Można z pewnością tak powiedzieć o księdzu Antonim Brykczyńskim – długoletnim proboszczu parafii Goworowo. Jego droga życia mogłaby stanowić osnowę obszernej powieści czy filmu.

Urodził się 24 maja 1843 r. w majątku Ossa niedaleko Opoczna, w rodzinie o tradycjach patriotycznych. Jego dziadek był szambelanem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz posłem na Sejm w 1818 r. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym, a potem w Białej Podlaskiej, a od 1855 r. uczył się w Gimnazjum Realnym w Warszawie. W wieku 18 lat podjął naukę w Seminarium Duchownym w Kielcach. Będąc alumnem wziął udział – wraz ze swoimi dwoma braćmi – w postaniu styczniowym 1863 r. Po upadku powstania znów powrócił do Seminarium Duchownego, tym razem do Płocka. Święcenia kapłańskie otrzymał 12 sierpnia 1866 r. Z uwagi na pracowitość i zdolności oraz dla poszerzenia bystrości umysłu, został skierowany na dalsze studia w Akademii Duchownej w Warszawie, po jej rozwiązaniu, dalszą naukę kontynuował w Petersburgu. Po półrocznym pobycie, w 1868 r. ze względu na dolegliwości zdrowotne, znów powrócił do Seminarium Duchownego w Płocku. Tu przez 12 lat był profesorem historii języka polskiego i wymowy. Później przez 8 lat pełnił funkcję proboszcza w Pałukach pod Ciechanowem.

Na początku 1887 r. przeszedł – już jako kanonik – na probostwo w Goworowie w  pow. ostrołęckim. I tu, przez 26 lat, gorliwie pasterzował, aż do śmierci w 1913 r. Jednocześnie przez cały czas angażował się w życie publiczne. Zorganizował m.in. kasę pożyczkowo-oszczędnościową, bibliotekę, szkołę, mleczarnię. Znajdował też czas na realizację swoich pasji badawczo-pisarskich. Bibliografia goworowskiego proboszcza obejmuje ponad 300 pozycji, wśród których na szczególną uwagę zasługują: Dom Boży tj. wskazówki praktyczne do budowania, naprawiania i utrzymywania kościołów, Gawędy ogrodnicze, O obowiązkach sług i panów, Listy z Włoch, Wycieczka na Kurpie.

Mówiąc o postaci tego proboszcza warto wspomnieć, że często – w celu podratowania zdrowia – wyjeżdżał na leczenie do Belgii, Włoch i Francji. Będąc zagranicą nie przestawał pracować. Sporządzał notatki, przesyłał z podróży korespondencję, drukował na miejscu w obcych językach.

O zasługach ks. Brykczyńskiego na polu badań świadczy wymownie fakt, iż był członkiem Komisji Sztuki i Komisji Archeologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie. Warto też dodać, że z racji dużej znajomości w dziedzinie sztuki, powoływany był do różnych gremiów. Wraz z księżmi: Szembekiem, Szelążkiem, Nowowiejskim – późniejszymi biskupami – pracował w komitecie odbudowy Katedry Płockiej. Pod koniec życia zaczął się bliżej interesować działalnością Towarzystwa Naukowego w Płocku i został jego członkiem i przyjacielem. Przekazał też temuż Towarzystwu Naukowemu swój pamiętnik i inne ważne dokumenty.

Ks. Antoni Brykczyński uhonorowany tytułem Prałata Domowego Jego Świątobliwości, zmarł 9 stycznia 1913 r. Spoczywa na cmentarzu goworowskim obok swojej matki. Warto wspomnieć o ostatniej Jego woli. Wyraził życzenie pochowania w takim miejscu, aby wszyscy przechodzący mogli deptać po Jego mogile, na co jednak nie wyraziła zgody najbliższa rodzina. Tuż po śmierci proboszcza w Goworowie, na łamach „Miesięcznika Pasterskiego” Diecezji Płockiej napisano znamienne słowa: Można powiedzieć bez przesady, iż ks. Antoni Brykczyński był na miarę najbardziej światłych ludzi swojej epoki – epoki pozytywizmu. Jego całe życie było wypełnione nieustanną, cichą, organiczną pracą. Jednocześnie – i to wyznaczało całą Jego drogę życia – był człowiekiem wiary mocnej i szczerej. 

Stanisław Pajka/kw