8 lutego 2018 w Auli Wydziału Teologicznego UAM miała miejsce promocja albumu o Arcybiskupie Antonim Baraniaku. Autorami znakomitego 500 stronnicowego dzieła są historycy związani z poznańskim oddziałem IPN: dr hab. Elżbieta Wojcieszyk, dr hab. Konrad Białecki, dr hab. Rafał Reczek – dyrektor Oddziału IPN oraz dr Rafał Łatka.

Spotkanie swoją obecnością zaszczycili miedzy innymi: Ks. Arcybiskup Stanisław Gądecki – Metropolita Poznański, Zbigniew Hoffmann – Wojewoda Wielkopolski, Grzegorz Ganowicz – Przewodniczący Rady Miasta Poznania oraz dr Jarosław Szarek – Prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Promocja albumu wpisała się Jubileusz 1050 rocznicy Archidiecezji Poznańskiej – pierwszego biskupstwa na ziemiach polskich.

Arcybiskup Stanisław Gądecki w słowie wprowadzającym do spotkania podkreślił, że jest 97 biskupem poznańskim, a długa linia genealogii biskupstwa trwa nieprzerwanie od 1050 lat, kiedy Kościół zaistniał na ziemiach polskich, rozwijał się, ale był też prześladowany i upokarzany. Było w dziejach Kościoła w Polsce wielu wybitnych biskupów, a pośród nich w sposób nadzwyczajny wyróżnia się Arcybiskup Antoni Baraniak. Był sekretarzem dwóch prymasów: kardynała Augusta Hlonda i kardynała Stefana Wyszyńskiego. Dla Prymasa Wyszyńskiego był to niezwykle trudny czas internowania. Biskup Baraniak aresztowany w tym samym czasie, co Prymas 27 miesięcy spędził w więzieniu przy Rakowieckiej. Był poddawany okrutnym torturom, poniżany, bity, 145 razy przesłuchiwany przez wiele godzin, przetrzymywany przez wiele dni w ciemnej, lodowatej pełnej fekaliów celi. Gdyby nie jego heroiczna postawa, mogłoby nie być Kościoła w Polsce. Nie dał się złamać i nie złożył zeznań, które umożliwiałyby wytoczenie Prymasowi Wyszyńskiemu procesu o zdradę państwa i skazanie w najlepszym wypadku na długoletnie więzienie. Gdy się załamał komuniści zniszczyliby kościół bez jakichkolwiek skrupułów.

Niepozorny człowiek, ale wielki duchem, od którego można się uczyć i który może być wzorem dla nas wszystkich a szczególnie młodego pokolenia – podsumował Ks. Arcybiskup.

Obrona Kościoła była w tamtych czasach obroną Polski i polskości. Wpisał się w to swoim niewyobrażalnym cierpieniem arcybiskup Baraniak mówił dr Jarosław Szarek – prezes IPN. Są nadrzędne wartości w obronie, których nie można się ugiąć, poddać złu, ale trzeba zachować swoje człowieczeństwo. Misją Instytutu Pamięci Narodowej jest pokazywanie takich ludzi i okazywanie wdzięczności, że dzięki nim jesteśmy wolni i zachowaliśmy naszą narodową, kulturową i religijną tożsamość.

Następnie autorzy albumu mówili o pracach związanych z kwerendą materiałów, a przede wszystkim zbieraniem zdjęć. Album został przygotowany i wydany w imponującym tempie pięciu miesięcy.  Zdjęcia przekazały osoby, które miały kontakt a Arcybiskupem Baraniakiem a przede wszystkim jego rodzina. Wiele zdjęć było nieopisanych i trzeba było określić czas o miejsce uwiecznionego na fotografii wydarzenia. Każdy z autorów omówił kolejny okres życia Arcybiskupa. Dr hab. Konrad Białecki przybliżył zebranym dzieciństwo, młodość i początki kapłaństwa Antoniego Baraniaka. Dr hab. Rafał Reczek omówił dramatyczny okres uwięzienia wypełniony brutalnymi przesłuchaniami i torturami oraz cały kontekst perfidnej gry komunistów wobec Prymasa Wyszyńskiego.  Dr hab. Elżbieta Wojcieszyk zreferowała okres od ingresu do śmierci Arcybiskupa, akcentując szczególnie ważne wydarzenie, w Archidiecezji Poznańskiej – Millenium Chrztu Polski poprzedzone Wielką Nowenną, obchody 1000 – lecia biskupstwa poznańskiego w 1968 roku. Dr Rafał Łatka omówił posługiwanie Arcybiskupa Baraniaka w Polskim Episkopacie, jego bardzo ważne kontakty ze stolicą Apostolską, działania związane z wyjaśnieniem sprawy aresztowania i skazania biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka. Arcybiskup Baraniak w Episkopacie należał do tych, którzy nie uznawali kompromisów w władzą komunistyczną. Był krytyczny wobec tzw. księży patriotów i PAX-u, które uważał za środowisko rozbijające jedność Kościoła.

Spotkanie zakończyła wyjątkowa dyskusja, w której kierowano pytania do autorów publikacji, zgromadzeni goście mówili o swoich różnych osobistych spotkaniach z Arcybiskupem Antonim Baraniakiem.  Obecni członkowie najbliższej rodziny Arcybiskupa podziękowali historykom za upamiętnienie osoby ich krewnego w tak wyjątkowej publikacji. Album niewątpliwie zostanie włączony, jako cenny materiał do procesu beatyfikacyjnego.

Karol Irmler (fot.)

https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/46137,Promocja-albumu-Arcybiskup-Antoni-Baraniak-19041977-Poznan-8-lutego-2018.html