Inowrocław – niegdyś stolica województwa, należącego do prowincji wielkopolskiej jest starym polskim miastem. Kościół Najświętszej Marii Panny powstał najprawdopodobniej na przełomie XII i XIII wieku. Jego początki giną w mrokach historii, nie znamy imion jego fundatorów, wiemy jedynie, że początkowo funkcjonował jako kościół osady targowej. Szczęściem w nieszczęściu był fakt, że przez wieki kościół popadał w ruinę, a w XIX wieku prawie doszczętnie spłonął – na początku XX wieku został gruntownie odrestaurowany.

Jest to duży kościół salowy. Najprawdopodobniej miały tutaj istnieć trzy nawy, ale z jakichś przyczyn skończyło się na jednej. Na zachodniej ścianie znajduje się empora, jej przyziemie sklepione jest żebrowo. Krótkie prezbiterium zakończono absydą. W ścianach wschodnich nawy zachowały się wnęki – pisciny. Całość przykryto drewnianym belkami.

Z zewnątrz do granitowego korpusu przyklejone są dwie ceglane wieże – jakby w trakcie budowy wynaleziono nowy materiał budowlany. Do wnętrza prowadzi prosty, uskokowy portal o gładkim tympanonie,

Najciekawsza w tym kościele jest ściana północna zewnętrza. Zachowały się tutaj bowiem wyobrażenia masek i zwierząt. Wyobrażenia te mogły mieć charakter demoniczny i miały chronić kościół przed siłami zła.

Radosław Kieryłowicz

Artykuł ukazał się w numerze 10/2007.