W sobotę 18 października 2008 roku w Gdańsku odbyła się Ogólnopolska Konferencja „Ród Zamoyskich – Służyć Bogu, służąc Ojczyźnie. Służyć Ojczyźnie, służąc Bogu” zorganizowana przez miejscowy Oddział Okręgowy Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”, Bibliotekę Gdańską PAN, Akcję Katolicką oraz parafię NMP Wspomożenia Wiernych w Rumi.

P rzed uroczystościami odbyła się Msza Święta, odprawiana w kościele pw. św. Elżbiety w Gdańsku w intencji żyjących i zmarłych członków rodu Zamoyskich. Mszy Świętej przewodniczył ks. Jan Oleksiuk SDB, który w homilii podkreślił zasługi rodu i jego pełną oddania służbę Kościołowi i narodowi.

Następnie w gmachu Nowego Ratusza rozpoczęły się obrady konferencji. Przybyłych gości powitał Waldemar Jaroszewicz, przewodniczący Oddziału Okręgowego Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Gdańsku.

Pierwszy referat wygłosił dr Tadeusz Górski z Gdańska, który omówił zasługi Wielkiego Hetmana Koronnego Jana Zamoyskiego, rektora Akademii Padewskiej, założyciela Zamościa i Ordynacji Zamoyskiej, fundatora Akademii Zamoyskiej oraz jego działalność na polu wojskowości.

Dyrektor Biblioteki Gdańskiej PAN, dr Maria Pelczar, ukazała związki i współpracę Bibliotek Gdańskiej i Kórnickiej w ramach Polskiej Akademii Nauk, a także zaprezentowała stare druki, poświęcone i dedykowane Zamoyskim, znajdujące się z zbiorach Biblioteki Gdańskiej PAN.

Dr Andrzej J. Horodecki z Sopotu omówił znaczenie rodziny i rodu dla cywilizacji łacińskiej na przykładzie rodu Zamoyskich. „Organizm cywilizacji łacińskiej – jak mówił dr Horodecki – opiera się na rodzinie wielopokoleniowej, a więc na rodach, które poprzez personalizm, tworzą elementy nośne tej cywilizacji.

Następnie głos zabrał przedstawiciel rodu, Prezydent Zamościa, Marcin Zamoyski, syn Ostatniego Ordynata hrabiego Jana Zamoyskiego, który ukazał tradycje swojego domu rodzinnego. Na tle obecnej sytuacji, podążającej komercjalizacji życia, zrywania więzi rodzinnych, zanikania tradycji wspólnych spotkań, rozmów, posiłków, wspólnych modlitw, podkreślił znaczenie rodzin wielopokoleniowych i zachęcił do podtrzymywania swoich tradycji rodzinnych.

Konferencję otworzył Waldemar Jaroszewicz

Dr Katarzyna Czachowska z Kórnika przybliżyła postać generałowej hrabiny Jadwigi Zamoyskiej i jej zasługi na polu wychowania. Ukazała dzieje Szkoły Domowej Pracy Kobiet, tzw. Szkoły Kuźniczanek, i stosowane w niej metody wychowawcze. Mottem życiowym hrabiny Zamoyskiej było „Służyć Bogu, służąc Ojczyźnie. Służyć Ojczyźnie, służąc Bogu”

Prof. dr hab. Władysław Chałupka z Kórnika ukazał duchowość generałowej hrabiny Jadwigi Zamoyskiej, którą odzwierciedlają jej publikacje, wydawane przed wojną przez Naczelny Instytut Akcji Katolickiej w Poznaniu. Ponadto prof. Władysław Chałupka zapoznał zgromadzonych z procesem beatyfkacyjnym Służebnicy Bożej Jadwigi Zamoyskiej, który toczył się przed II wojną światową.

Uczestnicy i wykładowcy konferencji

Na zakończenie głos zabrał dr Jerzy M. Roszkowski z Zakopanego, kierownik Archiwum Muzeum Tatrzańskiego. Przedstawił on postać syna generałowej Zamoyskiej, Władysława hr. Zamoyskiego (1855–1924) i jego wszechstronną działalność społeczną. Angażował się w działalność charytatywną, wspierał m.in. polskich emigrantów w Paryżu, dzięki jego staraniom powstała m.in. szosa do Zakopanego, linia kolejowa Chabówka–Zakopane. Przed śmiercią cały swój majątek wraz z bezcenną biblioteką i zamkiem w Kórniku przekazał narodowi polskiemu.

Podczas konferencji prezentowana była wystawa autorstwa Joanny M. Olbert z Rumi, poświęcona rodowi Zamoyskich. Zaprezentowano na niej spuściznę po rodzie Zamoyskich, m.in. materiały pochodzące z Biblioteki Ordynacji Zamoyskiej, osobiste dokumenty ostatniego Ordynata hr. Jana Zamoyskiego i jego żony Róży, a także dokumenty i fotografie, dotyczące generałowej Jadwigi Zamoyskiej, hr. Władysława Zamoyskiego i innych z rodu. Materiały do wystawy zostały udostępnione m.in. dzięki Działowi Rękopisów Biblioteki Narodowej w Warszawie i Działowi Rękopisów Biblioteki Kórnickiej PAN, a także dzięki uprzejmości osób prywatnych.

Konferencję zakończyła wypowiedź Joanny M. Olbert, prezes Akcji Katolickiej w Rumi, która zachęciła do propagowania historii rodu Zamoyskich. Zainteresowanie konferencją ukazuje, iż zachodzi potrzeba przybliżenia współczesnym pokoleniom postaci, które których działalność przez stulecia służyła Kościołowi i narodowi.

Joanna M. Olbert

Artykuł ukazał się w numerze 02/2009.