W kwietniu odbył się III Tydzień Społeczny w Radomiu. Jest to wydarzenie, które już na stałe wpisało się w pejzaż imprez społecznych w naszym mieście. Tegoroczne spotkania ogniskowały się wokół hasła „Wolność – Kryzys – Globalizacja. Wyzwania współczesności w świetle społecznej encykliki Benedykta XVI”.

Pierwszy panel dyskusyjny dotyczył wolności religijnej w życiu publicznym, a przede wszystkim kwestii prawa do wyrażania przez chrześcijan swoich poglądów w codziennym dyskursie w mediach i innych obszarach aktywności społecznej. W dyskusji wzięli udział Grzegorz Górny, redaktor naczelny „Frondy”, oraz Jacek Dziedzina, redaktor „Gościa Niedzielnego”. Panel prowadził Zbigniew Borowik, redaktor naczelny dwumiesięcznika „Społeczeństwo”.

Dyskutowano o obecności religii w życiu publicznym, jej wpływie na jakość i kształt życia społecznego w kontekście wolności religijnej. Rozmowa dotyczyła między innymi wyroku na ks. Marka Gancarczyka i „Gościa Niedzielnego” w sprawie wytoczonej przez Alicję Tysiąc. Była o nim mowa w kontekście „kneblowania” ust katolikom, wyrażającym swoje przekonania moralne dotyczące prawa do życia oraz spraw społecznych. Poruszony został problem fundamentalizmu laickiego, który ma za zadanie kulturowe ograniczenie wolności słowa. Rozmówcy zwrócili uwagę na zbyt małą wyrazistość katolików w obronie własnych przekonań oraz osób i instytucji, które są dla nich ważne. Zwrócono również uwagę na to, że konflikt między wartościami katolickimi a ich odbiorem w laicyzującym się społeczeństwie jest z zasady wpisany we współistnienie tych dwóch porządków.

Jacek Dziedzina przypomniał, że sprawa Alicji Tysiąc nie dotyczyła możliwości wykonania aborcji, ale procedury odwoławczych od decyzji lekarza, co jest często pomijane w przekazie medialnym. Tłumaczył również, że „Gość Niedzielny” został skazany za przekazanie informacji, o której informowały już inne media w Polsce.

Uczestnikami jednej z dyskusji byli (od lewej): Jacek Dziedzina, Zbigniew Borowik, Grzegorz Górny
Fot. Michał Wojutyńskii

Grzegorz Górny poruszył temat aktywności chrześcijan, którzy poprzez tworzone instytucje monitorują łamanie praw człowieka w sferze publicznej. Gościem drugiego dnia Tygodnia Społecznego był podróżnik i publicysta Wojciech Cejrowski. Tematem spotkania była wolność religijna, rola i miejsce katolików w dzisiejszej Polsce. Mówił też na temat aktualnych wydarzeń społecznych związanych między innymi z katastrofą lotniczą w Smoleńsku oraz wyrokami ograniczającymi wolność słowa chrześcijan.

Trzeci dzień Tygodnia Społecznego połączony był z Forum Akademickim organizowanym przez Duszpasterstwo Akademickie w Radomiu. Wziął w nim udział Marcin Jakimowicz, pisarz oraz redaktor „Gościa Niedzielnego”. Tematem był wpływ nowoczesnych środków komunikacji na wiarę. Również w aspekcie wpływu globalizacji i innych procesów społecznych na budowanie tożsamości młodych ludzi. Jednym z zagadnień był problem wiary, która dotychczas była dziedziczona i nie była konfrontowana z doświadczeniem osób pochodzących z innych obszarów kulturowych. Poruszono temat „konsumenckiego” podejścia do religijności, który zakłada wybór z różnych religii i ideologii „najpotrzebniejszych” i najłatwiejszych do przyjęcia założeń, bez całościowego podejścia do spraw wiary.

W trakcie rozmowy mówiono na temat możliwości wykorzystania nowoczesnych środków komunikacji do ukazania uniwersalnego charakteru Kościoła.

Spotkania cieszyły się olbrzymim zainteresowaniem radomian
Fot. Michał Wojutyński

Marcin Jakimowicz zwrócił uwagę na to, że Kościół w oczach uczniów gimnazjów jest często Kościołem znanym jedynie z portali internetowych, takich jak Onet czy Interia, które wrogo zafałszowują jego obraz. Ponadto tworzą wrażenie, że nie ma jednej uniwersalnej prawdy, a każdy ma prawo uważać za prawdę to, co chce.

Kolejny dzień Tygodnia Społecznego poświęcony był etycznemu wymiarowi globalizacji w nauczaniu Kościoła oraz ekonomicznym i kulturowym aspektom globalizacji. Gośćmi byli profesor Jadwiga Staniszkis i ksiądz profesor Roman Kuligowski.

Ksiądz Roman Kuligowski zwrócił uwagę na problem upadku komunizmu, który miał swoje daleko idące konsekwencje dla całej gospodarki. Zmusił do zmiany warunków pracy i życia całe rzesze ludzi. Mówił, że globalizacja jako proces ekonomiczny, społeczny i kulturowy obejmuje takie procesy jak zacieśnianie więzów społecznych, ale również zmianę świadomości społecznej, świadomość swojej współzależności oraz tworzenie ponadpaństwowych instytucji. Proces ten jest wspierany w dużej mierze przez nowe formy komunikacji i zanik przeszkód w przemieszczaniu się.

Podkreślił, że globalizacja nie jest ani dobra, ani zła. Za jej kształt odpowiadają ludzie, którzy mogą postępować tak, żeby respektowali dobro współżycia społecznego – dobro wspólne. Również poprzez ochronę osób, które nie odnalazły się w nowym porządku społecznym.

Profesor Jadwiga Staniszkis w swoim wykładzie mówiła o globalizacji jako wirze, który obejmuje swoim zasięgiem odmienne społeczeństwa, będące na różnych poziomach rozwoju, i wymusza ujednolicenie reguł. Jest procesem dostosowującym innych do społeczeństwa najbardziej rozwiniętego gospodarczo. Zwróciła uwagę, iż poszczególne kraje mogą tym samym „przeskoczyć” jakąś fazę rozwoju, przyjmując rozwiązania krajów rozwiniętych. Określiła to zjawisko mianem „przemocy strukturalne”. Mówiła, że ceną, jaką płaci państwo za pozostanie poza wirem globalizacji, jest osłabianie jego pozycji. Niemniej jednak warto oddziaływać na ten proces, świadomie włączając w globalny świat swoje sektory gospodarki.

Ostatni dzień poświęcony był tematowi „Kryzys światowy: przyczyny, przebieg, perspektywy. Czy Polska jest rzeczywiście zieloną wyspie na kryzysowej mapie świata?”. Wykład wygłosił ekonomista doktor Cezary Mech, wiceminister finansów w latach 2005-2007 oraz doradca Prezesa Narodowego Banku Polskiego.

Doktor Cezary Mech zaczął wykład od swoich refleksji na swojej temat współpracy ze śp. prezydentem RP Lechem Kaczyńskim i śp. prezesem NBP Sławomirem Skrzypkiem, z którymi blisko pracował.

Mówiąc o encyklice papieża Benedykta XVI, podkreślił, że dwie kwestie, które najbardziej zwróciły jego uwagę, to problem globalizacji i prawdy. Jako przyczyny kryzysu na rynkach światowych wymienił zamieszanie na amerykańskim rynku kredytów hipotecznych. Było ono wsparte między innymi kupowaniem zobowiązań amerykańskich przez Chiny i jednoczesnym dostarczaniem tanich towarów na rynek, które nie powodowały inflacji. Jako drugi powód kryzysu wymienił problem nadzoru nad rynkiem finansowym. Nadzoru, który nie funkcjonował, dopuszczając tworzenie zobowiązań bez pokrycia.

Doktor Cezary Mech zwrócił uwagę na kwestie demograficzne związane przede wszystkim ze starzeniem się społeczeństwa w Polsce. Mówił, że od czasu odzyskania niepodległości państwo nie dba o rozwój demograficzny Polski poprzez odpowiednią politykę prorodzinną. Podkreślił, że te problemy będą mieć wpływ nie tylko na wypłatę świadczeń emerytalnych, ale przede wszystkim na kwestie związane z kosztami opieki zdrowotnej oraz koniecznością zapewnienia utrzymania rynku pracy poprzez uruchomienie procesów imigracyjnych.

Michał Wojutyński, Wojciech Prawda

Artykuł ukazał się w numerze 6-7/2010.