polaków oraz zachęcić szkoły do przyjmowania Kornela Ujejskiego za swojego patrona (ani jedna szkoła w naszym województwie nie nosi jego imienia).

Pomnik Kornela Ujejskiego – dzieło Antoniego Popiela, ucznia Leonarda Marconiego – staraniem Koła Literacko-Artystycznego stanął we Lwowie w pięknej alei spacerowej naprzeciwko Kasyna Miejskiego. Powstał dzięki składkom społecznym i dotacji Magistratu Miasta. Uroczystość odsłonięcia odbyła się w Święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, 8 grudnia 1901 roku, czyli dokładnie 105 lat temu i zbiegła się z zakończeniem w Wielkopolsce procesu związanego z walką Dzieci Wrzesińskich o polską mowę w modlitwie. Dlatego stała się wielką manifestacją patriotyczno- religijną przeciwko germanizacji polskich dzieci w zaborze pruskim. W 1944 r. los polskich mieszkańców Lwowa podzieliły Przywracanie pamięci również pomniki. Pomnik Kornela Ujejskiego został przekazany Polsce przez ZSRR w 1950 r., trafił do składnicy w Wilanowie, by w 1956 r. znaleźć się w Szczecinie. Postawiono go „po cichu” na pl. Zwycięstwa, nieopodal Bramy Portowej. Przyjęty niechętnie, stoi jakby prowizorycznie, zaniedbany, z ułamaną przez wandali lirą, nieczytelnymi napisami. Tej zabytkowej perełki nie chciały dostrzec władze.

Mszę św. w intencji Ojczyzny odprawił bp Marian Błażej Kruszyłowicz z udziałem m. in. ks. dziekana Jana Kazieczko, proboszcza bazyliki archikatedralnej oraz ks. kan. dr. Aleksandra Ziejewskiego, proboszcza parafii pw. św. Jana Chrzciciela, na terenie której stoi pomnik. Młodzież z Teatru Słowa Proscenium Miejskiego Ośrodka Kultury w Szczecinie Dąbiu pod kierownictwem artystycznym Iwony Mirońskiej Gargas przedstawiła montaż słowno-muzyczny na motywach twórczości Kornela Ujejskiego. Doskonale oddano głębokie treści twórczości poety: począwszy od „Suplikacji”, poprzez słowa „Chorału”, kończąc na wierszu „Kiedyś – konając”, którego strofa: „Narodzie mój, bądź szczęśliwy” jest wyryta na cokole pomnika. Pięknym akcentem był śpiew podczas Mszy św. w wykonaniu chórów parafialnych: „Cantate Deo” oraz nauczycielskiego „Prima Verte” pod dyrekcją ks. Zbigniewa Woźniaka.

Przygotowano także sesję popularno-naukową. W wykładzie zatytułowanym: „Ponadczasowa wartość myśli Kornela Ujejskiego jako piewcy i krytyka narodu polskiego” Ewa Budziach wicedyrektor LO Nr 1 w Szczecinie przedstawiła życie i twórczość zapomnianego w niepodległej Polsce poety. Zwróciła uwagę na głęboką religijność wieszcza i jego umiłowanie Ojczyzny, o czym świadczy całe jego życie i twórczość. Z kolei Edmund Glaza, w wykładzie: „Droga pomnika Kornela Ujejskiego ze Lwowa do Szczecina” przedstawił dzieje pomnika. Wskazał na historyczne wątki wiążące Kornela Ujejskiego ze Szczecinem. Oto w 1946 roku do Szczecina Wielgowa przybyli wraz ze swoim proboszczem, wypędzeni mieszkańcy Zubrzy koło Lwowa, w której Kornel Ujejski przez kilkadziesiąt lat gospodarował na dzierżawionym od miasta Lwowa gospodarstwie. Uroczystość kontynuowano, formując robiącą duże wrażenie procesję modlitewną, która przeszła ulicami Bogurodzicy, Al. Niepodległości, obok Bramy Portowej na Plac Zwycięstwa pod pomnik Kornela Ujejskiego. Harcerze ZHR zaciągnęli wartę honorową, obok zajęły miejsca poczty sztandarowe. Po odśpiewaniu hymnu narodowego, prowadzący tę część uroczystości Krzysztof Puc przewodniczący Oddziału Wojewódzkiego „Civitas Christiana” podkreślił, że po raz pierwszy oficjalnie władze miasta, duchowieństwo, młodzież i mieszkańcy oddają hołd wieszczowi. Przypomniał, że w mrocznych czasach komunizmu, pod osłoną nocy składali tu kwiaty studenci z prześladowanym wtedy duszpasterzem akademickim o. Władysławem Siwkiem. Przypomniał lekcje języka polskiego prof. Henryka Banasia oraz ślubowanie młodzieży szkolnej z okazji uroczystości milenijnych.

Bp Marian Błażej Kruszłowicz poświęcił pomnik, a Elżbieta Masojć wiceprezydent Szczecina, ks. proboszcz Aleksander Ziejewski i inicjator uroczystości Edmund Glaza, przewodniczący Oddziału Miejskiego „Civitas Christiana”, dokonali symbolicznego odsłonięcia pomnika. Delegacje i mieszkańcy złożyli pod monumentem kwiaty. Poczta Polska wydała z okazji obchodów kartę pocztową z pomnikiem oraz wprowadziła do obiegu okolicznościowy datownik.

Edmund Glaza

Artykuł ukazał się w numerze 2/2007.