Rozmowa z Karolem Irmlerem, wiceprzewodniczącym Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”, przewodniczącym Komisji Programowej

Spojrzenie z perspektywy czterech lat na program Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” realizowany w mijającej kadencji to niepowtarzalna okazja do oceny realizacji misji, celów i zadań w tym okresie.

Od 10 lat przyjmując program pracy Stowarzyszenia na kolejny rok czynimy to w oparciu o hasło programowe. Hasło programowe, czy hasło roku, jak je często nazywamy ma na celu przede wszystkim zintegrowanie organizacji wokół wspólnego programu działań tak, aby uzyskać zarówno wspólnotę ideowo – programową, jak i spójność zadaniową, czyli realizację w podstawowym zakresie, zadań, stających przed Stowarzyszeniem i określonych przez uchwały programowe Walnego Zebrania i Zarządu Głównego.

Co to jest hasło programowe?

To nie jest coś abstrakcyjnego, narzuconego z góry, które należy obowiązkowo zrealizować w najprostszej formie. Nie jest także jednym zadaniem, realizowanym przez całą organizację. Hasło programowe wynika z misji Stowarzyszenia i można powiedzieć, że jest fragmentem misji, który uważamy w danym roku za istotny do zrealizowania. Jest perspektywicznym głównym celem organizacji, którego realizacja ma charakter trwały i nie zamyka się w ramach czasowych. Hasło programowe realizujemy poprzez konkretne zadania. Z kolei zadania wypełniamy poprzez konkretne projekty.

Jakie były hasła programowe mijającej kadencji?

Program i zadania Stowarzyszenia w mijającej kadencji 2004 – 2008 zaczęliśmy realizować pod hasłem „Służyć człowiekowi w społeczeństwie”. Kolejne lata pracy formacyjnej i merytorycznej poświęciliśmy: w roku 2005 rodzinie realizując hasło – „Bogiem silna rodzina – fundamentem życia Narodu i przyszłością Europy”, w roku 2006 godności człowieka – w myśl hasła „Godność człowieka – niezbywalnym prawem i fundamentem ładu społecznego”, w roku 2007 – nowemu wymiarowi polskiego patriotyzmu, realizując hasło – „Godność człowieka i narodu podstaw współczesnego patriotyzmu polskiego”. Hasło bieżącego nawiązuje do problemów kultury i brzmi – „Kultura wyrazem człowieczeństwa i tożsamości narodów”.

Spoiwem czteroletniego programu było poszukiwanie odpowiedzi na pytania o godność człowieka, jego niezbywalne prawa do życia, wolności, rozwoju, pracy, kultury, zdrowia, wypoczynku.

Hasła programowe tworzą pewną logiczną ciągłość, nie wykluczają się. Realizacja hasła programowego nie kończy się z danym rokiem kalendarzowym. Realizujemy je przez wiele lat.

Zilustrujmy realizację tych haseł konkretnymi projektami

Rocznie realizujemy od 200 do 300 dużych projektów, które mają charakter ogólnopolski, wojewódzki i lokalny. Najwięcej projektów ma wymiar lokalny, co świadczy o dużej aktywności naszych oddziałów terenowych, które stają się autentycznymi podmiotami życia wspólnot lokalnych.

Zwrócę uwagę na kilka najbardziej rozpoznawalnych i zakorzenionych od wielu lat w społecznościach lokalnych projektów. W obszarze kultury są to: Nagrody Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”, Ogólnopolska Nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka, oraz nagrody regionalne: im Juliusza Ligonia, im. Michała Lengowskiego, im Ks. dra Bolesława Domańskiego im Franciszka Karpińskiego, im. Ks. Czesława Lisowskiego w Rypinie. Dalej Dni Kultury Chrześcijańskiej, Dni Kultury Kresowej, Kaziuki Wileńskie, Polsko Czeskie Dni Kultury Chrześcijańskiej, Polsko Słowackie Dni Kultury Chrześcijańskiej; Konkursy: recytatorskie, poetyckie, literackie, rzeźby ludowej, malarskie, fotograficzne, konkursy pieśni religijnej, z których najbardziej znane to Jesienna Chryzantema w Płocku, Poezji Patriotycznej i Religijnej w Zielonej Górze i Żarach, Sztuki Ludowej w Kielcach. Coraz większego znaczenia nabiera działalność galerii plastycznych, organizujących wystawy malarstwa, fotografii, rzeźby, promujących sztukę inspirowaną wartościami chrześcijańskimi. Najbardziej znane to Galeria Mariacka w Gdańsku, Na Mariackiej w Szczecinie, Galeria Omega w Toruniu, Galeria Nowa w Rypinie, Galeria na Piętrze w Wałbrzychu, Galeria Pro Arte PAX w Elblągu.

Oddzielny program poświęcony jest promocji kultury regionalnej i lokalnej po hasłem Moja Mała Ojczyzna. Znaczącą rolę odgrywają konferencje, sympozja, wykłady, publikacje dotyczące historii Kościoła, ukazujące związek Kościoła z dziejami Narodu, wkład polskiej tradycji religijnej i kultury do wspólnego dziedzictwa Europy, znaczenie Kościoła w społecznościach lokalnych. Wymienię na prawach przykładu: Sympozjum Stąd Nasz Ród, Sesje Kolbiańskie, Dni Św. Maksymiliana, Sesje Święci w dziejach Sądecczyzny, konferencje, sesje, wykłady poświęcone wielkim Polakom i ich dziełom: Janowi Pawłowi II, Stefanowi Kardynałowi Wyszyńskiemu, Augustowi Kardynałowi Hlondowi. Kolejny program to współorganizowanie dni miast, gmin i powiatów, w których aktywnie działa nasze Stowarzyszenie.

Chciałbym zwrócić szczególną uwagę na projekty prorodzinne prowadzone przez Stowarzyszenie. To Szkoła rodzenia z Bogiem, Centrum wspierania rodzicielstwa od poczęcia, Grupa wsparcia matek karmiących, Klub rodzica SOLO, Warsztaty psycho-edukacyjne dla rodzin, Szkoły dla rodziców, Kluby rodzin wielodzietnych, Kluby osób bezrobotnych, Poradnie młodzieżowe i rodzinne, Banki Żywności, Letnie i zimowe kolonie oraz obozy wypoczynkowe, Kluby samopomocy rodzin – Rodzina Rodzinie. W ramach oddzielnego programu tworzymy model współpracy samorządu, parafii i organizacji obywatelskich, organizujemy konferencje, spotkania z radnymi i administracją samorządową pod hasłem: Samorząd przyjazny rodzinie.

Projekt Aktywny Wyborca – to jeden z istotnych elementów przygotowania do udziału w wyborach samorządowych, realizowany jest poprzez Kluby Edukacji Obywatelskiej, Młodzieżową Akademię Działalności Społecznej, Kluby Edukacji Samorządowej.

Projekty te wskazują, że program Stowarzyszenia obejmuje nie tylko dorobek teoretyczny, odnoszący się do różnych aspektów rzeczywistości, ale przede wszystkim to metoda realizacji misji oraz wkład w życie wspólnot lokalnych, parafii, samorządów.

Realizacja programu przez organizację to przede wszystkim budowanie wspólnoty poprzez działanie, ale też uświadomienie sobie, czym jest Stowarzyszenie, jaka jest jego misja, cele, zadania, jaki jest sens jego istnienia, w czym wyraża się posłannictwo wspólnoty laikatu katolickiego skupionej w „Civitas Christiana”.

Jakie będą priorytety na nową kadencję w zakresie i metodach realizacji zadań programowych Stowarzyszenia?

Komisja programowa, której przewodniczę przygotowała dwa podstawowe dokumenty na Walne Zebranie: Deklarację ideową Nasza tożsamość oraz Deklarację Programową Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”

W Deklaracji ideowej odnosimy sie do kwestii fundamentalnych dla nas chrześcijan i Polaków, mianowicie jak rozumiemy godność i wolność człowieka, godność narodu, polską tożsamość kulturową, ład etyczno społeczny w naszej Ojczyźnie. Dalej precyzujemy, czym dla nas jest formacja katolicko-społeczna w aspekcie duchowym, społecznym, intelektualnym, patriotycznym.

Drugi dokument, który nazwaliśmy Deklaracją programową jest bardziej rozbudowany. W nim pokazujemy jakie obszary rzeczywistości są miejscem naszego działania, jak widzimy, oceniamy tę rzeczywistość, co chcemy w niej zmienić, jakie przy tym stawiamy sobie cele i poprzez jakie działania i zadania będziemy tego dokonywać.

Dokonujemy analizy i oceny takich obszarów naszej rzeczywistości, jak rodzina, naród, kultura, wychowanie, edukacja, państwo jako dobro wspólne, społeczeństwo obywatelskie, rozwój gospodarczy, Polska w Unii Europejskiej. Każdy z tych rozdziałów kończy się sformułowaniem zadania, które chcemy podjąć lub kontynuować. Deklaracja jest obszernym dokumentem, który nie traci swej aktualności przez kilka lat. Jeśli ją przyjmie Walne Zebranie, będzie podstawą pracy programowej Rady Głównej.

Jaka jest myśl przewodnia pracy programowej w nadchodzącej kadencji?

Najważniejszym tematem naszej pracy programowej, formacyjnej i zadaniowo – projektowej stać się powinna kultura. Kultura w naszym rozumieniu jest najpełniejszym wyrazem człowieczeństwa i tożsamości narodów. Szczególnie kultura polska jest dobrem wspólnym naszego narodu, na którym winno opierać się życie duchowe Polaków.

Współczesna kultura przeżywa głęboki kryzys, którego źródłem jest zagubienie przez człowieka swojej tożsamości i godności. Stała się obszarem konfrontacji ideowej, światopoglądowej, politycznej i religijnej. To sprawia, że konieczny jest powrót do źródeł w poszukiwaniu nowych znaczeń i przestrzeni dla kultury chrześcijańskiej.

Kardynał Paul Poupard podczas obrad I Kongresu Kultury Chrześcijańskiej w 2000 roku w Lublinie zaapelował o pilną potrzebę stworzenia nowego modelu kultury chrześcijańskiej. Nasze Stowarzyszenie powinno, na miarę swoich możliwości, w tworzeniu tej nowej kultury chrześcijańskiej uczestniczyć.