Czy w Polsce bada się naukowo myśl Jana Pawła II? Fakt, że publikuje się wiele książek popularnonaukowych poświęconych jego osobie i nauczaniu. Ale jak jest z analitycznymi badaniami naukowymi? Kto się nimi zajmuje? Które aspekty myśli Ojca Świętego najbardziej interesują badaczy?

Oczywiście przede wszystkim myśl Jana Pawła II zgłębiają teologowie. Wskazują na to nie tylko publikacje dotyczące myśli papieża, ale i powstałe doktoraty. Chociażby na Wydziale Teologicznym UKSW od 1 października 1999 roku do dziś obroniono 283 prace doktorskie, w tym 32 dotyczyły myśli Jana Pawła II. Nie ma innej osoby, o której dokonaniach powstawałoby tak wiele prac na tej uczelni. Kolejny jest kardynał Stefan Wyszyński, ale jego myśli poświęcono tylko osiem doktoratów. Młodzi teolodzy poruszają różne zagadnienia związane z twórczością Jana Pawła II. Są tematy poświęcone rodzinie: Rodzina jako wspólnota w ujęciu Jana Pawła II – M. Slivkova, moralności: Specyfika moralności chrześcijańskiej w świetle nauczania Jana Pawła II – ks. A. Jucewicz, ekumenizmowi i dialogowi międzyreligijnemu: Ekumeniczny wymiar katolickiej teologii judaizmu w świetle nauczania Jana Pawła II – L. Wawrzyńska- Furman, misjom: Teologia misji w nauczaniu Jana Pawła II – ks. W. Kluj OMI, katechetyce: Rodzina jako pierwsze i podstawowe środowisko katechetyczne dziecka w nauczaniu Jana Pawła II – ks. Ł. Idem i wiele innych.

Jak widać na podstawie podanych tematów prac doktorskich, spośród problemów związanych z nauczaniem Jana Pawła II problematyka rodziny jest jednym z częściej podejmowanych przez polskich teologów zagadnień. Dość popularne są też tematy chrystologiczne oraz ekumeniczne i dotyczące dialogu międzyreligijnego.

Szeroki kontekst badań

Problematyką myśli Jana Pawła II zajmują się też filozofowie. Piszą przede wszystkim o etyce. Omawiając recepcję myśli Jana Pawła II, warto wspomnieć o cyklu doniosłych naukowo spotkań Servo veritatis, które odbywały się na Uniwersytecie Jagiellońskim, a organizował je profesor Władysław Stróżewski. Pod takim też tytułem ukazały się materiały Międzynarodowej Konferencji dla uczczenia 25-lecia pontyfikatu Jego Świątobliwości Jana Pawła II, w której wzięli udział przedstawiciele czterech uczelni: Uniwersytetu Jagiellońskiego, Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i „Angelicum”.

Ks. prof. Karol kard. Wojtyła z asystentem ks. dr. Styczniem na KUL

Dobrze zaopatrzona w dzieła polskie i obce dotyczące problematyki nauczania papieża znajduje się w Centrum Myśli Jana Pawła II. Znajdziemy w niej około 2000 tytułów. Centrum stara się zgromadzić jak najwięcej publikacji związanych z osobą i myślą Jana Pawła II, zbiór cały czas się powiększa. Już niedługo Centrum wyda pierwszy numer periodyku naukowego „Acta Wojtylana” kierowany do znawców i badaczy pontyfikatu i myśli Jana Pawła II oraz szeroko rozumianych kontekstów tej tematyki. Publikować w nim będą zarówno polscy, jak i zagraniczni autorzy. Każdy numer będzie ukazywał się w dwóch wersjach – polskiej i angielskiej.

Centrum Myśli Jana Pawła II prowadzi też badania dotyczące oddziaływania osoby i nauczania Ojca Świętego na polskie społeczeństwo. Celem tych badań jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie: „Czy opisując polskie społeczeństwo, możemy mówić o istnieniu pokolenia JPII lub szerzej – społeczeństwa JPII?”. Badania przeprowadzane są we współpracy z Ośrodkiem Konsultacji i Dialogu Społecznego Urzędu m.st. Warszawy, TNS OBOP i CBOS. Może poszczycić się też zorganizowaniem w 2008 roku międzynarodowej konferencji naukowej „Wartości w społeczeństwie a dziedzictwo Jana Pawła II”.

Po co tak wiele?

Gdy wpiszemy w wyszukiwarkę katalogu Biblioteki Narodowej hasło przedmiotowe „Jan Paweł II”, wyświetlą się 2262 pozycje. Wiele z nich to oczywiście prace popularnonaukowe, jednak tych naukowych też nie jest mało. Zapewne, gdyby oceniać ich wartość merytoryczną, nie wszystkie okazałyby się istotne naukowo. Mimo to fakt, że badania nad myślą Jana Pawła II podejmowane są na szeroką skalę, nie może nie mieć pozytywnych naukowych konsekwencji – obszerne studia nad myślą papieża pozwalają dostrzec różne aspekty jego myśli, przyjrzeć się im z perspektywy różnych dyscyplin, co skutkuje wielością interpretacji sprzyjającą merytorycznej dyskusji, która zawsze jest naukowo twórcza.

Anna Walas

Artykuł ukazał się w numerze 10/2008.