Z działalności Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”

2013/07/1

 

 

 

Oddział Okręgowy w Białymstoku

Łomża

17 listopada 2010 roku w ramach spotkań Ośrodka Formacji Katolicko-Społecznej wykład „Zło dobrem zwyciężaj podstawową wartością kultury chrześcijańskiej” wygłosił ks. dr Waldemar Świątkowski. Błogosławiony męczennik, syn ziemi białostockiej ksiądz Jerzy Popiełuszko uczynił z Pawłowej wskazówki kwintesencję swojego życia. Niemniej w swojej homilii z kwietnia 1982 roku mówił, żeby zło dobrem zwyciężać, trzeba najpierw je dojrzeć i mechanizmy jego działania.

„Zło dobrem zwyciężać” to przywrócić prawdzie godność i należne jej miejsce w życiu społecznym. To oznacza, zdaniem księdza Jerzego, nazwać po imieniu każdy akt przemocy i niesprawiedliwości społecznej, w jakiejkolwiek formie one się przejawią. W skutecznej walce ze złem strukturalnym jednostka sama jest często bezradna. Ale solidarność jako wartość narodu jest wystarczająco mocna – nauczał bł. patron „Solidarności”.

Siemiatycze

W ramach spotkań z historią, budujących tożsamość narodową i kulturową społeczności lokalnej, 14 grudnia odbyła się prezentacja filmu „Zwycięzcy nie umierają”. Przygotowały ją oddział Stowarzyszenia oraz IPN w Białymstoku. Film poświęcony jest osobie błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki i świadectwu jego życia, które do dzisiaj jest ukazywane przez świadków pełniących straż honorową przy grobie ks. Jerzego przy kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie. Wprowadzenia do filmu, pogłębiającego od strony faktograficznej biografię głównego bohatera filmu, dokonał pracownik IPN Łukasz Lubicz-Łapiński.

Film ukazywał prostotę, skromność, a zarazem heroiczność i konsekwencję życia Błogosławionego aż do ofiary z życia, które tak zachwyciły i zdumiały współczesnych. Postawa niepozornego i niezłomnego kapłana – patrona „Solidarności” – fascynuje kolejne już pokolenia Polaków i stanowi dla nich drogowskaz, jak żyć, by „zło dobrem zwyciężać” i zmieniać na lepsze ojczyznę i otaczającą nas rzeczywistość.

ZS

Oddział Okręgowy w Gdańsku

Gdańsk

W październiku odbyły się uroczystości upamiętniające Prymasa Polski Sługę Bożego kard. Augusta Hlonda zorganizowane przez Okręg Pomorski Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Gdańsku, Akcję Katolicką przy parafii NMP Wspomożenia Wiernych w Rumi oraz Komitet Organizacyjny ds. Propagowania Dzieł i Nauczania Sługi Bożego kard. Hlonda.

W kościele pw. św. Elżbiety odprawiono uroczystą Mszę św. w intencji beatyfikacji Sługi Bożego kard. Augusta Hlonda, której przewodniczył ks. Tomasz Porzycki TChr, wicepostulator procesu beatyfikacyjnego Sługi Bożego kard. Augusta Hlonda.

Po Eucharystii w gmachu Nowego Ratusza odbyła się Ogólnopolska Konferencja i zakończenie VI Ogólnopolskiego Konkursu „Prymas Polski kard. August Hlond – Bogu i Ojczyźnie”. Przybyłych gości powitał Waldemar Jaroszewicz, przewodniczący Okręgu Pomorskiego Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”. Następnie Joanna M. Olbert ogłosiła wyniki konkursu. Laureatom wręczono nagrody ufundowane przez księży salezjanów, Wikariusza Generalnego Towarzystwa Chrystusowego, Okręg Pomorski Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” oraz Akcję Katolicką OP w Rumi.

W kategorii młodzieżowej przyznano dwie nagrody specjalne: dla Marleny Jedlińskiej z Szydłowca w wysokości 500 złotych i dla Sebastiana Klińskiego – ucznia Gimnazjum im. Sł. Bożego kard. Hlonda ze Stargardu Szczecińskiego w wysokości 300 złotych. Ponadto laureaci oprócz nagród rzeczowych, pieniężnych otrzymali nagrody książkowe. Wśród dorosłych I miejsce zajęli ex aequo Anna Kokot z Przeźmierowa i Przemysław Solecki z Otwocka (nagrody pieniężne w wysokości 500 złotych), II miejsce diakon Robert Ozimkiewicz TCh z Poznania (nagroda rzeczowa w wysokości 400 złotych), III miejsce ex aequo Anita Wereska z Lublina i Bartłomiej Urbanowicz TChr (nagrody w wysokości 300 złotych). Ponadto laureaci otrzymali nagrody książkowe.

W części konferencyjnej referat na temat wizji człowieka w pedagogii kard. Hlonda wygłosił ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz TChr z Poznania. Krzysztof Starnawski z Radomia przedstawił zagadnienie „Pedagogika i jej znaczenie w nauczaniu Prymasa Polski kard. Augusta Hlonda”. Ksiądz Kazimierz Chudzicki SDB – Kapelan Naczelny ZHR przypomniał z kolei aktualność przesłania kard. Hlonda do ruchu harcerskiego w 100. rocznicę powstania harcerstwa w Polsce. Na zakończenie głos zabrał ks. Tomasz Porzycki TChr, który zaprezentował stan procesu beatyfikacyjnego Sługi Bożego i równocześnie zachęcił do modlitwy w intencji beatyfikacji, jak również zawierzania swoich osobistych spraw i problemów bliskich kandydatowi. Wydawnictwo Hlondianum z Poznania ofiarowało uczestnikom materiały poświęcone głównemu bohaterowi sesji.

* * *

W listopadzie odbyła się już trzecia z kolei konferencja poświęcona zasługom rodów polskich dla narodu i Kościoła. Tegoroczna edycja przypomniała sylwetki rodu Ledóchowskich.

Przybyłych gości powitał Waldemar Jaroszewicz, przewodniczący Oddziału Okręgowego. Następnie s. Małgorzata Krupecka USJK z Warszawy przedstawiła temat „Św. Urszula Ledóchowska – życie i dzieła”. Film poświęcony św. Urszuli Ledóchowskiej i wystawie otwartej w Senacie RP, której kustoszem jest s. Krupecka, był uzupełnieniem wygłoszonego referatu. Jako kolejna głos zabrała Joanna M. Olbert, która zaprezentowała postać Prymasa Polski kard. Mieczysława Ledóchowskiego. Referat „Ich pasją była Polska, czyli o patriotyzmie w rodzinie Ledóchowskich” ks. Stanisława Świątka z Tarnowa dotyczył wybitnych przedstawicieli rodu i ich działań służących Kościołowi i ojczyźnie. Ukazywał działania pro publico bono podejmowane przez konkretnych członków rodziny. Przedstawiciel rodu Henryk Ledóchowski zapoznał zgromadzonych uczestników z dziejami i tradycją domu rodzinnego. Dr Tadeusz Górski z Gdańska podjął zagadnienie zasług dla Polski w dziedzinie wojskowości, jakie mieli przedstawiciele rodu Ledóchowskich.

* * *

Obrady Walnego Zebrania Oddziału Okręgowego poprzedziła Msza Święta koncelebrowana, odprawiona w Kaplicy Królewskiej przez asystentów Oddziału Okręgowego w Gdańsku: ks. kanonika dr Mirosława Parackiego z Archidiecezji Gdańśkiej oraz ks. prałata dr Antoniego Dunajskiego. asystenta Diecezji Pelplińskiej.

Otwarcia Walnego Zebrania Delegatów dokonał ustępujący Przewodniczący Rady Oddziału Okręgowego Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” Waldemar Jaroszewicz. Delegaci wybrali jednogłośnie kol. Wacława Szulca na przewodniczącego Walnego Zebrania, natomiast sekretarzem kol. Władysławę Bogacką. Delegat Rady Głównej Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” . kol. Henryk Koch wręczył kol. kol. Mieczysławowi Bławatowi, Ryszardowi Jakubowskiemu, Marii Wójcik brązowe medale /medal dla kol. Zofii Glinieckiej zostanie wręczony w szpitalu/, a kol. Mariannie Filip medal srebrny. Przewodniczący ustępującej Rady Oddziału Waldemar Jaroszewicz przedstawił cz.1 sprawozdania z merytorycznej działalności Oddziału Okręgowego w formie prezentacji. W tej części głos zabrali: P. Joanna Orzeł, prowadząca Kapelę Mariacką, podziękowała za wieloletnią współpracę ze Pomorskim Oddziałem Stowarzyszenia.

Ks. dr Antoni Dunajski asystent Pomorskiego Oddziału Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” Diecezji Pelplińskiej gratulował tak szerokiej działalności. Kol. Grzegorz Pokorniewski – ze sprawozdania ustępującego Przewodniczącego wynika, że organizacja jest prężna. Wyjątkową akcją był „marsz dla życia”, w którym uczestniczyło ponad 2000 osób.

Kol. Wacław Szulc podkreślił, że społeczeństwo kieruje się w stronę ruchów społecznych – nie chce często występować pod szyldem partyjnym. Ks. dr Mirosław Paracki, asystent Pomorskiego Oddziału Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” – podziękował w imieniu własnym i JE ks. Arcybiskupa Sławoja Leszka Głódzia za dotychczasowe działania Stowarzyszenia i jego dorobek oraz przekazał życzenia dalszej owocnej pracy. Ważne jest, że Stowarzyszenie nie zamyka się we własnym kręgu – wykazana jest bowiem współpraca z innymi organizacjami.

Wygłoszenie przez Marię Wójcik – Przewodniczącą Okręgowej Komisji Rewizyjnej sprawozdania z prac ustępującej Komisji i zgłoszenie wniosku o udzielenie absolutorium dla ustępującej Rady Oddziału Okręgowego Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Gdańsku.

Delegaci udzielili jednogłośnie absolutorium ustępującemu Zarządowi.

W głosowaniu tajnym delegaci Walnego Zebrania wybrali na funkcję Przewodniczącego Rady Okręgu Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Gdańsku kol. Waldemara Jaroszewicza.

W głosowaniu tajnym delegaci Walnego Zebrania na funkcje członków Zarządu Pomorskiego Oddziału Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” wybrali (w kolejności alfabetycznej): Marię Beger, Mieczysława Bławat, Teresę Borzyszkowską, Mariannę Filip, Marię Kobielę, Danutę Pieczka, Wojciecha Piestrzyńskiego, Grzegorza Pokorniewskiego, Wacława Szulc, Marię Wójcik

Również w głosowaniu tajnym delegaci Walnego Zebrania na funkcje członków Okręgowej Komisji Rewizyjnej Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” wybrali (w kolejności alfabetycznej): Ryszarda Jakubowskiego, Wandę Leszczyńską, Ewę Pranga, Henryka Rompca, Andrzeja Szymańskiego

Kol. Ryszard Jakubowski przewodniczący komisji uchwał i wniosków odczytał treść uchwał i wniosków Walnego Zebrania, które zostały przyjęte jednogłośnie.

* * *

Włączając się w obchodzony Rok Chopinowski, „Galeria Mariacka” zorganizowała dwa spotkania przygotowane przez Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej, uczestniczyli w nich licealiści oraz mieszkańcy Gdańska . Na program obu spotkań składał się krótki koncert fortepianowy Natalii Górniak która wykonała m.in. poloneza A-dur, mazurki i walce, wernisaż wystawy multimedialnej pt. „Chopin”. Opowiadania” przygotowana przez Tomasza Kwiatkowskiego oraz prezentacja książki Piotra Mysłakowskiego „Ziemia Dobrzyńska w życiu rodziny Chopinów”.

* * *

Wystawa poświęcona Tadeuszowi Kantorowi. W 2010 roku minęło dwadzieścia lat od śmierci jednego z najważniejszych polskich artystów XX wieku, Tadeusza Kantora. Z tej okazji Stowarzyszenie Nowy Port Sztuki postanowiło w Gdańsku zorganizować wydarzenia poświęcone jego pamięci. Na wystawę “Kantorowi” składają się prace z zakresu malarstwa i grafiki, twórców związanych ze Stowarzyszeniem Nowy Port Sztuki. Prezentowane przez nich prace są wynikiem fascynacji twórczością artysty. 14 grudnia odbył się wernisaż wystawy a ekspozycja prezentowana w Galerii Mariackiej jest dowodem na to, że dzieła Kantora mogą być łącznikiem i źródłem inspiracji zarówno dla twórców starszego jak i młodszego pokolenia. A dialogowanie z jego sztuką poprzez własne odkrycia i poszukiwania staje się autentycznym dowodem pamięci. Na wystawie prezentowane są dzieła Marcina Bildziuka, Barbary Mazur, Andrzeja Taranka, Piotra Tołysza.

Lębork

Po raz XXV wręczono w Lęborku, na uroczystym spotkaniu, nagrody w Ogólnopolskim konkursie literackim im Stryjewskiego (lokalnego twórcy), współorganizowanym przez Stowarzyszenie wspólnie z Miastem Lębork, Starostwem Powiatowym oraz Sejmikiem Województwa Pomorskiego. Uczestniczyły w nim władze tych podmiotów. Nagrody wręczono w kategorii prozy i poezji. . Z okazji jubileuszu organizatorzy otrzymali okolicznościowe listy gratulacyjne, warto przypomnieć, iż inicjatorem i wieloletnim organizatorem konkursu było Stowarzyszenie, dlatego nagroda ufundowana i wręczana przez przedstawicieli Stowarzyszenia corocznie, nosi imię Józefa Majkowskiego – inicjatora Konkursu, a wręczana jest za utwór podkreślający godność osoby ludzkiej. W 2010 roku otrzymał ją Arkadiusz Stosur z Krakowa. Na konkurs wpłynęło ponad 700 prac i zestawów wierszy.

Trąbki Wielkie

W Sanktuarium MB patronki ludzi pracy odbyły się rekolekcje adwentowe członków oddziału Okręgowego w Gdańsku. Rekolekcje przeprowadził asystent kościelny ks. Dr Mirosław Paracki. Tematem przewodnim rekolekcji była „Droga do chrześcijańskiej wspólnoty”, program opracowany jest na dwanaście spotkań. Na rekolekcjach podjęto dwa tematy: „Wspólnota doskonała” oraz „Źródło chrześcijańskiej wspólnoty”.

Rekolekcje rozpoczęły się w piątek modlitwą różańcową i adoracją Najświętszego Sakramentu oraz ,co stałą się już tradycją, prezentacją wartościowego filmu. Tym razem uczestnicy obejrzeli francuski film pt.: Pan od muzyki . Sobotni poranek rekolekcjoniści rozpoczęli Eucharystią w łączności z Benedyktem XVI w intencji obrony nienarodzonych, z czym zwracał się Ojciec Św. do wszystkich katolików.

Katechezy do spotkań w grupach dotyczących poruszanych zagadnień dokonał Asystent Oddziału a na spotkaniach grup składających się z trzech etapów: odczytania Słowa Bożego, które należało przemodlić, przedstawianie problemów grup, nad którymi należy się zastanowić oraz doświadczeń, którymi należy się podzielić, ćwiczono się w wyrażaniu i dzieleniu się przeżyciami związanym z tematem rekolekcji. Uczestnicy mogli również obejrzeć szokujący film pt. Beskidzka Golgota.

W.J.

Wejherowo

Przedstawiciele oddziału uczestniczyli w dwóch uroczystościach patriotyczno-religijnych upamiętniających mordy dokonane na ludności polskiej podczas II wojny światowej.

Pierwsze odbyły się w Białej, w której przypomniano o wydarzeniu sprzed 71 lat i żołnierzy 1. Morskiego Pułku Strzelców, którzy zginęli w pierwszych dniach wojny. Poległych upamiętnili duszpasterze parafii wejherowskich, władze powiatu, Oddział Zabezpieczenia Marynarki Wojennej i Centrum Wsparcia Teleinformatycznego i Dowodzenia Marynarką Wojenną, przedstawiciele organizacji pozarządowych, a także młodzież szkolna. Porucznik w stanie spoczynku Aleksander Pawelec, uczestnik bitwy, przybliżył zebranym wydarzenia z pierwszych dni września 1939 roku. Młodzież gimnazjum przedstawiła program artystyczny. Uroczystość została zakończona Mszą św., po której odbył się poczęstunek przygotowany przez wojsko.

Miejscem, do którego rokrocznie przybywają przedstawiciele oddziału, aby upamiętnić ofiary zbiorowych egzekucji dokonanych przez niemieckich okupantów na ludności Pomorza, jest Piaśnica. W „Katyniu Północy” zostało zamordowanych 12–14 tys. osób. Głównie byli to przedstawiciele elity politycznej i intelektualnej, księża, zakonnicy, naukowcy, urzędnicy, nauczyciele, żołnierze, członkowie różnych organizacji, rolnicy, robotnicy, rzemieślnicy, a także dzieci. Wśród ofiar egzekucji znajduje się siostra Alicja Kotowska, zmartwychwstanka, wyniesiona na ołtarze przez Jana Pawła II, której grób nawiedzany jest przez pielgrzymów z różnych terenów Polski.

W tym roku uroczystości upamiętniające zamordowanych połączone były z poświęceniem przez Metropolitę Gdańskiego abpa Sławoja Leszka Głódzia kaplicy-pomnika. Architektonicznie nawiązuje on do stosu, który tworzą słupy symbolizujące palone drzewo. Ustawiony wewnątrz niego ołtarz to odpowiednik złożonej ofiary życia. Uroczystość zakończyła się uroczystą Mszą Świętą koncelebrowaną pod przewodnictwem abpa Sławoja Leszka Głódzia.

WJ

Oddział Okręgowy w Katowicach

Tarnowskie Góry

18 listopada 2010 roku w przepięknej scenerii Pałacu w Rybnej odbyło się wręczenie nagród V edycji Konkursu Plastycznego, którego tegoroczne hasło brzmiało „Moja rodzina, mój dom, moje miasto”. Patronat honorowy nad przedsięwzięciem sprawował ks. bp Jan Wieczorek, Ordynariusz Gliwicki, natomiast patronat artystyczny objął Rektor Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, prof. dr hab. Marian Oslislo. Patronami medialnymi było Radio PLUS Śląsk, „Gość Niedzielny” (dodatek gliwicki) i tygodnik „Gwarek”.


Laureaci konkursu plastycznego

Należy podkreślić, iż współorganizatorem konkursu był Urząd Miejski w Tarnowskich Górach i Kaletach, jak również Tarnogórskie Centrum Kultury. Konkurs skierowany jest do dzieci szkół podstawowych, specjalnych ośrodków szkolnowychowawczych i świetlic socjoterapeutycznych z terenu powiatu tarnogórskiego. Do tegorocznej edycji napłynęło 291 prac wykonanych przez 306 dzieci z 22 placówek oświatowych.

W trakcie finału wręczono nagrody i wyróżnienia autorom 47 prac, przyznane zostały także cztery nagrody specjalne. W przerwie uroczystości oficjalnie otwarto wystawę nagrodzonych prac, a całość finału została uświetniona występami artystycznymi zespołu tanecznego i indywidualnymi występami małych, utalentowanych dzieci grających na skrzypcach.

Finał konkursu uświetnili swoją obecnością zaproszeni goście: przedstawiciele kościoła lokalnego na czele z Kapelanem Jego Świątobliwości ks. prałatem Eugeniuszem Bienkiem i ks. dr. Markiem Pyką, asystentem kościelnym Stowarzyszenia w Diecezji Gliwickiej. Obecni byli również przedstawiciele władz samorządowych z terenu powiatu tarnogórskiego, m.in. Burmistrz Tarnowskich Gór Arkadiusz Czech, radni Rady Miejskiej i przedstawiciele instytucji kultury. Obecny był również reprezentant ASP w Katowicach, członek Komisji Konkursowej, dr Zbigniew Furgaliński. Delegacji władz statutowych stowarzyszenia przewodniczyła Bożena Chmielewska.

Oddział Okręgowy w Kielcach

Jędrzejów

Fot. Łukasz Dzięcioł

Oddział Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” tradycyjnie już zorganizował spotkanie dzieci ze świętym Mikołajem. Wzięli w nim udział uczniowie szkół podstawowych z naszego miasta, pobliskiego Skroniowa i Podchojn, jak również podopieczni Specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego. Wszyscy otrzymali paczki ze słodyczami oraz ozdoby choinkowe. Mikołajkowy wieczór nie byłby możliwy bez wsparcia sponsorów – jędrzejowskich przedsiębiorstw oraz członków naszego Stowarzyszenia.

Łukasz Dzięcioł

Oddział Okręgowy w Krakowie

Kraków

W Nowym Bieżanowie w parafii Najświętszej Rodziny tutejsza wspólnota oazowa „Latorośle” wraz z Katolickim Stowarzyszeniem „Civitas Christiana” zorganizowały całodobowe wspólne czytanie Pisma Świętego pod hasłem „Dobra Nowina przez całą dobę”. Czytanie rozpoczęło się w piątek 19 listopada 2010 roku o godz. 18 Mszą św., po której w uroczystej procesji Biblia przeniesiona została do kaplicy, gdzie w sanktuaryjnej kaplicy nieprzerwanie przez 24 godziny odbywało się czytanie Pisma Świętego. Następnego dnia w sobotę czytanie zakończyła Msza św., a po niej uroczysty koncert dla dzieci, młodzieży oraz dorosłych.

Aw

Wadowice

Członkowie Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” z Jaszczurowej i Krakowa już po raz kolejny z okazji imienin papieskich pielgrzymowali do tego miejsca, gdzie „wszystko się zaczęło”, do Wadowic, aby w bazylice Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny, gdzie Sługa Boży Jan Paweł II przyjął chrzest św. modlić się o jego rychłe wyniesienie na ołtarze.

Pielgrzymów powitał kustosz bazyliki ks. inf. Jakub Gil. Po Mszy św. pielgrzymi mieli okazję pomodlić się przed łaskami słynącym obrazem Wadowickiej Madonny – Matki Bożej Nieustającej Pomocy oraz nawiedzić powstającą kaplicę Sługi Bożego Jana Pawła II. Po wspólnym posiłku pielgrzymi modlili się pod wadowickim pomnikiem katyńskim, a następnie nawiedzili kościół p.w. św. Piotra Apostoła wybudowany jako wotum dziękczynne za wybór Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową oraz za ocalenie życia w zamachu z 13 maja 1981 roku.

Oddział Okręgowy w Lublinie

Biała Podlaska

25 października 2010 roku odbyła się prelekcja mgr teologii Andrzeja Kościelniaka na temat „Błogosławiony ks. Jerzy Popiełuszko – patron na trudne czasy”.

Ksiądz Popiełuszko został przedstawiony jako męczennik XX wieku i reprezentant męczenników, o których zapominamy. Bóg w sposób szczególny zadbał o to, by ks. Jerzy wyrósł na świętego. Ważne było zarówno to, co mówił, jak i to, co czynił. Ksiądz Popiełuszko był zjednoczony z Bogiem. Skutki jego działalności były natychmiastowe. Dewizą było „kochać ludzi, kochać Boga”.

* * *

3 grudnia 2010 roku odbyła się prelekcja Andrzeja Kościelniaka na temat „Próba odbudowy Świątyni w Jerozolimie – wrota do Apokalipsy”. Spotkanie miało miejsce w siedzibie Oddziału Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Białej Podlaskiej. W początkowej części prelegent przybliżył wygląd świątyni jerozolimskiej i jej historię. Omówił także konflikty między Rzymianami a Żydami. Ukazał tło historyczne tego konfliktu. Następnie przedstawił historię odbudowywania jerozolimskiej świątyni. Zaznaczył, że Żydzi wciąż chcą odbudować świątynię i nadal się do tego przygotowują.

* * *

Od końca września do połowy listopada ub. r. trwało szkolenie „Jak uniknąć porażek w wychowaniu swoich dzieci”. Prowadziły je Ewa Daczkowska, psycholog, oraz Beata Sęczyk, doradca rodzinny. Miało ono na celu m.in. zwiększenie poziomu wiedzy rodziców i wychowawców na temat wychowania dzieci, zwiększenie liczby osób potrafiących korygować swoje błędy wychowawcze, nabycie umiejętności służących rozwiązywaniu konfliktów oraz sporów w rodzinie i szkole bez użycia agresji.

Księżomierz

Od 19 do 21 listopada 2010 roku w Księżomierzu trwała sesja Ośrodka Formacji Katolicko- Społecznej Oddziału Okręgowego Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”. W konferencji wzięło udział 16 osób, wśród których znaleźli się pracownicy i członkowie katolickiego stowarzyszenia oraz studenci lubelskich uczelni. Podczas spotkania uczestnicy poznali istotę Ośrodka Formacji Katolicko-Społecznej, którą przybliżył Marek Koryciński, przewodniczący Oddziału Okręgowego. Ojciec prof. dr hab. Stanisław C. Napiórkowski, dogmatyk, przybliżył historię i znaczenie dogmatów w wierze katolickiej oraz podzielił się swoim doświadczeniem z życia Kościoła w Kazachstanie i na Wschodzie. Kanon Pisma św., jego historię i metodę czytania Biblii przedstawił dr Roman Zając, biblista, pracownik KUL. Symbolikę i znaczenie gestów i znaków stosowanych podczas liturgii przygotował i przedstawił doktorant liturgiki na KUL, Michał Krzosek. Na spotkaniu nie zabrakło wspólnej Eucharystii oraz modlitwy.

Lublin

Od 18 do 21 listopada 2010 roku odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa „Święty Arcybiskup Lwowa”, poświęcona sylwetce Józefa Bilczewskiego, arcybiskupa lwowskiego obrządku łacińskiego. Sesja odbyła się w 150. rocznicę urodzin biskupa i 5. rocznicę jego kanonizacji. Podczas obrad przedstawiono nauczanie arcybiskupa, jego działalności oraz ówczesną sytuację społeczno- politycznej na terenie archidiecezji lwowskiej.

Konferencja została zorganizowana przez Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” oraz Centrum Ucrainicum KUL. Honorowy patronat objął abp Mieczysław Mokrzycki, metropolita lwowski obrządku łacińskiego.

Obrady zostały podzielone na dwie części. Pierwsza miała miejsce w Lublinie, druga we Lwowie. Uroczystej Mszy św. rozpoczynającej konferencję przewodniczył abp Mieczysław Mokrzycki. Odbyła się ona w kościele akademickim KUL. Następnego dnia w siedzibie Oddziału Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Lublinie odbyła się pierwsza część sesji wykładowej. 20 listopada uczestnicy udali się do Lwowa, gdzie odbyła się uroczysta Msza św. oraz druga część sesji naukowej. Miała ona miejsce w auli Uniwersytetu im. Jana Kazimierza.

* * *

1 grudnia 2010 roku odbyło się spotkanie z księdzem prof. dr hab. Romanem Dzwonkowskim zatytułowane „Polacy w Kościele katolickim na Białorusi”.

Główną ideą wystąpienia było ukazanie rzeczywistości, z jaką zmagają się Polacy w zachowywaniu polskości na obczyźnie. Podkreślał, że ważną, lecz trudną sprawą jest przynależność do obcego społeczeństwa, nie zatracając przy tym wartości polskich. Następnie, sięgając do historii, wspomniał o sytuacji Kościoła katolickiego na Białorusi. Zobrazował działalność Polaków zaangażowanych w sprawy Kościoła na Kresach Wschodnich. Mówił, że życie religijne Polaków zawsze budowało więź społeczną, wyzwalało aktywność wiernych w walce o swobody religijne, stanowiło formę przekazu wiary najmłodszemu pokoleniu i podtrzymywało zmysł religijny wśród społeczeństwa białoruskiego.

Włodawa, Parczew, Rejowiec

Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” zorganizowało w oddziałach spotkania poświęcone samorządowi terytorialnemu w Polsce. Wykłady wygłosił doktorant prawa na KUL, Tomasz Rzymkowski. Prelegent odniósł się na początku do kwestii historycznych, ustroju samorządu terytorialnego w okresie przedrozbiorowym i międzywojennym w Polsce. Ponadto przedstawił zmiany zachodzące w strukturze odrodzonego samorządu terytorialnego po 1990 roku. Szczegółowo scharakteryzował wszystkie szczeble podziału administracji samorządowej, ze szczególnym uwzględnieniem zadań na nich spoczywających oraz źródeł ich finansowania. Na koniec prelegent zwrócił uwagę na, jego zdaniem, dwie konieczne zmiany, które są w stanie w znaczący sposób uzdrowić idee samorządności w Polsce, a są to: likwidacja proporcjonalnych wyborów i zastąpienie ich bezpośrednimi oraz dwukadencyjność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.

Łukasz Kot

Oddział Okręgowy w Opolu

Piotrówka

Zaczęło się jak zwykle – nieśmiały afisz wykonany przez członków Zespołu Formacyjno-Zadaniowego Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Piotrówce, a na nim zaproszenie dla wszystkich mieszkańców Piotrówki i okolicznych miejscowości do udziału w warsztatach adwentowo-bożonarodzeniowych. Nowością w tegorocznej edycji warsztatów była możliwość stworzenia witraży i malunków na szkle. Stało się to możliwe dzięki Krystynie Pagacz i jej córce Michalinie, które przyjechały z odległej miejscowości i bezinteresownie poprowadziły warsztaty dotyczące tej formy sztuki. Do tworzenia ozdób włączyła się również Świetlica Wiejska w Piotrówce. Świetlica wypełniła się chętnymi do twórczej pracy. Były małe dzieci i starsze osoby, reprezentanci najróżniejszych zawodów. Każdy z osobna próbował wnieść swój wkład – elementy ozdób wykonane wcześniej w domu, szyszki pochodzące nawet z rożnych kontynentów. Warsztaty trwały dwa tygodnie, a z każdym dniem przybywało chętnych do pracy. Przy okazji poznawaliśmy się wzajemnie, wspominając dawne czasy, wymieniając doświadczenia, również kulinarne. Efektem tych prac są dziesiątki stroików, wieńców adwentowych, ozdób choinkowych, witraży na szkle i folii oraz cudownie ozdobionych naczyń motywami świątecznymi. Powstał piękny, wielki zestaw kukiełek pastorałkowych i duży zestaw malunków dziecięcych. 9 grudnia 2010 roku zorganizowano wystawę tych prac.

Daniel Bialik

Strzelce Opolskie

W V edycji nadania tytułu Krzewiciela Kultury Chrześcijańskiej Ziemi Strzeleckiej im. Piotra Skargi za kształtowanie mentalności chrześcijańskiej w codziennym życiu dla dobra drugiego człowieka zostało wyróżnionych dwóch laureatów: ks. proboszcz Wolfgang Jośko z parafii św. Wawrzyńca i Bożena Gabor, nauczycielka z Jemielnicy.

Wspaniałą okazją do wręczenia tego szlachetnego tytułu były odbywające się siódmy raz w Strzelcach Opolskich Dni Kultury Chrześcijańskiej. W tym roku organizatorzy zaproponowali dwie prelekcje ks. dr Antoniego Kaltbacha z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Pierwsza była skierowana do młodych przygotowujących się do narzeczeństwa i małżeństwa i nosiła tytuł „Współczesna kultura ars amandi czy ars moriendi?!”. Adresatami drugiej „Człowiek tworzy kulturę, kultura tworzy człowieka” byli uczniowie gimnazjum. Strzelecka młodzież już od kilku lat ma okazję spotkać się z wykładowcą i skierować do niego nieraz dość trudne pytania. W kolejnym dniu imprezy w sali Strzeleckiego Domu Kultury odbył się koncert Scholii Dominikańskiej, Zespołu Artystycznego „Faska” z Piotrówki oraz zespołu „Jemiołki” z Jemielnicy. Zgromadzonych powitała przewodnicząca Rady Oddziału Maria Kanas, a całość poprowadził debiutujący w tej roli Jan Kozak. Miłym akcentem tegorocznego spotkania było wręczenie wyróżnienia katechetce dr Edycie Bem za udział w ogólnopolskim konkursie na scenariusz lekcji religii „Biblijny katecheta” organizowanym przez stowarzyszenie.

Alina Kostęska

Oddział Okręgowy w Poznaniu

Gostyń

Począwszy od 2008 roku, parafia farna pw. św. Małgorzaty, razem z Towarzystwem Miłośników Gostyńskiej Fary oraz Oddziałem Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” wydają kalendarz promujący tę piękną średniowieczną świątynię. I tak w kalendarzu na rok 2009 zaprezentowano współczesny wygląd tej świątyni, jej ciekawą architekturę i zabytkowe wnętrze. Rok później pokazano farę na starej fotografii i pocztówce. Kalendarzem na rok 2011 zainaugurowano cykl, który pokaże zabytki ruchome kościoła, zarówno znajdujące się obecnie w wyposażeniu, jak i te zaginione. Warto wspomnieć, że prezesem Zarządu Towarzystwa Miłośników Gostyńskiej Fary jest członek Oddziału Miejskiego naszego Stowarzyszenia w Gostyniu, Zdzisław Kamiński. W ramach przedkładanego corocznie stosownego projektu Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” wspiera finansowo promocję sakralnej perły Gostynia.

Poznań

11 grudnia 2010 roku odbył się adwentowy dzień skupienia dla środowiska wielkopolskiego „Civitas Christiana”. Nabożeństwo pokutne i Mszę Świętą w kościele Wszystkich Świętych na poznańskiej Grobli celebrowano pod przewodnictwem ks. Macieja Kubiaka, redaktora naczelnego Archidiecezjalnego Radia „Emaus”. Tradycyjnie dzień skupienia połączono z zakończeniem rocznej działalności formacyjnej, głównie w ramach Ośrodka Formacji Katolicko-Społecznej.

Słowa homilii skierowanej do uczestników eucharystycznego zgromadzenia ukazały wagę i znaczenie Słowa Bożego jako drogi do komunii z Bogiem. „W komunii z Bogiem” to hasło przyszłorocznego programu duszpasterskiego. Dlatego my, ludzie wierzący wciąż powinniśmy stawiać sobie pytanie, jak poprzez otwarcie na Słowo Boże budować tę komunię i wciąż na nowo próbować odkrywać wartość Słowa jako źródła naszej stałej odnowy. Chodzi tu głównie o przestrzeń duszpasterską, o co apelują nasi biskupi i do czego nawiązuje papież Benedykt XVI w niedawnej adhortacji Verbum Domini. W drugiej części tego adwentowego spotkania w siedzibie stowarzyszenia uczestnicy wysłuchali wykładu redaktora Jerzego Marlewskiego „Budujmy świat na pełnym humanizmie – od Redemptor hominis Jana Pawła II do Caritas in veritate Benedykta XVI”.

* * *

Od września do grudnia 2010 roku w „Galerii wyobraźni” mieszczącej się w siedzibie stowarzyszenia czynna była wystawa malarstwa i grafiki Jagi Sulikowskiej. Ekspozycja nosiła wymowny tytuł „Być”. Autorka prac należy do średniego pokolenia poznańskich twórców. Studiowała malarstwo i tkaninę m.in. u prof. Magdaleny Abakanowicz.

Aktualnie w galerii można obejrzeć wystawę grafik nieżyjącego od dwóch lat innego poznańskiego artysty – Henryka Kota. Tytuł wystawy to „Spacer po Starym Poznaniu”.

Wystawa pokazuje piękno miasta tkwiące w jego różnych zaułkach i zakamarkach. Oryginalne prace Kota – jak napisano w specjalnie przygotowanej na tę okoliczność ulotce nie są typową grafiką powielaną. Są to pojedyncze prace, najczęściej rysunki piórkiem, lawowane tuszem o różnym stopniu natężenia, co daje im pewnej malarskości i wrażeniowości. Znalazły się one również w pięknie wydanym kalendarzu na rok 2011.

Otwarcie wystawy z udziałem licznego grona zainteresowanych, w tym poetki Anny Władysławy Staśkowiak, odbyło się w połowie grudnia.

„Galerię wyobraźni” prowadzi Jacek Antowski, artysta blisko związany z naszym środowiskiem.

Wolsztyn

Na początku grudnia w siedzibie Muzeum Regionalnego odbyła się promocja książki Włodzimierza Chrzanowskiego „Tragiczny bilans”. Jest to rodzaj przewodnika, propozycja rowerowej ścieżki edukacyjno-dydaktycznej dla młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Autor przedstawił w niej tragiczne losy księży z ziemi wolsztyńskiej w czasie niemieckiej okupacji. W parafiach, w których pracowali i z których zostali bestialsko wyrwani, pozostały ślady w postaci tablic pamiątkowych i cmentarnych nagrobków.

To opracowanie pomyślane jako pomoc dydaktyczna na lekcji historii i katechezy oraz wychowania patriotycznego proponuje rowerzystom, a zwłaszcza młodzieży zorganizowanej w szkolnych i parafialnych grupach odwiedzanie tych parafii, gdzie posługiwali ci bohaterscy kapłani i przetrwała o nich wdzięczna pamięć żyjących parafian. Jest tu także mapka z wytyczoną trasą oraz biogramy trzynastu zamordowanych księży. Niemal wszyscy z nich pełnili funkcję proboszczów. Głównym celem tej publikacji jest ukazanie młodym ludziom wzorców osobowych w zakresie postaw etycznomoralnych i patriotycznych księży – więźniów obozów koncentracyjnych i innych miejsc kaźni; przypomnienie heroicznych postaw duchowieństwa w tej części Wielkopolski. Opracowanie powstało jako jedna z form realizacji długofalowego projektu „Martyrologia duchowieństwa wielkopolskiego, ze szczególnym uwzględnieniem byłego powiatu wolsztyńskiego” i zostało dofinansowane przez Starostwo Powiatowe w Wolsztynie w ramach konkursu ofert dla organizacji pozarządowych w zakresie nauki, edukacji, oświaty i wychowania.

Włodzimierz J. Chrzanowski

Oddział okręgowy w Toruniu

Rypin

Od 9 lat Zespół Formacyjny Oddziału w Rypinie na początku miesiąca listopada zaprasza wieczorem do starannie odrestaurowanej, z odkrytymi freskami, drewnianego kościółka Świętej Barbary, na Zaduszki Poetyckie z cyklu „Idę,do Ciebie Panie” .

Wypełniona miłośnikami poezji w atmosferze modlitewnej refleksji, świątynia w 2010 r. usłyszała twórczość śp. ks. Janusza Pasierba, kreatywnego poety – autora m.in. 7 tomów esejów i 13 zbiorów poetyckich, prof. zwyczajnego ATK, wykładowcy wielu uczelni krajowych i zagranicznych, Prałata Honorowego Jego Świątobliwości, odznaczonego też Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Prezentacja poezji tego wybitnego poety poprzedzona była notą biograficzną przedstawioną przez kol. Ewę Szpakiewicz, autorkę scenariuszą, która na zakończenie wieczoru wzbogaciła ciekawym, lokalnym wątkiem z życia Ks. Janusz Pasierba, art.plast. Elżbieta Bednarska – witrażystka, na temat znajomości z tym Kapłanem, Jego wizyty w galerii i domu państwa Bednarskich z ówczesnym Arcybiskupem Henrykiem Muszyńskim.

Wiersze interpretowane przez : Danutę Wiśniewską, Ewę Szpakiewicz, Ewę Manelską, Ulę Małkińską, Kasię Szawłowską, Bogdana Balcerowicza i Eda Rogowskiego, przeplatane były stosownymi w nastroju pieśniami i piosenkami w wykonaniu duetu: Beata Lichnerowicz ( śpiew), Jacek Szablewski ( śpiew i akompaniament gitarowy).

Wśród zasłuchanych miłośników poezji dostrzec można było 3 kapłanów na czele z Ks. prałatem Tadeuszem Zabornym, Siostrę ze zgromadzenia Pasterek od Opatrzności Bożej w Parafii Św. Trójcy w Rypinie.

Z Rogowska

Oddział Okręgowy we Wrocławiu

Legnica

Zespół Formacyjno-Zadaniowy ds. Promocji Biografii i Twórczości Zofii Kossak Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Legnicy oraz Towarzystwo im. Zofii Kossak Oddział/Legnica zorganizowały konferencję nt. 25 lat historii Towarzystwa im. Zofii Kossak w naszym mieście.

Andrzej Tomaszewski przedstawił rys historyczno- organizacyjny powstania oddziału Towarzystwa w Legnicy. Wykorzystując fakt przyznania autorce „Legnickiego Pola” w 1961 roku godności członka honorowego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy, w1985 roku z inicjatywy prezesa TPN śp. Antoniego Bojakowskiego powołano do życia trzecie w Polsce koło Towarzystwa im. Zofii Kossak. Koło było inspiratorem nadania Szkole Podstawowej nr 10 imienia wielkiej pisarki jako pierwszej placówce oświatowej w Polsce. Kossak została też patronką jednej z legnickich ulic.

Od 2002 roku, po śmierci pierwszego prezesa, oddział Towarzystwa pod kierownictwem Marty Chmielewskiej kontynuuje działalność między innymi zapraszając rodzinę pisarki na spotkania z uczniami szkoły im. Zofii Kossak, wydaje publikacje okolicznościowe oraz organizuje sesje popularno- naukowe i wystawy tematyczne.

Adam Kowalczyk w prelekcji „Świat muzułmański i chrześcijański w „Bez oręża” Z.Kossak” skupił się na postaci Franciszka, który w czasie piątej krucjaty, podczas spotkania z sułtanem ALKamilem, próbował doprowadzić do pokoju i nawrócenia władcy na wiarę chrześcijańską.

Ewa Bońdos wygłosiła referat „Świat wartości w książkach dla dzieci Zofii Kossak”.

WT

Oddział Okręgowy w Szczecinie

Gryfice

27 listopada odbył się wykład „Kultura Polska – Pamięć i Tożsamość” zorganizowany przez Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”. Wykład wygłosił wiceprzewodniczący Rady Głównej Stowarzyszenia „Civitas Christiana” Karol Irmler. Jan Paweł II w 1980 roku powiedział, że „przetrwaliśmy jako naród dzięki kulturze”. Pamięć chrześcijańska trwa poprzez kościół i jest mocno zakorzeniona w Eucharystii. W dalszej części prelegent przypomniał, że tożsamość narodowa jest rezultatem długiego procesu ewolucji historycznej. Jest to sposób rozumienia, przeżywania, zachowania i działania członków danej zbiorowości społecznej. Chrześcijanie mają szczególne zadanie wcielania Ewangelii w różne kultury życia, tworząc tym samym kulturę chrześcijańską. Następnie przedstawił obecnym zagrożenia dla kultury polskiej: brak rzetelnej edukacji historycznej, wymazywanie tradycyjnej polskości z pamięci współczesnych pokoleń, powierzchowna znajomość polskiej sztuki i literatury, kreowanie nowych kryteriów polskości w oderwaniu od tradycji religijnej narodu, od chrześcijaństwa i Kościoła, kryzys małżeństwa i rodziny, promowanie różnych modeli partnerskich.

Teresa Bzdurska

Szczecin

Od 15 do 21 października 2010 roku około 100 pielgrzymów z terenu archidiecezji szczecińsko- kamieńskiej uczestniczyło kolejnej w Pielgrzymce Życia do Rzymu zorganizowanej przez Oddział Okręgowy. Coroczne pielgrzymowanie do Wiecznego Miasta i symboliczne złożenie owoców naszej walki o życie na ręce Ojca Świętego jest częścią składową Szczecińskich Marszy dla Życia, które trwają od dziewięciu lat.

W tym roku poza uczestnictwem w niezwykłym wydarzeniu wyniesienia na ołtarze Stanisława Sołtysa pielgrzymi wzięli udział w audiencji generalnej, odwiedzili Monte Cassino, Asyż i spotkali się z postulatorem procesu beatyfikacyjnego Jana Pawła II – ks. Sławomirem Oderem. Możliwość ponadgodzinnej rozmowy z tym kapłanem, który przebywał w obecności Sługi Bożego Jana Pawła II, a teraz przewodniczy trwającemu procesowi beatyfikacyjnemu, było dla wszystkich niezwykle poruszającym przeżyciem. Ksiądz Oder nie tylko przybliżył zasady i „procedury”, jakie muszą obowiązywać w takich sprawach, ale również podzielił się osobistą refleksją na temat swoich kontaktów z papieżem.

W Castelgandolfo bp Błażej Kruszyłowicz odprawił uroczystą Eucharystię, w czasie której 26 pielgrzymów podjęło Duchową Adopcję Dziecka Poczętego i dołączyło do ponad dwutysięcznej, modlitewnej Armii Życia. Na placu przed letnią rezydencją papieża pielgrzymi dali wyraz polskości w odtańczonym polonezie, któremu przyglądali się licznie zgromadzeni mieszkańcy miasta.

Joanna Szałata

Wspomnienie śp. Lidii Sidor

Z wielkim żalem i bólem Wspólnota Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” Oddziału Okręgowego w Lublinie, a w szczególności Oddziału w Parczewie, pożegnała zmarłą w dniu 02.12.2010 r. śp. Lidię Sidor – wieloletnią Przewodniczącą Zarządu Oddziału w Parczewie.

Pani Lidia miała 93 lata. Urodziła się w Związku Radzieckim w polskiej rodzinie. Mieszkała w Lidzie. Zawsze sercem, postawą i duszą była Polką. Jak wielu Polaków żyjących na kresach, los nie oszczędził jej wojennej tułaczki, aż w końcu osiadła w Parczewie. Oprócz okupacyjnych doświadczeń, przeżyła osobiste tragedie: wcześnie straciła Męża, a potem jednego z 3-ech synów – ukochanego Jerzego. Mimo tak traumatycznych przeżyć p. Lidia nie stanęła z boku wobec powojennej – jakże trudnej dla Polaków – rzeczywistości. Zaangażowała się aktywnie w działalność Stowarzyszenia PAX, w którym przez wiele lat pełniła funkcję Przewodniczącej Zarządu Wojewódzkiego w Białej Podlaskiej. Była również radną Powiatowej Rady Narodowej w Parczewie. Po „przejściu” ze Stowarzyszenia PAX do Stowarzyszenia „Civitas Christiana” już w nowej demokratycznej Ojczyźnie, p. Lidia przez wiele lat była wybierana do władz wojewódzkich odnowionego Stowarzyszenia, a także na Przewodniczącą jego parczewskich struktur. Dopiero względy zdrowotne spowodowały, że . p. Lidia zrezygnowała z aktywnego udziału we władzach Stowarzyszenia, choć do końca ze Stowarzyszenia nie odeszła. Było to przecież Jej „czwarte dziecko”

Pani Lidia cieszyła się wśród nas niekwestionowanym autorytetem. Zawsze miała czas dla każdego człowieka: od wielkich tego świata, których wielu znała osobiście, aż po tych najmniejszych – często biednych, zdemoralizowanych, zagubionych. Nigdy nikomu nie odmówiła swojej pomocy, a Jej wschodnia kresowa gościnność słynęła daleko poza granicami Parczewa, Białej Podlaskiej, czy Lublina. Zawsze emanowała optymizmem, pogodą ducha. Prosty szczery uśmiech bardzo często gościł na Jej twarzy. Jak nikt inny umiała w swoje otoczenie wprowadzać pokój i zgodę. Jej życiowa mądrość i doświadczenie powodowały, że wszyscy słuchaliśmy chętnie Jej rad i uwag. Jakoś tak naturalnie się stało, że czuliśmy się bez wyjątku Jej dziećmi.

Pani Lidio, nikt nam Cię nie zastąpi. Pozostając na ziemskim łez padole wierzymy, że matkujesz nam nadal i wstawiasz się za nami u Pana.

My zachowamy Cię we wdzięcznej pamięci i w modlitwie.

Spoczywaj w pokoju!


© Civitas Christiana 2024. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Projekt i wykonanie: Symbioza.net
Strona może wykorzysywać pliki cookies w celach statystycznych, analitycznych i marketingowych.
Warunki przechowywania i dostępu do cookies opisaliśmy w Polityce prywatności. Więcej