W XVII wieku dobra brochowskie przeszły w ręce rodziny Lasockich. Nowy kościół w Brochowie został wybudowany w 16 2 roku przez Alberta Lasockiego, kasztelana inowrocławskiego, i jego żonę Agnieszkę. Wyróżnia się wysokimi obronnymi wieżami: dwoma w elewacji frontowej i trzeciej po drugiej stronie elewacji.

Kościół parafialny p.w. Świętych Rocha i Jana Chrzciciela w Brochowie położony jest 13 kilometrów od Sochaczewa. W XIV wieku osada Brochów należała do rodu Prawdzic-Brochowskich. W 1551 roku Jan Brochowski – wojski warszawski – rozpoczął budowę nowego murowanego, obronnego kościoła w miejsce drewnianego fundacji książąt mazowieckich. Nową świątynię wzniósł murator Jan Baptysta Wenecjanin.

Świątynia w Brochowie uległa poważnemu zniszczeniu w okresie potopu szwedzkiego w latach 1655–1956.

Kościół ma układ bazylikowy, gdzie nawa główna jest wyższa od naw bocznych. Wnętrze wyróżnia się beczkowym sklepieniem kasetonowym z dekoracją. Otoczona jest warownym ogrodzeniem z bastionami i strzelnicami w narożach.

Świątynia została poważnie uszkodzona w czasie I wojny światowej, a odbudowana w latach 1924–1929 według projektu znanych architektów Konstantego Wojciechowskiego i Tymoteusza Sawickiego.

Brochowska świątynia była ściśle związana z rodziną Chopinów zamieszkujących w pobliskiej Żelazowej Woli.

W Brochowie w 1806 roku brali ślub rodzice Fryderyka – Mikołaj i Justyna z Krzyżanowskich, a później także siostra Ludwika z Józefem Jędrzejewiczem. W kościelnym archiwum zachowały się akty ślubów. Zachował się także akt chrztu przyszłego kompozytora z 1810 roku.

O chrzcie Fryderyka Chopina można się dowiedzieć z tablicy ufundowanej w 1993 roku.

„Roku tysiąc Osiemsetnego Dziesiątego, Dnia Dwudziestego – trzeciego Miesiąca Kwietnia, o Godzinie trzeciej popołudniu, Przed Nami Proboszczem Brochowskim Sprawującym Obowiązki Urzędnika Stanu Cywilnego Gminy Parafij Brochowskiey Powiatu Sochaczewskiego w Departamencie Warszawskim. Stawili się Mikołaj Chopin Oyciec lat mający czterdzieści, w Wsi Żelazowej Woli zamieszkały i okazał nam Dziecię płci męskiej, które Urodziło się w Domu iego w Dniu Dwudziestego-drugiego Miesiąca Lutego o Godzinie Szóstej Wieczorem Roku bieżącego, Oświadczając iż jest spłodzonone z niego y Iustyny z Krzyżanowskich liczącey lat Dwadzieścia Osiem, iego Małżonki y że Życzeniem iego nadać mu dwa Imiona Fryderych Franciszek…”.

Pierwsze posiedzenie założycieli sekcji Imienia Chopina, a także członków Komitetu Towarzystwa Muzycznego, miało miejsce w Warszawie w 1899 roku – w pięćdziesiątą rocznicę śmierci Chopina.

Myślano o sprowadzeniu do kraju prochów kompozytora. W sporządzonym protokole można przeczytać:

„Dyrektor Tow. Muzycznego p. Noskowski objaśnia zebranym, że Komitet Tow. Muzycznego już podjął myśl sprowadzenia do kraju zwłok zgasłego w Paryżu Mistrza, że obecnie pierwszym zadaniem nowo zawiązanej sekcji powinno być doprowadzenie tego projektu do urzeczywistnienia”.

W kościele w Brochowie rozpoczęły się 22 lutego 1949 roku uroczystości Roku Chopinowskiego. Były pierwsze po wojnie.

Pisano wtedy: „Wielki już czas – w pięćdziesiąt lat od powzięcia tego zamiaru zrealizować sprowadzenie prochów Chopina do Polski. Wielki czas oddać Go Matce Jego – Ziemi Polskiej, bo ťgdzie Dom Twój – tam i Serce Twoje, a gdzie Serce Twoje – tam i Dom TwójŤ”.

Zamiar udało się zrealizować. Urna z sercem kompozytora została złożona w warszawskim kościele Świętego Krzyża.

W okresie II wojny światowej kościół w Brochowie został uszkodzony. Swój dawny wygląd odzyskał w wyniku powojennej odbudowy w latach 1946–1948.

Niezwykle bogate jest wyposażenie świątyni. Na uwagę zasługują m.in. późnogotyckie rzeźby pochodzące z XVI wieku. Są to „Maria Bolesna” i „ Św. Jan Ewangelista”. W kościele przechowywany jest renesansowy ołtarz ze świątyni pasjonistów w Rawie Mazowieckiej.

Andrzej Zalewski

Artykuł ukazał się w numerze 06-07/2009.