Nie ma wolności bez miłości, a prawdziwa rewolucja zaczyna się od zmiany myślenia. Jak to zrobić uczy nas kard. Stefan Wyszyński, patron na nasze czasy. Na Jasnej Górze odbyło się ostatnie spotkanie z cyklu „W oczekiwaniu na beatyfikację Prymasa Jasnogórskiego. Wokół Milenijnego Aktu Oddania Narodu Polskiego Matce Bożej z 3 maja 1966r.”.

O wolności i czyhających na nią zagrożeniach mówili prof. Andrzej Nowak, publicysta, historyk i wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Beata Mackiewicz, redaktor tekstów Prymasa Wyszyńskiego i dyrektor wydawnictwa Soli Deo.

- Akt Milenijny był potrzebą chwili, ale nie wypływał z emocjonalnej egzaltacji, ale głębokiej refleksji. Jest ponadczasowy i gdy dzisiaj pochylamy się kolejny już raz nad treściami wynikającymi z tego niezwykłego dokumentu musimy wciąż na nowo nauczyć się go rozumieć, odnosić do siebie i wprowadzać w nasze życie osobiste i społeczne - mówił rozpoczynając spotkanie o. Grzegorz Prus, dyrektor Jasnogórskiego Instytutu Maryjnego. Podkreślił, że choć wolność nie tylko w przeszłości była, ale i współcześnie jest dla nas cenną wartością,  musimy sobie uświadamiać, że jest ona zawsze zagrożona – czyhają na nią niebezpieczeństwa polityczne, duchowe, moralne, etyczne, z którymi musimy się zmagać, jako ludzie, osoby wierzące, Kościół i Naród.

Zarówno Beata Mackiewicz, jak i profesor Andrzej Nowak rozpoczynając swoje wystąpienia przypomnieli kontekst historyczny w którym żył najpierw Stefek, ks. Stefan, a później biskup, kardynał i prymas Wyszyński. Jak podkreślali jego metryka urodzenia została napisana jeszcze w języku zaborcy, polskiej historii uczył się po kryjomu od ojca, doświadczył nie tylko radości odzyskania Niepodległości przez Polskę w 1918 roku, ale i zagrożenia ideologii bolszewickiej, tragedii II wojny światowej oraz okrucieństw systemu totalitarnego. Nie powinno więc nas dziwić, że obecny Sługa Boży był wielkim orędownikiem wolności każdego człowieka i suwerenności, niepodległości swojej Ojczyzny.

Czynił to jednak – jak zaznaczyli prelegenci - we właściwy sobie sposób, czego dowodem jest jego osobiste oddanie się w niewolę Maryi, spisanie Jasnogórskich Ślubów Narodu, a później Milenijnego Aktu Oddania Narodu Polskiego Matce Bożej. Dlaczego człowiek, który duchowo, mentalnie i fizycznie doświadczył rzeczywistości niewoli dobrowolnie oddał się całkowicie we władanie innej osobie?

Beata Mackiewicz wskazywała, że decyzje i czyny Prymasa Wyszyńskiego wypływały nie tylko z jego doświadczenie życiowego, ale i z jego koncepcji Kościoła, nauki o Kościele, który „choć przez swoich przeciwników przez wieki wypierany jest na peryferie życia, ograniczany do formalności tradycyjno-liturgicznych, to nie może zostać oderwany od codzienności, myśli i czynów człowieka, jak chcieliby tego materialiści i ateiści. Wręcz przeciwnie potrzebna jest nieustanna inkarnacja, wszczepianie się w rodzinę ludzką Kościoła, nie można oderwać go od życia rodzinnego, zawodowego, kulturalnego, społecznego, narodowego i międzynarodowego”.  

W czasach zniewolenia komunistycznego, łamania praw człowieka, konwencji międzynarodowych Prymas dostrzegł konieczność oddania Polski i Kościoła,  czyli wspólnoty wiernych pod opiekę Matki Najświętszej, która zawsze towarzyszyła swojemu umęczonemu Synowi, a następnie Kościołowi we wszystkich trudnych chwilach. Swoim zawierzeniem i oddaniem Narodu Maryi odwoływał się także do tradycji, aktów i ślubów składanych przez władców, hierarchów i lud na przestrzeni wieków.

Akt milenijny, według kardynała Wyszyńskiego, był aktem wiary. Wiary, w to, że przez wstawiennictwo Matki Bożej zdołamy przekazać wiarę, tradycję, kulturę, język kolejnym pokoleniom, że nie poddamy się systemowi, który chce nas zniewolić.

Redaktor tekstów Prymasa Wyszyńskiego w swoim referacie zastanawiała się czy dostatecznie i właściwie zrozumieliśmy ten akt wiary? Proponował on radykalne wyznawanie Chrystusa, wolność wewnętrzną w czasach zewnętrznej represji.

Jak podkreśliła dyrektor wydawnictwa Soli Deo - ta wolność nie jest wolnością od zobowiązań, wręcz przeciwnie nakłada na nas pewne zadania, kieruje nas ku innym ludziom, wymaga od nas służenia innym, krewnym, sąsiadom, pracodawcy, pracownikom. Wypowiadając słowa aktu zawierzenia Polacy wzięli na siebie odpowiedzialność za własne czyny, za czyny bliźniego i całego Narodu. Nie był to akt jednorazowy, ale wieczny, obowiązujący także nas współczesnych i pokolenia, które przyjdą po naszych dzieciach.

- Akt Milenijny zmienił naszą historię. Dla historyka to miejsce, Jasna Góra i to wydarzenie z 1966 roku, jest zawsze poruszające i wywołujące uniwersalne skojarzenia - podkreślał prof. Andrzej Nowak.

Misja, odwaga, naród - te rzeczywistości spotkały się w życiu kard. Wyszyńskiego z dziejami państwa polskiego i wpływały na nie, mówił prelegent.

Historyk przywołał kilka wydarzeń z życia Prymasa, by zobrazować swoją tezę.

Porzucenie przez młodego, zaledwie 9 letniego, Stefka szkoły w której jedynym językiem wykładowym był rosyjski, język zaborcy i potajemna nauka języka ojczystego, to doświadczenie przemocy kulturowej sprawiło, że całe swoje życie Wyszyński walczył o zachowanie polskiej kultury, języka, sztuki.

Rok 1918, to radość z odzyskanej wolność, doświadczenie czym był powrót Polski na mapy, wielkie święto. Ale już wkrótce kolejne wyzwanie zagrażające dopiero co odzyskanej niepodległości – nawała bolszewicka. Dziewiętnastoletni kleryk Wyszyński znajduje się wówczas we Włocławku, na ulicach którego toczyły się regularne walki. Przyszły kapłan zobaczył wtedy jakim potencjałem dysponuje ta nowa forma zniewolenia i to właśnie zrozumienie potrzeby odpowiedzi na to zagrożenia sprawia, że najpierw ksiądz, a później ksiądz doktor Wyszyński intelektualnie poznaje doktrynę komunizmu. I odkrywa, że największym zagrożeniem dla wolności człowieka, ale i wolności Kościoła nie są widoczne prześladowania, więzienie, nawet egzekucje, ale subtelna propaganda: „wolność powinna być wolnością od Kościoła, religii, tradycji, przeszłości”.

Komuniści uważali, że głównym zagrożeniem wolności w Polsce jest Kościół, prawo wolności od religii miało stać się prawem fundamentalnym. Profesor Nowak zauważył, że tak dzieje się i dzisiaj, choć te same hasła wygłaszane są jeszcze bardziej brutalnym i wulgarnym językiem. „Treść jest ta sama, wolność polega na uwolnieniu się od Kościoła i odpowiedzialności, o której w kontekście wolności mówi Kościół”, podkreślał.

Źródłem wolności, według Prymasa Tysiąclecia, nie jest abstrakcyjna niewola, ale Bóg. A istotą właściwego rozumienia wolności jest miłość. Teologia wolności kard. Wyszyńskiego opiera się na zdolności do miłowania Boga i drugiego człowieka, a także Ojczyzny. - Budowanie wolnej Polski, na miarę marzeń snutych przez Polaków pod zaborami, na miarę współczesnych pokoleń  nie może polegać na odcięciu się od historii, kultury, od wiary. Nie ma wolności bez miłości - przypominał profesor. A dziś - jakby zadając kłam nauczaniu Prymasa, mówił prelegent – wolność ma polegać na wykrzyczeniu słów nienawiści, doprowadza to do nadużycia wolności – a jak uczy nas historia takie działanie skutkuje utratą niepodległości – podsumował swój referat profesor Andrzej Nowak przywołując nadużywanie przez polską szlachtę w XVIII wieku przywileju „liberum veto”.

- Jasnogórskie spotkania w oczekiwaniu na beatyfikację mają nie tylko przybliżyć współczesnym Polakom postać i nauczanie kardynała przed jego beatyfikacją, ale też wskazać na aktualność jego przesłania w XXI wieku. To właśnie uczynili dzisiejsi prelegenci - powiedział na zakończenie spotkania o. Samuel Pacholski. Przeor Jasnej Góry, przypominając, że w tym obchodzimy też 30. rocznicę IV pielgrzymki Jana Pawła II i Światowych Dni Młodzieży w Polsce, przywołał jego nauczanie i wskazał na podobieństwa w pojmowaniu wolności przez Prymasa Tysiąclecia i Papieża Polaka. Dla obu oddanie się w niewolę Matce Bożej było aktem największej wolności, ta bowiem jest odwróceniem się od zła i zwróceniem się do dobra.

Ostatnie spotkanie w cyklu „W drodze do beatyfikacji Prymasa Tysiąclecia” tradycyjnie zakończył Apel Jasnogórski i nocne czuwanie w intencji wyniesienia na ołtarze kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Decyzją papieża Franciszka uroczystość ta odbędzie się 12 września.

Zapis spotkania, jak i poprzednich wykładów z cyklu odnaleźć można na kanale Jasnej Góry na portalu YouTube, a także na profilu facebookowym Radia Jasna Góra.

Organizatorami spotkań są: Jasnogórski Instytut Maryjny, Instytut Prymasa Wyszyńskiego i oddział w Częstochowie Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”.

It/Jasna Góra