Styczniowe wydanie czasopisma GEOTHERMICS w całości poświęcone ujęciom geotermalnym Islandii stało się sensacją naukową. Opisano w nim, jak po raz pierwszy na świecie udało się odwiercić głęboki otwór do gorącej magmy i ująć ogrzaną z niego wodę, a właściwie przegrzaną parę o temperaturze w otworze 850 stopni C, co jest światowym rekordem w geotermii.

Rzecz jest trudna do uwierzenia, ale jak zwykle do największych odkryć dochodzi przypadkowo. Tak było i tym razem. Wiercono otwór geotermalny w tradycyjnym programie dla zwiększenia mocy geotermalnej elektrowni Krafla położonej w północno-wschodniej części wyspy. Otwór ten o nazwie IDDP-1 (Iceland Deep Drilling Project) miał osiągnąć głębokość 4 tysiące metrów.

Na głębokości 2100 metrów natrafił na roztopioną magmę. Dowiedziano się o tym na powierzchni po wyniesionych przez płuczkę wiertniczą nieregularnych fragmentach zastygłej lawy w postaci szkliwa wulkanicznego. Zdarzenie to postanowiono wykorzystać zakładając odpowiednią głowicę z zaworami bezpieczeństwa, Zatłoczono wodę do magmy w szybkim obiegu, kontrolując w ten sposób bezpieczne ciśnienie pary w otworze…

Opisane prace zostały wykonane w 2009 r. Dopiero po prawie pięciu latach postanowiono podać je do publicznej wiadomości, kiedy opracowano już dalszy program tego rodzaju prac dla całej Islandii. Do końca 2015 r. zaplanowano wykonanie kolejnych dwóch tego rodzaju otworów geotermalnych. Mają je sfinansować firmy prywatne.

Na uwagę zasługuje też elektrownia Krafla, która została wybudowana w latach 70. minionego wieku w odległości około 2 km od czynnego wulkanu o tej samej nazwie. Było to przedsięwzięcie bardzo ryzykowne, ale jednak opłacalne. Z czasem wulkan ten się uspokoił, tak, że elektrownia po dzień dzisiejszy pracuje bez większych problemów. Dla jej potrzeb odwiercono 33 otwory geotermalne z których 17 wykorzystano, jako otwory wysokociśnieniowe eksploatacyjne i 8 jako eksploatacyjne niskociśnieniowe. Moc elektrowni wynosi 60 MW.

Wilfred Starsi – emerytowany profesor geologii na Uniwersytecie w Kalifornii – powiedział, że w przyszłości sukces tego wiercenia może na całym świecie doprowadzić do rewolucji w zakresie efektywności energetycznej obszarów geotermalnych o wysokiej temperaturze. W nawiązaniu do tego efektu pojawiły się pierwsze analizy naukowe w USA, których celem jest jego powtórzenie na szerszą skalę w Stanach Zjednoczonych.

Adam Maksymowicz

Artykuł pierwotnie ukazał się w portalu górniczym nettg.pl