Czy w czasach, gdy Boże Narodzenie oraz święty Mikołaj uważane są za zagrożenie dla nowoczesnej Europy, trzeba być bohaterem, by mówić o Bogu i chrześcijaństwie? 

Definicja słowa bohater brzmi „Osoba, która odznaczyła się niezwykłymi czynami, męstwem, pomocą i ofiarnością wobec innych ludzi (…) społeczne uznanie jako bohaterowie zyskują ci, których dokonania są w danym społeczeństwie, kulturze i epoce uznawane za ważne, niebezpieczne, nadzwyczajne i trudne”. Czy to są cechy określające współczesnego katechetę? Gdy zapytałam mojego chrześniaka przedszkolaka, czy zna jakiegoś bohatera? To jednym tchem wymienił Supermana, Batmana i Spidermana. Czy rzeczywiście trzeba nosić kombinezon i pelerynę, by być uznanym za bohatera?

Idea

Co najmniej od kilkunastu lat słychać głosy: po co religia w szkołach? Szkoła ma być bezwyznaniowa, itp. Takie sformułowania przekładają się na marginalizowanie w niektórych szkołach lekcji religii, a tym samym również katechetów. Jakby w odpowiedzi na to, dziewięć lat temu Oddział w Opolu Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” wyszedł z inicjatywą zorganizowania w diecezji opolskiej Plebiscytu Bohater Katechezy. Celami Plebiscytu są: docenienie katechetów (osób świeckich, księży, sióstr i braci zakonnych) pracujących w szkołach na terenie diecezji. Poszukiwanie autorytetów- światłych nauczycieli i gorliwych wychowawców, zaangażowanych w dzieła miłosierdzia, krzewiących chrześcijańskie wartości, których postawa moralna świadczona jest w środowisku szkolnym i parafialnym oraz współpraca z parafią. Po raz pierwszy Plebiscyt przeprowadzono w 2013 roku. Konkurs podzielony jest na II etapy. W pierwszym, uczniowie, dyrektorzy szkół, proboszczowie mogą zgłosić nauczyciela religii do udziału w Plebiscycie. W drugim etapie odbywa się głosowanie, które wyłania zwycięzcę. W pierwszych edycjach plebiscytu głosowanie odbywało się w formie papierowej ankiety ale wraz z rozwojem mediów społecznościowych głosowanie przeniesiono do internetu i na potrzeby plebiscytu utworzono na Facebooku stronę Bohater Katechezy Diecezji Opolskiej. Po kilku latach postanowiono inicjatywę poszerzyć na pozostałe diecezje Okręgu Opolskiego. I tak w 2016 roku po raz pierwszy Plebiscyt przeprowadzono w diecezji gliwickiej, a w 2018 dołączyły również archidiecezja katowicka i diecezja sosnowiecka. Dla każdej diecezji przypisany jest osobny fanpage. Inicjatywa przeprowadzana jest w ścisłej współpracy z diecezjalnym Wydziałem Katechetycznym, lokalnym oddziałem redakcji Gościa Niedzielnego oraz pod patronatem Biskupa diecezjalnego. Plebiscyt spotyka się z różnymi ocenami w środowisku katechetów. Są osoby, które uważają, że warto to robić, dziękują nam że doceniamy ich pracę i zaangażowanie, uważają, że jest to forma promowania, podziękowania i wspierania katechetów. Oczywiście pojawiały się też głosy niezadowolenia czy wręcz krytyki plebiscytu. Główne zarzuty to, że jest to konkurs, że jest to forma rywalizacji pomiędzy katechetami, że dużo większe szanse na zwycięstwo mają ci, którzy są bardziej medialni, natomiast ci skromniejsi nie mają szans, chociaż robią kawał dobrej roboty. My na takie zarzuty odpowiadamy, że naszym celem absolutnie nie jest by katecheci ze sobą rywalizowali, dlatego zawsze podkreślamy, że nie jest to konkurs tylko plebiscyt. I szansa właśnie dla tych skromniejszych katechetów by uczniowie, dyrekcja szkoły czy też proboszcz zgłosili taką osobę i dzięki temu szersze grono ludzi poznało dokonania i osiągnięcia takiego nauczyciela.

Praktyka

By nie wprowadzać niezdrowej konkurencji, czy uczucia zazdrości, po zakończonym głosowaniu i wyborze laureata, tradycją stało się spotkanie wszystkich zgłoszonych w danej edycji katechetów z księdzem biskupem na agapie i wręczeniu nagrody zwycięzcy. Na przestrzeni tych kilku lat plebiscyt odbywał się z różnym powodzeniem, były lata, których kandydatów było dwudziestu, ale również i takie, kiedy zaledwie pięciu. Przy organizacji plebiscytu potrzeba wiele zaangażowania, poświęcenia czasu i pracy, ważna jest też współpraca z diecezjalny wydziałem katechetycznym, która bardzo pomaga w powodzeniu wydarzenia. Czytając uzasadnienia zgłoszeń kandydatur, które napływają są dla nas świadectwem ogromu pracy, wspaniałych inicjatyw, zaangażowania, poświęcania swojego prywatnego czasu, bo wszystko co robią, robią dla swoich uczniów. Często właśnie dzięki Plebiscytowi nawet wydział katechetyczny dowiaduje się jakie ma perełki w swojej diecezji. Z założenia każdy ze zgłoszonych katechetów już jest zwycięzcą. Głosowanie jest natomiast formą zabawy. Zaobserwowaliśmy, że większe „powodzenie” mają księża, tzn. zwykle mają większy zakres znajomych na facebooku, a co za tym idzie większe szanse na zdobycie dużej ilości „lajków”. Jednak kreatywność i pomysłowość uczniów, by ich katecheta wygrał jest nieograniczona i wśród laureatów poszczególnych edycji są w równej mierze osoby świeckie i duchowne. Zwycięzcami bywali również katecheci, którzy nie mają nawet kont w mediach społecznościowych, a pomimo to uczniowie potrafili się tak zorganizować, że ich kandydat zwyciężył. Niestety w 2020 roku pojawiła się pandemia, która sparaliżowała wiele inicjatyw i dopadła także naszego „Bohatera Katechezy” , plebiscyt został zawieszony w diecezji opolskiej i archidiecezji katowickiej. Z inicjatywy sekcji szkolno-katechetycznej kurii diecezjalnej w Gliwicach w 2021 roku przeprowadzono Plebiscyt Bohatera e-Katechezy w nawiązaniu do zdalnego nauczania, które także objęło lekcje religii. Okazało się, że również w tym trudnym i dziwnym czasie katechetom nie brakuje zapału i pomysłowości w prowadzeniu lekcji online oraz angażowania uczniów w przeróżne inicjatywy. Bohater e-Katechezy stał się alternatywą dla „tradycyjnego” Bohatera Katechezy ale mamy nadzieję, że tylko na krótki czas, że będziemy mogli wrócić do starej formy przeprowadzania plebiscytu, bo jednak żadne wirtualne lekcje, webcasty, webinary itp. nie zastąpią realnego spotkania z drugim człowiekiem. Za tym chyba najbardziej tęsknimy, wcześniej tego nie doceniając, o czym przekonaliśmy się w czerwcu 2021 roku podczas spotkania i wręczenia nagrody Bohatera e-Katechezy, które odbyło się w Sanktuarium MB Pokornej w Rudach.

Idziemy dalej

Do tego, by wciąż przeprowadzać Plebiscyt pomimo różnych trudności, mobilizuje nas również ciężka praca katechetów, którą obserwujemy przy organizacji Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy Biblijnej. Wtedy to mamy bezpośredni kontakt z naszymi katechetami. Poznajemy ich i widzimy jaki wielki wysiłek wkładają w to, by przygotować swoich uczniów do konkursu. Chcemy by ich zauważono i doceniono. Niestety czasem w szkołach rola katechetów i katechezy jest umniejszana, uważana za coś mniej istotnego od zadań pani z angielskiego czy matematyki. Lekcji religii nie można sprowadzić tylko do nauczania, ale wiedza musi w katechezie mieć znaczące miejsce. Rodzice bardzo często usprawiedliwiają swoje własne zaniedbania religijne, przerzucając na katechetów w szkole sprawę nauczania modlitw, poznawania życia liturgicznego, czy udziału w Mszy świętej swoich dzieci. Tymczasem jest to zadanie również dla nas, dla rodziców, dziadków, katolików świeckich, dla stowarzyszenia, byśmy w czasach licznego odchodzenia młodego pokolenia od wiary, nie tylko scedowali odpowiedzialność za to na katechetów, ale byśmy pomagali w pracy nad formacją dzieci i młodzieży i byli świadkami wartości chrześcijańskich. Błogosławiony Stefan kardynał Wyszyński w trosce o naród mówił, że „ Jeśli będzie naród wykształcony w oparciu o wartości chrześcijańskie, to taki naród ma przyszłość”. Do realizacji słów Prymasa powołani są szczególnie katecheci, ale by w dzisiejszych czasach uczyć katechezy to trzeba być bohaterem.

/ut