W sprawie przyjęcia w budżecie Miasta Szczecina w 2013 r. i latach następnych projektu dofinansowania procedury in vitro w ramach Gminnego Programu Leczenia Niepłodności Metodą Zapłodnienia Pozaustrojowego w latach 2013 – 2016

Komitet Obywatelski, w skład którego wchodzą specjaliści i eksperci z dziedziny medycyny, prawa, ekonomii i innych ważnych społecznie zawodów oraz osoby będące autorytetami w swoich środowiskach, w imieniu mieszkańców Szczecina wyraża kategoryczny sprzeciw wobec pomysłu finansowania metody in vitro z budżetu Miasta Szczecin. W związku z tym w dniu 22 listopada KO rozpoczął oficjalną zbiórkę podpisów wśród mieszkańców Szczecina, która zakończyła się 16 grudnia 2012 roku. Przeprowadzeniem akcji zbierania podpisów na prośbę KO zajął się szczeciński oddział Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”.

Podpisy zbierane były na terenie miasta oraz przed szczecińskimi kościołami przez woluntariuszy Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”, przedstawicieli kilku organizacji pozarządowych, wspólnot i stowarzyszeń oraz przez osoby prywatne. Na listy wpisywali przede wszystkim mieszkańcy Szczecina, ale również osoby zamieszkałe w innych miastach Polski, spoza granic naszego kraju. Do dnia 13 grudnia 2012 r. zebrano 12943 w tym 12210 mieszkańców Szczecina i 733 zamieszkałych poza Szczecinem.

Wyrazem poparcia społecznego stanowiska KO jest również wynik ankiety internetowej przeprowadzonej przez „Gazetę Wyborczą”. Na dzień 13 grudnia 2012 r. liczba oddanych głosów wynosi 6003 w tym: Tak, gmina powinna pomagać mieszkańcom także w tej kwestii 16%; 1254: Nie, wystarczy jak pieniądze zostaną przyznane w ramach programu rządowego 5%; 364: Nie, jestem przeciwnikiem 79% Ilość zebranych podpisów wśród mieszkańców Szczecina przez pomysłodawców uchwały o finansowaniu in vitro z budżetu miasta, wynosi zaledwie 2200.

Przedstawione powyżej liczby powinny dać do myślenia radnym naszego miasta, co do słuszności twierdzenia, iż jest to projekt obywatelski, będący wyrazem potrzeb większości mieszkańców Szczecina. Należy również z całą mocą zaznaczyć, iż finansowanie zabiegów in vitro nie należy do zadań własnych gminy. Przeznaczenie przez Szczecin 400 tysięcy zł. na dofinansowanie in vitro jest kroplą w morzu potrzeb mieszkańców. Jedna próba to koszt około 10 tysięcy zł. Biorąc pod uwagę, że pierwsza próba rzadko kończy się sukcesem, zwykle potrzeba 2 lub 3 prób. Dofinansowanie do każdej próby ma wynosić zaledwie 2 tysiące zł. Łatwo więc przeliczyć, że to dofinansowanie będzie przeznaczone dla niewielkiej liczby par. A co z resztą par bezpłodnych? Jest ich o wiele więcej na terenie naszego miasta.

Główne powody sprzeciwu KO wobec proponowanej uchwały:

1. Powody medyczne:

Wypowiedź prof. Marii Rybakowej (Komitet Rozwoju Człowieka Wydziału Nauk Medycznych PAN), jak i wielu innych naukowców jednoznacznie określa początek życia ludzkiego. I nie jest to ideologia, ale obecny stan wiedzy. Wobec powyższego faktu od tego momentu zgodnie z Konstytucją RP państwo polskie zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia. Niepłodność dzisiaj dotyka, co piątą – szóstą parę małżeńską. Szacuje się, że w Polsce do 2 mln ludzi cierpi z powodu niepłodności małżeńskiej. Podobnie jest w każdej społeczności na kuli ziemskiej.

Stworzone Metody Wspomaganego Rozrodu mają na celu uzyskanie ciąży z pominięciem jednego lub kilku etapów naturalnego poczęcia. Musimy pamiętać, że przy stosowaniu metody in vitro:

• tworzymy zarodki nadliczbowe
• dokonujemy selekcji, eliminacji i zamrażania zarodków, (Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że wobec ludzkiego embrionu powinna być stosowana zasada godności człowieka niepozwalająca na niszczenie lub uszkadzanie)
• wzrasta ryzyko poronienia i porodu przedwczesnego
• wzrasta ryzyko patologii ciąży (np. łożysko przodujące, urodzenie dziecka z masą poniżej 2500g, ciąża mnoga)/li>
• wzrasta ryzyko urodzenia dzieci z wadami pojedynczymi jak i mnogimi
• jeśli zostają przekazane pieniądze na In vitro, to powinniśmy zabezpieczyć pieniądze na opiekę nad inwalidami urodzonymi dzięki tej metodzie
• zauważono wzrost śmiertelności okołoporodowej u dzieci poczętych tą metodą w porównaniu do dzieci poczętych w sposób naturalny
• zauważono, że występuje u nich nieprawidłowy, zwolniony rozwój psychomotoryczny do drugiego – piątego roku życia/li>

Walcząc o poczęcie życia kosztem śmierci innych istnień ludzkich zapominamy, że współczesna medycyna pozwala na przeżycie noworodków urodzonych ze skrajnie małą masą (500 – 1000g), małą masą (1000 – 1500), a nawet coraz częściej noworodków płodowych (400 – 500g), które to po opuszczeniu Oddziałów Intensywnej Terapii Noworodka wymagać będą stałej opieki rodziców, licznych specjalistycznych konsultacji, wsparcia rozwoju metodami fizjoterapeutycznymi i innymi, specjalistycznych mieszanek i leków, sprzętu medycznego, czego w żaden sposób nie pokrywa zasiłek pielęgnacyjno-rehabilitacyjny.

Zjawisko to wraz z postępem nauk medycznych będzie wzrastać. Jest więc celowym wsparcie tych rodzin pomocą finansową tak, aby mogły skutecznie i właściwie sprawować opiekę nad wcześniakami i ich rozwojem. Wiemy, że profilaktyka jest tańsza niż leczenie. Stwórzmy program zapobiegania niepłodności, nauczmy nasze młode pokolenie fizjologii płodności, pokarzmy jak wygląda zdrowy styl życia i nie zapominajmy o zegarze biologicznym wieku rozrodczego. Światowa Organizacja Zdrowia nie rekomenduje stosowania metody in vitro. Jeżeli wiemy, jakie są skutki uboczne stosowania tej metody, powinniśmy o nich informować. Metoda ta szkodzi również zdrowiu matki. Wskazujemy również na alternatywę wspomagania leczenia niepłodności, którą jest NaProTECHNOLOGY. Metoda ta przedstawiona została szczegółowo na wcześniejszej konferencji.

2. Powody prawne:

Komitet wskazuje, że katalog zadań własnych Gminy wynikający z Ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity.: Dz.U. z 2001r. nr.142.poz 1591 z późn. zm.) poszerzony zgodnie z zapisem art.7 ust.1 Ustawy o zadanie opracowywania i realizacji oraz ocenę efektów programów zdrowotnych wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców gminy nie stanowi podstawy prawnej do podjęcia przez Radę Gminy uchwały o wprowadzeniu i finansowaniu programu leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego stanowiącego załącznik do projektu uchwały wniesionego przez obywateli za pośrednictwem radnej członka klubu PO Panią Joannę Bródka, bowiem projekt ten jest niezgodny z brzmieniem Ustawy.

Komitet wskazuje, że według brzmienia art.5 Ustawy użyte w Ustawie określenia oznaczają: „Art.5 pkt.29 Potrzeby zdrowotne to liczba i rodzaj świadczeń opieki zdrowotnej, które powinny być zapewnione w celu: zachowania, przywrócenia lub poprawy zdrowia danej grupy świadczeniobiorców”. „Art.30 pkt. 30 Program zdrowotny- zespół zaplanowanych i zamierzonych działań w zakresie opieki zdrowotnej ocenianych jako skuteczne, bezpieczne i uzasadnione, umożliwiających w określonym terminie osiągnięcie założonych celów, polegających na wykrywaniu i zrealizowaniu określonych potrzeb zdrowotnych oraz poprawy stanu zdrowia określonej grupy świadczeniobiorców finansowany ze środków publicznych”.

„Art.30 pkt 40 świadczenie zdrowotne”- działanie służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania. Art.6 pkt 4 Zadanie władz publicznych w tym gminy w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej obejmuje finansowanie w trybie i na zasadach określonych ustawą świadczeń zdrowotnych. Wobec powyższego Komitet wskazuje, że pojęcie „Metoda Zapłodnienia Pozaustrojowego” dotyczący nieleczniczej procedury In Vitro, której stosowania, jako świadczenia zdrowotnego finansowanego ze środków publicznych dotyczy załączony do uchwały Projekt Gminnego Programu Zdrowotnego nie stanowi wg przytoczonych definicji ustawowych określonej tą ustawą:

1. potrzeby zdrowotnej, bowiem nie służy zachowaniu, przywróceniu lub poprawie zdrowia

2. świadczenia zdrowotnego, bowiem nie służy profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu przywracaniu lub poprawie zdrowia

3. programu zdrowotnego, bowiem nie przewiduje zrealizowania celów polegających na wykrywaniu i zrealizowaniu określonych potrzeb zdrowotnych oraz poprawy stanu zdrowia określonej grupy świadczeniobiorców,

4. nie jest zadaniem własnym gminy, bowiem dotyczy finansowania nieleczniczej procedury in vitro nie stanowiącej potrzeby zdrowotnej objętej świadczeniem zdrowotnym w trybie i na zasadach określonych ustawą.

Zdaniem komitetu fundamentalna kwestia, jaką jest nielecznicza procedura in vitro zgodnie z polskim porządkiem konstytucyjnym wymaga uregulowania ustawowego a nie powinna być wprowadzana „tylnymi drzwiami” poprzez uchwalane przez Gminy programy zdrowotne. Należy przy tym podkreślić, że uzależnianie dostępu obywateli do tej metody od stanowiska poszczególnych gmin, co do możliwości jej dofinansowywania z budżetów gmin narusza konstytucyjne prawo równego dostępu wszystkich obywateli Rzeczpospolitej Polskiej do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych.

Również zdaniem konstytucjonalistów kwestia in vitro powinna być uregulowana ustawą. Konstytucjonalista profesor Piotr Winczorek ocenił, że procedura in vitro powinna zostać szczegółowo opisana w ustawie, gdyż ta kwestia dotyczy praw człowieka. Zdaniem prof. P. Winczorka dopiero po określeniu w ustawie szczegółów tego zagadnienia można wydawać akty prawne dotyczące finansowania tej procedury przez państwo, w przeciwnym wypadku proponowane rozwiązania mogą skutecznie zostać zaskarżone do Trybunału Konstytucyjnego, bowiem w kwestii In Vitro jest wiele punktów spornych, jak choćby zamrażanie zarodków.

Również profesor. Ryszard Chamaj specjalista od prawa konstytucyjnego uważa, że kwestia In Vitro powinna być uregulowana w drodze ustawy, bowiem to na sejmie spoczywa uchwalanie ustaw regulujących niemal wszystkie dziedziny życia społecznego. Jest to (In Vitro) ważna dziedzina życia społecznego, materia, która winna znaleźć się w ustawie a nie w programie zdrowotnym.” Myśląc w ten sposób moglibyśmy każdą dziedzinę życia regulować programem a nie ustawą.” Jak dodał „czym innym jest program rozwoju czegokolwiek, np. gminy Świdnik a czym innym program zdrowotny na podstawie, którego będą wydawane środki budżetowe i na podstawie, którego będą np. przechowywane zarodki” Należy również zaznaczyć, iż wszystkie nowe programy realizowane przez gminy muszą być

– zgodnie z ustawą o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych
– poddane opinii Agencji Oceny Technologii Medycznych

3. Powody moralne:

– w trakcie wykonywania procedur sztucznej prokreacji dochodzi do naruszenia godności człowieka, gdyż poczęcie następuje nie w trakcie aktu miłości, ale na drodze procedury technicznej. Nosi to znamiona „produkcji ludzi”. Intencja małżeństw poddających się In vitro jest sama w sobie dobra, gdyż jest nią pragnienie dziecka. Ale żadna dobra intencja nie usprawiedliwia wyboru czynu, który jest istotowo zły, bowiem cel nie uświęca środków;

– niedopuszczalne jest zabijanie, selekcja i mrożenie ludzkich zarodków. Są to istoty ludzkie, którym należy się pełna ochrona prawna, a zwłaszcza ochrona prawa do życia. Forsowany pogląd, że zarodek nie jest istotą ludzką nie ma żadnych podstaw naukowych. Życie człowieka zaczyna się od poczęcia, a fakt ten wynika z obecnej wiedzy naukowej. Dzisiaj ta kwestia nie ulega już żadnym dyskusjom naukowym. Choć w trakcie sztucznego zapłodnienia człowiek zostaje powołany do życia nie w łonie matki, lecz w warunkach laboratoryjnych, to mamy już nowe życie ludzkie;

– zasady etyczne obowiązujące w każdej społeczności opierają się na tym, że nie wolno zabijać. Jeśli zarodek ludzki jest osobą, czyli życiem, co nie ulega dyskusjom, jest przestępstwem; poczęcie dotyczy nie tylko sfery ciała, ale i ducha, natomiast każde burzenie porządku duchowego i naturalnego niesie negatywne skutki dla człowieka.

Skład Komitetu Obywatelskiego na dzień 13.12.2012 r.:
Baumert Bartłomiej, dr n. med., Bering Andrzej, informatyk, Bilicki Edmund, inż. elektryk, senator I kadencji, Bilicki Janusz, mgr inż. mechanik, ekonomista, Biskup Magdalena, mgr, z-ca dyr. Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego, Borkowska Justyna, mgr inż. informatyki, nauczyciel, Castańeda Jennifer, dr n. med., Chruściel Mieczysław, dr n. med. lekarz ginekolog-położnik, Czarnecka Katarzyna, mgr Nauk o Rodzinie, Czarnecki Konrad, mgr politologii i logistyki, Domagała Wenancjusz, prof. n. med., patomorfolog PUM, Dorenda – Zbroja Daria, lekarz stomatolog, Dziembowska Teresa, prof. dr hab. ZUT, Glura Barbara, dr n. med., pediatra, Górski Dominik, samorządowiec, Gronwald Jacek, prof. dr hab. n. med., ginekolog-położnik, Grzesiak Wilhelm, prof. dr hab. ZUT, Hałasa Józef, prof. dr hab. nauk med., biolog i immunolog, senator II kadencji, Horn Renata, przedsiębiorca, Huryn Wacław, adwokat, Iskra-Trifunović Joanna, lekarz, Jędrzejewska Monika, mgr psychoterapeuta, prowadząca Szkołę Rodzenia, Kaczmarska Maria, lekarz, Kaczmarski Mateusz, lekarz chirurg, Klek Karolina, instruktor Naprotechnologii Modelu Creightona, Kochanek Anna, ekonomista, pedagog, Kochanek Paweł, architekt, pedagog, Komajda Edyta, Komorowska-Pudło Marta, dr nauk humanistycznych US, Konopińska Dorota, doradca życia rodzinnego, Kopiński Ryszard, doradca życia rodzinnego, Kotrych Daniel, dr n. med., Kowalczyk Grażyna, dr nauk humanistycznych US, Krzempek Jadwiga, prawnik, Kulbacka Magdalena, mgr wychowania fizycznego, Kuliś Adam, mgr sztuki, aktor, mim, wokalista, Kurowski Michał, dr med., kardiolog, Kuśmierek Marta, teolog, socjoterapeuta, Lasocka Anna Iwona, mgr Nauk o Rodzinie, Laufer Sławomir, lekarz ginekolog-położnik, fundator Fundacji Małych Stópek, Lozano Alberto, dr hab. inż., prof. US, Maciocha Anna, prywatny przedsiębiorca, Maciocha Ireneusz, prywatny przedsiębiorca, Machaliński Bogusław, prof. dr hab. n. med., Małowiecka Kamilla, lekarz, Mazurek Łukasz, mgr analityk kryminalny, Modrzejewska Małgorzata, żona, matka, Modrzejewski Janusz, mąż, ojciec, Muszyński Maciej, mgr dyr. Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego, Nastaj Józef, dr hab. inż., prof ZUT, Olędzka Małgorzata, księgowa, Ostrowska Urszula, lic. Edukacji muzycznej, Ostrowski Piotr, mgr Turystyki i Rekreacji, Pachciarek Dorota, nauczyciel, doradca rodzinny, Pachciarek Kazimierz, mgr nauczyciel, Piotrowska-Szymala Krystyna, lekarz, Rauza Halina, krawcowa, Rawicka Iwona, dr n. med., specjalista położnik-ginekolog, Rudzińska Agnieszka, dr n. med., neurolog, Rutkowski Bogdan, dr n. prawniczych, Rutkowska Iwona, analityk medyczny, Rylski Michał, dr inż. adiunkt US, ekonomista, Sachaj Katarzyna, instruktor Naprotechnologii Modelu Creightona, Sagan Zygmunt, prof. dr hab., Sulikowski Tadeusz, dr hab. n. med., transplantolog, Szałata Kamil, student Akademii Sztuki, Szewczyk Agnieszka, prof. zw. dr hab., kierownik Katedry Społeczeństwa Informacyjnego US, Szkibiel Grzegorz, dr matematyki US, Szymańska Krystyna, dr n. med., Tarnowska Czesława, prof. zw. n. med., Tarnowska Helena, lekarz, Tomikowska Anna, socjolog, Tomikowski Marek, właściciel firmy budowlanej, Topór-Kisielicka Maria, mgr, Trzcińska Władysława, prawnik, Trzciński Tadeusz, radca prawny, Tutejska Aleksandra, licencjat z historii sztuki, ekonomii i dziennikarstwa, Uliasz Roman, mgr inż., Ustasiak Mieczysław, dr inż., senator I kadencji, Waloch Barbara, lekarz, Wiechowska Halina, lek stomatolog, specjalista chirurgii stomatologicznej, Wiechowski Seweryn, prof. n. med., Wodzyńska Agnieszka Maria, mgr Nauk o Rodzinie, Wodzyński Krzysztof, mgr Nauk o Rodzinie, Wojdak Anna, mgr, nauczycielka matematyki i fizyki, Wojdak Piotr, dr, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa US, Wolny Małgorzata, dr n. med., specjalista chorób wewnętrznych, Zawal Krystyna, mgr Nauk o Rodzinie, doradca życia rodzinnego, Ziętek Paweł, dr n. med., Klinika Ortopedii i Traumatologii PUM, Zybert Plater Zofia, doradca życia rodzinnego, Żebrowski Wojciech, dr n. med, ortopeda.