W Auli Małej Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie około rocznicy początku pontyfikatu Jana Pawła II odbyła się trzecia sesja naukowa w ramach cyklu: „Promieniowanie świętości sługi Bożego Jana Pawła II”, którą swym patronatem objął Jego Eminencja kardynał Stanisław Dziwisz. Rozpoczęcie obrad poprzedziła Msza św., odprawiona w intencji wyniesienia sługi Bożego Jana Pawła II do chwały ołtarzy w kościele Św. Marka Ewangelisty. Organizatorami sesji były: Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” oddział w Krakowie oraz Katedra Literatury XX wieku Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Tematyka i problematyka sesji zogniskowana została wokół kwestii promieniowania świętości. Zakres prezentowanych referatów objął całokształt problematyki, wciąż pozostającej tematem dyskusji – po śmierci Jana Pawła II, jak i obecnie – przed Jego rychłą beatyfikacją. Uczestników sesji witali: przewodniczący Oddziału Okręgowego Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Krakowie Stanisław Pażucha i prezes Zarządu Stowarzyszenia Sławomir Józefiak.

W otwierającym część naukową sesji wystąpieniu, zatytułowanym: Czy istnieje wpływ Karola Wojtyły – Jana Pawła II na literaturę polską? Kierownik Katedry Literatury XX wieku UKSW prof. Krzysztof Dybciak, zajął się tak charakterem owego wpływu, jak i próbą oceny jego jakości. Poczynając bowiem od dorobku krytyki okołowojtyłowej, odnoszącej się bezpośrednio do literackiego dorobku przyszłego błogosławionego, nie brak także wpływu aksjologiczno – intelektualnego Ojca Świętego na rozmaite środowiska literackie w Polsce. Mimo, iż zakres tego wpływu trudno ocenić, nie sposób nie zauważyć licznych utworów literackich, wzorowanych bezpośrednio na jego oryginalnej frazie, jak i tematycznie nawiązujących do problematyki poruszanej przezeń w poezji i dramaturgii. Zainteresowanych odesłał prof. Dybciak do antologii owej poezji przez siebie redagowanej, a opublikowanej przed kilku laty przez Centrum Jana Pawła II w Warszawie.

Podczas sesji: wykład wygłasza prof. Krzysztof Dybciak, obok Stanisław Pażucha

Jako następny głos zabrał prof. dr hab. Wojciech Kudyba, pracownik Katedry Literatury Polskiej XX wieku UKSW. Podjął on próbę zaprezentowania postaci Jana Pawła II we współczesnej poezji. W utworach poetyckich, będących świadectwem refleksji nad postacią Wojtyły i nad jego duchowością. Poczynając od pierwszej antologii: „Jan Paweł II w poezji polskiej”, przygotowanej przez Bożysława Walczaka i opublikowanej w Poznaniu w 1991 r., liczba takich antologii stale rośnie. Biorąc pod uwagę swoisty „fenomen socjologiczny”, jakim jest twórczość, nakierowana na osobę Ojca Świętego, prof. Kudyba podjął charakterystykę niektórych dokonań poetyckich w tym względzie tych, zawartych w antologiach, jak i pozostających poza ich obrębem. Trzeba bowiem zaznaczyć, że w antologiach owych, zawierających teksty twórców profesjonalnych i nieprofesjonalnych ważną rolę odgrywają teksty poetyckie uznanych twórców, m.in. Czesława Miłosza, ks. Janusza St. Pasierba, Ernesta Brylla, czy ks. Jana Twardowskiego.

Ciekawe rozważanie podjął prof. dr hab. Krzysztof Koehler, dyrektor TVP Kultura, związany z UKSW i z WSFP „Ignatianum” w Krakowie. Prezentując nurt myślenia socjologicznego o Janie Pawle II zadał pytanie o istnienie pokolenia Jana Pawła II w literaturze. Odwołując się tak do rodowodu pojęcia „Pokolenie JP II” jak i do definicji słownikowej pokolenia literackiego i jego wyznaczników, skłonny był potwierdzić istnienie pokolenia, rozumianego raczej w sensie „formacji światopoglądowej” nie zaś zjawiska wyznaczonego względami metrykalnymi. Przypomniał reakcje osób na papieski wybór, pokazał także wspólnoty i środowiska, które powstały dzięki identyfikacji z papieskim nauczaniem, bądź w odniesieniu do niego. Wśród nich wymienił m. in. środowisko „Arcanów”, „Frondy”, wskazał na specyfikę wpływu nauczania papieskiego na pokolenie „Brulionu”, do którego sam się zalicza. Jest faktem istnienie wielu poetów, prozaików, czy krytyków literackich, których sposób obrazowania, czy refleksji krytycznej pozostaje w związku z szeroko rozumianą refleksją Jana Pawła II, toteż tryumfalne ogłaszanie, że pokolenie JP II odchodzi w niepamięć jest w świetle zbliżającej się beatyfikacji stanowczo przedwczesne.

W drugiej części obrad skupiono się na bezpośrednich odniesieniach do literackiego dorobku Wojtyły. Otworzyła ją dr Anna Kozłowska, z UKSW w Warszawie. Mówiąc o języku w twórczości literackiej Karola Wojtyły – Jana Pawła II podjęła rozważania głównie nad metajęzykowym wymiarem stylu Karola Wojtyły, jego swoistą, „indywidualną lingwistyką”, odnoszącą się tak do sfery refleksji o języku, jak i do „eksperymentowania” z nim. Komentując częste stwierdzenia o „odnowicielskim” wpływie Jana Pawła II na system językowy polszczyzny wskazywała na ograniczenie owego wpływu jedynie do wzbogacenia języka o pewien zasób „skrzydlatych słów” i nowy problem badawczy: studia nad charakterem oryginalnej retoryki w szerokim spektrum gatunkowym wypowiedzi Biskupa, Kardynała i Papieża Karola Wojtyły.

Dr Agnieszka Kurnik, adiunkt z Wyższej Szkoły Filozoficzno – Pedagogicznej „Ignatianum” w Krakowie rozważała kwestię powołania do świętości w dramaturgii Karola Wojtyły. Poddając analizie całość dorobku dramaturgicznego Wojtyły pod tym kątem (ze szczególnym uwzględnieniem dramatów młodzieńczych i dzieł dojrzałych: „Brat naszego Boga” i „Przed sklepem Jubilera”), zwróciła uwagę na „egzemplaryczność” postaci literackich Wojtyły, a zarazem na dynamiczną wizję świętości osoby: sumę wyborów dokonywanych w obliczu Boga Trynitarnego i Miłosiernego.

Jakub Jurkowski z UKSW zaprezentował rozważania pt. „Przemoc odsłonięta – Poemat ťStanisławŤ Karola Wojtyły jako poetyckie studium męczeństwa”. Zaprezentował poemat w świetle refleksji antropologiczno – kulturowej René Girarda, akcentował rolę Ducha Świętego – Parakleta we wpisaniu się w tajemnicę Kościoła tak postaci św. Stanisława, jak i porywczego króla Bolesława Śmiałego. Rozważając z tego punktu widzenia sam fakt zabójstwa św. Stanisława, Jurkowski odniósł się na tym tle do „zjednoczeniowej” roli tego świętego męczennika w świadomości narodowej Polaków.

Nie zabrakło na konferencji członka Środowiska Papieskiego, prof. dr hab. Gabriela Turowskiego z UJ. W swym poruszającym wystąpieniu: Pisanie o „Wielkim Wujku”, Księdzu Karolu Wojtyle, Papieżu Janie Pawle II to szczególna łaska i zaszczyt. Prof. Turowski przybliżył ważne wątki, związane z zamachem na życie Ojca Świętego w maju 1981 roku, wskazał na osobiste „wkroczenie” Jana Pawła II „na drogę wielkiego cierpienia” poprzez ofiarowanie się Bogu „za ludzkość i świat naszych czasów” w słynnym „akcie zawierzenia”, wypowiedzianym na Placu Św. Piotra 25 marca 1984 roku. To brzemienne w skutki zawierzenie miało także znaczący, wpływ na losy Polski, Europy i świata.

Spotkanie, będące rodzajem czuwania przed beatyfikacją Ojca Świętego stworzyło okazję do wymiany myśli między rozmaitymi środowiskami badaczy literackich dokonań Karola Wojtyły. Dziękując zatem organizatorom za trud przygotowania tak ważnego wydarzenia trwamy w oczekiwaniu na nowego błogosławionego, będącego dla nas wszystkich przewodnikiem po trudnych drogach narodowej historii.