Jedną z form miłości do ojczyzny jest podtrzymywanie lokalnej kultury. Barbara Litwiniuk jest kobietą, która swoim entuzjazmem i energią inspiruje swoje otoczenie do przekazywania dziedzictwa kulturalnego regionu.

Spotkania z twórczością osób zrzeszonych w Stowarzyszeniu Twórców Kultury Nadbużańskiej im. Janusza Kalinowskiego we Włodawie przynoszą wiele wzruszeń i inspiracji. Kierująca stowarzyszeniem Barbara Litwiniuk dba o ubogacanie pejzażu kulturalnego miasta, zarażając swoim dynamizmem i chęcią przekazywania dziedzictwa kulturalnego regionu. Podczas wielu autorskich wystaw, plenerów, konkursów, przeglądów czy spotkań warsztatowych twórcy pokazują prace, charakteryzujące się bogactwem form artystycznych. STKN współpracuje z licznymi ośrodkami kultury, w kraju i poza jego granicami, realizując wiele warsztatów i projektów.

– W 2017 r. jako Stowarzyszenie Twórców Kultury Nadbużańskiej zrealizowaliśmy kilkanaście projektów, wśród których największy był plener malarsko-rzeźbiarski z udziałem 15 malarzy i rzeźbiarzy – mówi Barbara Litwiniuk, prezes stowarzyszenia. – Odbyły się warsztaty: dla osób niepełnosprawnych oraz pięciodniowe dla dzieci i młodzieży z powiatu. Należący do stowarzyszenia od 2004 r. zespół śpiewaczy Kresowianki został zaproszony na I Festiwal Piosenki Religijnej Seniorów O Matce pieśń do Torunia, zespół wystąpił także na Ogólnopolskim Przeglądzie Piosenki i Przyśpiewki Ludowej w Przedbórzu, zdobywając pierwsze miejsce w kategorii zespoły. W sumie w 2017 r. Kresowianki zaprezentowały się przy różnych okazjach 45 razy.

Barbara Litwiniuk zapowiedziała, że stowarzyszenie w 2018 roku nie zamierza zwalniać i już planuje różne inicjatywy. Jednym z większych przedsięwzięć będzie organizowany w maju plener malarsko-rzeźbiarski Obrazy Historii – 100 lat Niepodległej. W projekcie chodzi o to, by pogłębić wiedzę na temat dziedzictwa kulturowego i historycznego powiatu włodawskiego. Plener odbędzie się w siedzibie i na terenie Stowarzyszenia Twórców Kultury Nadbużanskiej oraz Nadleśnictwa Włodawskiego. Malarze wykonają po dwie prace w technice olejnej, rzeźbiarze są zobowiązani do jednej dużej rzeźby. Na plener do Włodawy przyjedzie 19 artystów, z Polski i Ukrainy – 11 malarzy oraz 8 rzeźbiarzy. Powstaną rzeźby i obrazy przedstawiające postaci historyczne oraz wydarzenia związane z walką o niepodległość, a także ukazujące miejsca charakterystyczne dla ziemi włodawskiej – zabytki architektury świeckiej i sakralnej czy okoliczną przyrodę. Komisarzem pleneru jest Barbara Litwiniuk.

Początki Stowarzyszenia Twórców Kultury Nadbużańskiej im. Janusza Kalinowskiego we Włodawie sięgają 1998 r. Początkowo twórcy piszący spotykali się we Włodawskim Domu Kultury, a także w okolicznych miejscowościach: w Hannie, Dołhobrodach i Hańsku. Do grupy literatów dołączyli malarze i rzeźbiarze. W 2005 r. zarejestrowano stowarzyszenie. Siedzibą STKN stał się użyczony od starostwa powiatowego budynek przy ul. Piłsudskiego. Aktualnie stowarzyszenie gromadzi literatów, malarzy, rzeźbiarzy i rękodzielników.

Misją Stowarzyszenia Twórców Kultury Nadbużańskiej jest rozwijanie zdolności twórczej osób zrzeszonych, a także przekazywanie umiejętności w dziedzinach uprawianej twórczości ludowej dzieciom i młodzieży z regionu Polesia Zachodniego. Ważnym celem działalności jest zachowywanie tradycji i wartości kulturowych regionu, wielokulturowości Włodawy i pogranicza białorusko-ukraińsko-polskiego.

Do stowarzyszenia należy duża grupa malarzy i rzeźbiarzy, działa grupa poetycka Nadbużańska fraza, zespół śpiewaczy Kresowianki, zrzeszeni są pojedynczy twórcy zajmujący się wikliniarstwem, zdobieniem szkła, wyrobem ozdób, kilimów i makramów czy koronkarstwem.

Bardzo aktywnie działa, utworzony w styczniu 2004 r., zespół śpiewaczy Kresowianki, kierowany przez Barbarę Litwiniuk. Zespół, rozpoczynając działalność, brał udział w Przeglądzie Twórczości Artystycznej Seniorów w Puławach, Powiatowym Przeglądzie Pieśni Ludowych we Włodawie czy Powiatowym Przeglądzie Widowisk Obrzędowych w Hańsku, gdzie zajął I miejsce.

Zespół brał czynny udział w uroczystościach i imprezach na terenie miasta, powiatu i gminy; Kresowianek nie mogło zabraknąć przy okazji takich wydarzeń, jak: Dni Włodawy, Międzynarodowe Dożynki Powiatowe w Okunince i Dożynki Powiatowe. W sumie w pierwszym roku funkcjonowania zespół wystąpił aż 32 razy. W 2005 roku Kresowianki nawiązały współpracę z placówkami oświatowymi, po to aby upowszechnić wśród dzieci i młodzieży znajomość strojów, pieśni i zwyczajów ludowych regionu. W drugim roku działalności zespół wystąpił 45 razy przed publicznością, m.in. na takich imprezach, jak: Kolędy i Szczodrywki nad Bugiem we Włodawie, otrzymując wyróżnienie, na Międzynarodowym Festiwalu Twórczości Ludowej „Zwiezdopad” w Sewastopolu na Krymie zdobywając II miejsce. Kresowianki śpiewały podczas Święta Ludowego w Hańsku, Nocy świętojańskiej w miejscowości Świerże, a także podczas benefisu poety Stanisława Sidoruka.

Dzięki własnej pracy oraz darowiznom materialnym zespół pozyskał stroje do występów: spódnice ludowe „plisowianki”, białe fartuszki, spódnice stylizowane w kratę, białe bluzki, krajki, buty z cholewami – trzewiki. Kresowianki występują w strojach nadbużańskich z regionu Polesia Zachodniego, częściowo oryginalnych, niemal stuletnich, a częściowo zrekonstruowanych według dawnych wzorów. W swoim repertuarze zespół posiada regionalne pieśni ludowe, które wykonuje w języku polskim, w gwarze miejscowej tzw. ,,chachłackiej”, a także ukraińskie, białoruskie, rosyjskie oraz rozrywkowe, żołnierskie, patriotyczne, religijne i biesiadne. Osoby, które chciałyby zapoznać się z repertuarem, mogą sięgnąć po płyty zespołu – czy to z piosenkami ludowymi, czy też z pastorałkami.

W 2006 roku zespół otrzymał wyróżnienie m.in. na Regionalnym Przeglądzie Piosenki i Przyśpiewki Ludowej w Rejowcu, swoim występem uświetnił Jarmark Folklorystyczny w Kijowie na Ukrainie. W 2014r. zespół obchodził 10-lecie działalności artystycznej. W tym okresie wystąpił około 450 razy. Były to festiwale, przeglądy, jarmarki, festyny i inne imprezy okolicznościowe w mieście, regionie w kraju i za granicą. Zespół Kresowianki zdobył wiele nagród i wyróżnień. Dwukrotnie zespół zdobył I miejsce na Międzypowiatowym Przeglądzie Piosenki w Rejowcu. Kresowianki zdobyły I miejsce także na Powiatowym Przeglądzie Widowisk w Hańsku, II miejsce na Festiwalu ,,Zwieczdopad” w Sewastopolu na Krymie, na Festiwalu Piosenki Patriotycznej we Włodawie, a także III miejsce na Festiwalu Kolęd i Szczodrywek we Włodawie. Kresowianki brały udział w festiwalach w Kijowie, Tarnopolu, Łucku i Szachu na Ukrainie, w Tomaszówce na Białorusi, a także międzynarodowym święcie pszczoły ,,Apislawia” w Pszczelej Woli, w święcie miodu w Pańsku, Okszowie, Lublinie oraz Dniach ziemi w Ostrowcu Świętokrzyskim. Jako jedyny zespół spoza Ukrainy Kresowianki wystąpiły w 2015 r. na Festiwalu Narodowej Pieśni Ukraińskiej im. Jurryja Sztelmacha w Illicziwsku w obwodzie odeskim.

Stowarzyszenie Twórców Kultury Nadbużanskiej wpisało się na dobre w krajobraz kulturalny Włodawy i regionu. Prace plastyczne, literackie oraz wyroby rękodzielnicze twórców można podziwiać w wielu miejscach, zarówno w mieście, powiecie, a nawet poza granicami Polski. Do prężnego rozwoju STKN przyczynia się w znacznej mierze jego prezes, Barbara Litwiniuk, wprowadzając swoją osobowością dobrą atmosferę i rodzinny klimat.

Joanna Szubstarska

/wj