27 września odbyło się w Warszawie posiedzenie Zarządu Głównego Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”. W porządku obrad, obok spraw statutowych, znalazły się dwa tematy: Zespoły formacyjne podstawą budowania wspólnoty „Civitas Christiana” (wprowadzenie do dyskusji – Ziemowit Gawski przewodniczący ZG) oraz Samorząd obszarem realizacji podmiotowości obywatelskiej i dobra wspólnego (wprowadzenie do dyskusji – Karol Irmler wiceprzewodniczący ZG). Przyjęto stanowisko w sprawie wyborów samorządowych w 2006 r. Omówiono zasady tworzenia projektów (planów realizacji zadań w stowarzyszeniu) w oparciu o inicjatywy zespołów członkowskich. Przyznano Złotą Odznakę Honorową Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” ks. infułatowi Ireneuszowi Skubisiowi, redaktorowi naczelnemu „Niedzieli”. Tworzenie wspólnoty jest jednym z wyróżników katolickości. Oznacza to postrzeganie stowarzyszenia jako związku serc i sumień, który wyrasta z relacji do Boga i bliźniego, i konkretyzuje się w solidarności wolnych osób we wspólnym działaniu w grupach na rzecz konkretnych społeczności w ojczyźnie. Zadaniem zespołów jest także formacja członków w oparciu o znajomość nauczania społecznego Kościoła i Soboru Watykańskiego II. Wydarzenia w Polsce potwierdzają potrzebę włączania katolików do kompetentnej służby społecznej.

af

1. Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” wielokrotnie i konsekwentnie podkreślało, że prawdziwa demokracja winna opierać się na trwałych wartościach i fundamentalnych zasadach: godności każdej osoby ludzkiej, poszanowaniu praw człowieka, rodziny i narodu oraz uznania dobra wspólnego za główny cel i kryterium życia publicznego. Poszanowanie tych zasad i wartości jest nieodzownym warunkiem powstania i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, w którym każdy obywatel poprzez uczestnictwo w życiu społecznym „zasadniczo wyrażające się w działaniach (…), poprzez które jako jednostka lub w stowarzyszeniu z innymi, bezpośrednio, albo poprzez swoich reprezentantów, wnosi swój wkład w życie kulturalne, ekonomiczne, społeczne i polityczne wspólnoty obywatelskiej, do której należy” (Sobór Watykański II, Konstytucja Duszpasterska Gaudium et Spes).

„Uczestnictwo w życiu wspólnotowym jest nie tylko jedną z wyższych aspiracji obywatela, wezwanego do pełnienia w sposób wolny i odpowiedzialny swojej obywatelskiej roli wraz z innymi i dla innych, ale jest także jednym z filarów wszystkich systemów demokratycznych i jedną z najpoważniejszych gwarancji ciągłości demokracji” (Jan XXIII, Pacem in terris).

Uważamy, że państwo i wspólnota polityczna powinny służyć społeczeństwu obywatelskiemu, stwarzając odpowiednie ramy prawne dla powstawania różnych podmiotów społecznych oraz warunki do jak najszerszego ich uczestnictwa w różnych dziedzinach życia publicznego.

2. Jedną z istotnych sfer życia publicznego, w której obywatele mogą aktywnie i twórczo uczestniczyć i wpływać na kształt swojego lokalnego środowiska jest samorząd. To uczestnictwo przejawia się w sferze: politycznej, społeczno – gospodarczej i kulturalnej. Aktywność obywatelska w samorządzie oznacza: możliwość rozstrzygania i decydowania w sprawach całej wspólnoty lokalnej, udział w sprawowaniu władzy we własnym regionie, w jej kreowaniu i w kontroli nad nią, a także w określaniu jej zadań. Samorząd terytorialny spełnia naturalne zapotrzebowanie człowieka do posiadania własnego miejsca, gdzie następuje jego integracja ze środowiskiem społecznym, kulturalnym i gospodarczym, co powoduje także faktyczne włączenie się w życie tego środowiska.

Przeprowadzone w latach 1990 – 98 reformy samorządu terytorialnego zmieniły w istotny sposób ustrój naszego państwa. Chociaż poszerzyły zakres demokratycznych procedur uczestnictwa, to jednak są niewystarczające, nie doprowadziły bowiem do zbudowania społeczeństwa obywatelskiego. Jesteśmy szczególnie zaniepokojeni następującymi faktami:
• Reforma samorządowa nie spełniła swojej roli w zakresie decentralizacji władzy i pieniądza. Połączyła ona centralizm z koncesjami na rzecz różnych układów politycznych. Nastąpiło upartyjnienie samorządów i zwiększenie elementów i zachowań korupcjogennych.
• Istnienie około 2500 małych i słabych gmin i prawie 400 powiatów o niejasnych kompetencjach i małych funduszach osłabia skuteczne działanie samorządów.
• Zmiany w ordynacji samorządowej zaciemniają przejrzystość wyborów. Polskie wybory rządzą się coraz mniej zrozumiałymi zasadami i regułami, zniechęcając do udziału w nich, utrudniając związek obywatela z wybranymi władzami, powodując dalsze upartyjnienie samorządu i spadek zaufania do wybieranych władz lokalnych.
• Obserwowany kryzys organów władzy w tym samorządów jest wynikiem braku ładu moralnego i społecznego, pogłębionego poczuciem tymczasowości stanowionego prawa i deficytu sprawiedliwości społecznej.
• Jednym z najważniejszych problemów wymagających nowych metod działania jest polityka regionalna państwa. Dysproporcje w rozwoju poszczególnych regionów stają się groźne dla integralności państwa i nie tworzą warunków sprzyjających racjonalnej gospodarności, aktywizacji ludzi i budowania społeczeństwa obywatelskiego.

3. Katolickie Stowarzyszenie CIVITAS CHRISTIANA poprzez swoją działalność od wielu lat wspiera naturalne procesy samoorganizowania się społeczeństwa. Uważamy, że w demokracji najważniejsze jest to, co wnosi do niej jednostka, obywatel, rodzina, społeczności lokalne, organizacje społeczne, stowarzyszenia, wspólnoty i ruchy.

Uczestnictwo katolików w zbliżających się wyborach samorządowych, mimo pogłębiającego się kryzysu moralnego i politycznego, może mieć pozytywny wpływ na oblicze wspólnot lokalnych. Uczciwość, sprawiedliwość, prawdomówność, solidność, szacunek dla drugiego człowieka, to wartości moralne, które odgrywają istotną rolę w systemie demokratycznym. Wnoszenie tych wartości do życia publicznego jest naszym szczególnym chrześcijańskim i patriotycznym obowiązkiem.

WARSZAWA, 27 WRZESIEŃ 2006

Artykuł ukazał się w numerze 10/2006.