Grudzień

1 grudnia 1830

W Warszawie zawiązało się Towarzystwo Patriotyczne z Joachimem Lelewelem na czele – organizacja polityczna wspierająca Powstanie Listopadowe.

7 grudnia 1279

Zmarł książę krakowski Bolesław Wstydliwy. Jego długie (34-letnie) panowanie sprzyjało stabilizacji politycznej i rozwojowi kraju. Za jego Panowania zbudowano kopalnię Soli w Bochni. Powstała również tzw. Księga Henrykowska z najstarszymi zabytkami mowy polskiej.

7 grudnia 1939

Niemcy przeprowadzili w Palmirach pierwszą egzekucję Polaków zabijając 80 osób. Ogółem w Palmirach zginęło ponad 2500 osób, w tym m.in. Marszałek Sejmu – Maciej Rataj, Polski lekkoatleta – Janusz Kusociński.

8 grudnia 1506

Na mocy konstytucji „Nihil Novi” odbyła się elekcja Zygmunta I Starego na króla Polski. Mimo, że dynastia Jagiellonów była dziedziczna i innych kandydatów nie było, król musiał uzyskać zgodę izby ziemskiej, aby zasiąść na tronie.

9 grudnia 1922

Parlament wybrał na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Gabriela Narutowicza. 16 grudnia malarz Eligiusz Niewiadomski dokonał udanego zamachu na prezydenta podczas otwarcia wystawy w warszawskiej „Zachęcie”.

10 grudnia 1903

Maria Skłodowska- Curie wraz z mężem Piotrem otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie zjawiska radioaktywności. Dokładnie osiem lat później Maria otrzymała kolejna nagrodę za odkrycie polonu i radu.

12 grudnia 1970

Rząd ogłosił podwyżkę cen detalicznych żywności, co było bezpośrednią przyczyną demonstracji robotniczych na Wybrzeżu (Gdańsk, Gdynia, Elbląg). 15 grudnia doszło w miastach do burzliwych demonstracji robotniczych, wojsko użyło broni. Następnego dnia wojsko ostrzelało robotników udających się do pracy. Oficjalnie zginęły 44 osoby. 20 grudnia doszło do zmiany na szczycie władzy. Władysława Gomułkę zastąpił Edward Gierek.

13 grudnia 1981

Władze komunistyczne, z p o g w a ł c e – niem konstytucji wprowadziły na terenie całego kraju stan wojenny. W Wielu miastach odbyły się demonstracje i walki z milicją. Na Śląsku podczas szturmu na kopalnie „Manifest Lipcowy” i „Wujek” milicja odtworzyła ogień i zabiła kilku górników.

15 grudnia 1863

Dyktator Powstania Styczniowego Romuald Traugutt wydał dekret o przekształceniu istniejących oddziałów powstańczych w regularne oddziały wojskowe.

15 grudnia 1900

Otwarto gmach Towarzystwa Sztuk Pięknych „Zachęta” w Warszawie.

18 grudnia 1925

Na mocy ustawy o reformie rolnej rozpoczęto wykup i parcelację majątków ziemskich powyżej 180 ha. Na Kresach dopuszczalna wielkość gospodarstw wynosiła 300 ha.

22 grudnia 1990

Lech Wałęsa – został zaprzysiężony przed Zgromadzeniem Narodowym jako prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Otrzymał on również od ostatniego prezydenta na uchodźstwie – Ryszarda Kaczorwskiego – insygnia władzy prezydenckiej: pieczęć i proporzec.

24 grudnia 1898

W stulecie urodzin w Warszawie odsłonięto pomnik Adama Mickiewicza.

25 grudnia 1076

W Krakowie koronowano króla Bolesława II Szczodrego (Śmiałego). Panowanie jego przypadało na burzliwy okres ekspansji niemieckiej na wschód, przy współpracy z Czechami. Jednocześnie świeża sprawa schizmy w Kościele i plany dynastyczne Bolesława względem Rusi Kijowskiej sprawiły, że konflikt narastał również w samym państwie.

27 grudnia 1918

W Poznaniu wybuchło Powstanie Wielkopolskie.

27 grudnia 1939

W Wawrze pod Warszawą Niemcy przeprowadzili egzekucję 108 Polaków w odwecie za zamordowanie przez kryminalistów dwóch żołnierzy niemieckich.

31 grudnia 1932

Zespół polskich matematyków-kryptologów Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski złamali kod niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma”.

Artykuł ukazał się w numerze 12/2008.