9 czerwca br. w warszawskiej Galerii Porczyńskich odbyła się uroczystość wręczenia jednej z najstarszych polskich nagród kulturalno – naukowych, przyznawanych niegdyś przez środowisko Stowarzyszenia PAX, a obecnie przez Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” – Nagrody im. Włodzimierza Pietrzaka. Celem przyznanych już po raz 64. wyróżnień jest dowartościowanie działań na rzecz upowszechniania postaw chrześcijańskich i patriotycznych w różnorakich przejawach twórczości artystycznej oraz pracy naukowej. Tegoroczne laury przyznane przez Kapitułę Nagrody trafiły w ręce bpa prof. dra hab. Marka Jędraszewskiego i prof. dra hab. Andrzeja Nowaka (nagrody naukowe), ks. infułata dra hab. Jerzego Buxakowskiego (nagroda specjalna), prof. dra hab. Ryszarda Zimaka i Janiny Mareckiej (nagrody artystyczne) oraz dra inż. Stanisława Portalskiego (nagroda zagraniczna).

Decyzję o przyznaniu tegorocznych wyróżnień podjęła 11 maja Kapituła Nagrody pod przewodnictwem bpa dra Wiesława A. Meringa, pełniącego zarazem funkcję przewodniczącego Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Konferencji Episkopatu Polski. W skład Kapituły wchodzą ponadto: bp prof. dr hab Andrzej F. Dziuba- przewodniczący Rady Naukowej Konferencji Episkopatu Polski, ks. prof. dr hab. Jerzy Lewandowski – asystent krajowy Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”,” Ziemowit Gawski, Karol Irmler, Marek Koryciński – członkowie ogólnopolskich władz KS „CCH” oraz Zbigniew Borowik z Instytutu Wydawniczego PAX, pełniący obowiązki sekretarza Kapituły.

Nauka w służbie wartości nieprzemijających

Laureatami tegorocznych nagród naukowych są pasterz Kościoła, będący jednocześnie cenionym filozofem, antropologiem i specjalistą w dziedzinie Nauki Społecznej Kościoła oraz historyk szczególnie zainteresowany nowożytnymi i najnowszymi dziejami Europy Środkowej i Wschodniej, a także relacjami polsko-rosyjskimi na przestrzeni ostatnich 200 lat.

W uzasadnieniu przyznanego wyróżnienia, Kapituła oceniła, iż bp Marek Jędraszewski może poszczycić się wybitnymi osiągnięciami na polu badań antropologii filozoficznej oraz ukazywaniem dla niej perspektywy metafizycznej i eschatologicznej. Innym osiągnięciem hierarchy jest mozolna praca dokumentacyjno-historyczna przybliżającą postać abpa Antoniego Baraniaka (1904-1977),kapelana i sekretarza prymasów Polski kardynałów Augusta Hlonda oraz Stefana Wyszyńskiego, a w okresie powojennym sprawującego godność biskupa pomocniczego gnieźnieńskiego oraz do swojej śmierci, arcybiskupa metropolity poznańskiego. W latach PRL abp Baraniak padł ofiarą wyrafinowanych szykan ze strony komunistycznego aparatu bezpieczeństwa.

Laureaci i jurorzy tegorocznej nagrody im. Włodzimierza Pietrzaka
| Fot. Dominik Różański

Laureat nagrody naukowej miał zaszczyt przyjąć święcenia kapłańskie z rąk abpa Baraniaka w 1973 r. Już dwa lata później ówczesny metropolita poznański skierował młodego księdza Jędraszewskiego na studia na Wydziale Filozofii Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie. W czerwcu 1977 r. uzyskał on licencjat z filozofii na podstawie pracy „Filozofia symbolu religijnego w myśli Paula Ricoeur`a”, którą wyróżniono złotym medalem Uniwersytetu Gregoriańskiego. Także jego dysertacja doktorska poświęcona zagadnieniu relacji międzyosobowych w filozofii Emanuela Levinasa została nagrodzona złotym medalem Jana Pawła II. Po powrocie do kraju pełnił m. in. funkcję prefekta Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu oraz redaktora naczelnego „Przewodnika Katolickiego”. W 1991 roku habilitował się na Wydziale Filozoficznym Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie na podstawie rozprawy „Jean-Paul Sartre i Emmanuel Levinas – w poszukiwaniu nowego humanizmu”. Sześć lat później, papież Jan Paweł II mianował go biskupem pomocniczym Archidiecezji Poznańskiej, a święcenia biskupie otrzymał z rąk abpa Juliusza Paetza. Od 1998 r. bp Jędraszewski pełni również funkcję kierownika Zakładu Filozofii Chrześcijańskiej na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Kolejny wyróżniony nagrodą naukową, krakowski naukowiec prof. dr hab. Andrzej Nowak został uhonorowany za całokształt swoich badań nad dziejami Europy Środkowej i Wschodniej oraz za wnikliwe rozpoznawanie sensu polskich dziejów w perspektywie Krzyża. Prof. Nowak jest absolwentem Wydziału Historyczno-Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a obecnie pełni funkcję docenta w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, gdzie kieruje Pracownią Dziejów ZSRR i Europy Wschodniej. Habilitację uzyskał na podstawie pracy „Polityka wschodnia Józefa Piłsudskiego 1918-1920”. Nowak znany jest również czytelnikom w całej Polsce jako redaktor naczelny opiniotwórczego dwumiesięcznika „Arcana” oraz jako odważny komentator i publicysta, dotykający w swoich artykułach i wystąpieniach telewizyjnych problematyki historii najnowszej oraz polskiej polityki zagranicznej na odcinku wschodnim. Od wielu lat pozostaje rzecznikiem gruntownej lustracji polskiego środowiska naukowego oraz wydania przez władze Federacji Rosyjskiej archiwów dotyczących czasów II RP oraz zbrodni katyńskiej. Czytelnicy „Naszego Głosu” dwukrotnie mogli w ostatnich latach przeczytać na naszych łamach wywiady z prof. Nowakiem.

Obrońca godności rodziny

Nagroda specjalna przyznana została w tegorocznej edycji teologowi-dogmatykowi ks. inf. dr hab. Jerzemu Buxakowskiemu, którego wyróżniono za niestrudzone ukazywanie prawdy o Bogu i godności ludzkiego powołania do życia w małżeństwie i rodzinie. W uzasadnieniu werdyktu Kapituła oceniła, że prace ks. Buxakowskiego wykonywane są z najgłębszą wiernością Bożemu Objawieniu i Kościołowi.

Pochodzący z podbydgoskiego Fordonu, laureat prawie całe swoje kapłańskie życie związał z Pelplinem i Kociewiem. W czasie wojny działał w Szarych Szeregach, święcenia kapłańskie przyjął w znamienitej katedrze pelplińskiej w 1949 r. Studiował sakramentologię na Uniwersytecie Jagiellońskim i następnie doktoryzował się. Rozprawę habilitacyjną z teologii dogmatycznej złożył w 1984 r. na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Przez 16 lat był rektorem Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie. Nagrodzony kapłan jest nestorem krajowego duszpasterstwa służby zdrowia, które zainicjował w 1964 r. Pozostaje również zaangażowany w duszpasterstwo rodzin, sprawując przez lata funkcję sekretarza Komisji Episkopatu Polski ds. Rodzin. Na tych polach współpracował z kard. Wyszyńskim i Karolem Wojtyłą, a także bł. ks. Jerzym Popiełuszką, który na przełomie lat 70. i 80. pełnił funkcję duszpasterza warszawskich pielęgniarek. Laureat jest także autorem licznych podręczników teologii dogmatycznej, które przetłumaczono na wiele języków.

Twórczość zbliża do Boga i Ojczyzny

Wyróżniony nagrodą artystyczną prof. dr hab. Ryszard Zimak został uhonorowany za wieloletnią pracę dydaktyczno-wychowawczą, promocję muzyki sakralnej oraz za prawykonania oratoryjnych dzieł kompozytorów polskich. Jest absolwentem Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Studia na Wydziale Wychowania Muzycznego w klasie prof. Józefa Boka ukończył z wyróżnieniem w1971 r. W latach 1989– 1993 pełnił funkcję prodziekana i dziekana Wydziału Edukacji Muzycznej warszawskiej uczelni. Następnie był prorektorem ds. nauki i dydaktyki oraz przez dwie kadencje pełnił funkcję rektora Akademii Muzycznej im. F. Chopina. Aktualnie sprawuje funkcję dziekana Wydziału Dyrygentury Chóralnej, Edukacji Muzycznej, Muzyki Kościelnej, Rytmiki i Tańca na tejże uczelni. Ma w swoim dorobku nagrania płytowe, radiowe i telewizyjnie, m. in. uwiecznione po raz pierwszy wraz z Warszawskim Chórem Kameralnym wykonanie renesansowego „Melodii na Psałterz Polski” Mikołaja Gomółki do słów Księgi Psalmów w przekładzie Jana Kochanowskiego oraz wielokrotnie nagradzaną interpretację „Sześciu pieśni kurpiowskich” Karola Szymanowskiego.

Janinę Marecką, drugą laureatkę nagrody artystycznej wyróżniono za bogaty dorobek w dziedzinie rzeźby i medalierstwa, ukazujący szczególnie żołnierzy Powstania Warszawskiego, a także za patriotyczne świadectwo jej życia. Rzeźbiarka urodziła się w Warszawie, lecz do 1939 r. dorastała na Kresach. W stolicy spędziła całą okupację i Powstanie Warszawskie, w którym wzięła udział. Jest autorką wielu rzeźb plenerowych przedstawiających martyrologię Polaków podczas II wojny światowej w Warszawie i wielu innych miastach, m. in. kamionki „Piosenka dla Warszawy” znajdującej się od 1974 r. na warszawskim Starym Mieście. Podobna rzeźba powstała cztery lata później na nowobudowanym warszawskim Ursynowie. Jedna z rzeźb stoi do dzisiaj w Alei Prymasa Tysiąclecia.

Hołd dla emigracji

Nagroda zagraniczna trafiła w tym roku w ręce prof. dra inż. Stanisława Portalskiego, którego uhonorowano za osiągnięcia w dziedzinie inżynierii chemicznej oraz za zaangażowanie w sprawy Polski, zwłaszcza poprzez działalność w Polskim Towarzystwie Naukowym na Obczyźnie. Laureat urodził się w 1920 r. w Starej Białej niedaleko Płocka, w rodzinie, której korzenie sięgają czasów króla Stefana Batorego. Tuż przed wybuchem wojny zdał jako prymus maturę w słynnym płockim gimnazjum „Jagiellonka”. Brał udział w kampanii wrześniowej, w tym w obronie Grodna przed bolszewikami. Został następnie internowany przez Litwinów, początkowo w Birsztynach nad Niemnem, a później w Wyłkowyszkach. W 1940 obóz internowanych został przejęty przez Rosjan. Wraz z innymi został przetransportowany na półwysep Kola, u ujścia rzeki Panoj, gdzie pracował przy dostarczaniu żywności i materiałów do budowy lotniska. Tam zastała go umowa Sikorski- Majski, która umożliwiła mu wstąpienie do armii gen. Andersa. Do Anglii powrócił poprzez Iran, Indie i Południową Afrykę. Po wojnie studiował chemię w Londynie, a od d 1964 r. był profesorem inżynierii chemicznej na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie (PUNO). Od 1968 r. pracował na Uniwersytecie w Gilford jako starszy wykładowca hydrodynamiki i termodynamiki. Obok pracy naukowej, prof. Portalski współredagował 7 -tomowe dzieło „Materiały do dziejów polskiej emigracji niepodległościowej 1939- 1990”, a także przygotował dwa Kongresy Kultury Polskiej w Londynie w 1985 i 1995 r. Oprócz pracy naukowej i społecznej bardzo mocno zaangażowany jest w życie parafii p. w. Chrystusa Króla na londyńskim Balaham.

W czasie uroczystego wręczenia nagród zebrani wysłuchali refleksji laureatów, którzy dobitnie pokazali, że jednostkowa praca na rzecz Boga i Ojczyzny buduje duchową wspólnotę i moralną siłę całego narodu.