Jezus Chrystus był dla niego jedynym Nauczycielem. Naśladując bez reszty przykład swego Mistrza i Pana, nade wszystko pragnął służyć. Oto ewangelia mądrości, miłości i pokoju. Taką ewangelię Jan urzeczywistniał w swoim całym życiu  (Jan Paweł II podczas kanonizacji bł. Jana z Dukli).O życiu świętego wiemy bardzo mało. Pochodził z Dukli, za datę urodzenia przyjmuje się r. 1414. Jego rodzice byli mieszczanami, nieznane są jednak ich imiona i nazwiska. Nic pewnego nie można również powiedzieć o tym, gdzie Jan pobierał nauki. Przypuszcza się, że kilka młodzieńczych lat spędził nad potokiem Zaśpit, blisko rodzinnej miejscowości, wiodąc życie pustelnicze. W ikonografii najczęściej św. Jan jest przedstawiany w pozie modlitewnej, gdy wśród chmur objawia mu się Matka Boża z Dzieciątkiem, która – jak głosi tradycja – wskazała mu drogę życia zakonnego.

W wieku ok. 25 lat Jan wstąpił do klasztoru Franciszkanów Konwentualnych w Krośnie. Odbył nowicjat, złożył profesję i studiował teologię. Od samego początku dał się poznać jako człowiek wielkiej modlitwy, mądrości i pokory. Świadczy o tym fakt, że po wyświęceniu go na kapłana współbracia powierzali mu wielokrotnie urząd przełożonego w Krośnie i we Lwowie, a także powołali na urząd kustosza w kustodii ruskiej – jedno z najwyższych stanowisk w zakonie, któremu podlegało 7 klasztorów. Funkcja ta dawała wiele uprawnień jurysdykcyjnych i miała charakter misyjny. W 1461 r. otrzymał stanowisko niemieckiego kaznodziei w kościele Świętego Ducha we Lwowie.

Po 25 latach życia i pracy u franciszkanów, urzeczony surowością obyczajów nowo powstałej gałęzi obserwanckiej, zmienił zakon. W zgromadzeniu bernardynów, początkowo w Poznaniu, później we Lwowie, gdzie przebywał do końca życia, pełnił funkcję kaznodziei i spowiednika – co było wyrazem zaufania przełożonych, zwykle bowiem te dwa urzędy dzielono – oprócz tego w klasztorze zajmował się pracą w ogrodzie i przy kuchni, pielęgnował chorych i ubogich.

Wiele czasu poświęcał na rozmowę z Bogiem, „niekiedy znajdowano go w nocy na modlitwie zalanego łzami. Zdarzało się to najczęściej wtedy, gdy wszyscy bracia pogrążeni byli w głębokim śnie” (o. Jan z Komorowa). Psalmy brewiarzowe recytował z pamięci, przechadzając się między stallami dla przezwyciężenia senności. Pana Boga kontemplował w czasie całonocnych czuwań oraz przebywając w przygotowanej w tym celu w przyklasztornym ogrodzie kapliczce-pustelni. Szczególnie ważna była dla niego Matka Boża.

Na jakiś czas przed śmiercią stracił wzrok i cierpiał na bezwład nóg, mimo to jednak wykonywał zakonne obowiązki i prowadził życie ascetyczne. Często prosił kleryków, by mu odczytywali regułę zakonną. Nauczył się jej w tym czasie na pamięć. O. Jan z Komorowa pisze o nim: „U schyłku życia osiągnął pełnię cnót, będąc dobrym przykładem dla braci. Odszedł do Królestwa Niebieskiego, odmawiając z braćmi siedem psalmów pokutnych. Duszę swoją oddał Panu w dniu św. Michała RP 1484”. Pochowany został we Lwowie, w kościele klasztornym, pod prezbiterium.

Świętość życia Jana z Dukli była tak niewątpliwa, że zaraz po śmierci zaczęto się do niego modlić i wzywać jego wstawiennictwa przed Bogiem. Pierwszą łaską było uleczenie miejscowego przełożonego dręczonego wysoką gorączką, kolejną zaś uzdrowienie mieszkanki Lwowa, która za jego orędownictwem odzyskała wzrok. Oba te zdarzenia dały impuls do zapisywania wielu innych. Bernardyni wobec tych faktów nie pozostali obojętni i rozpoczęli starania o beatyfikację swego współbrata. 21 stycznia 1733 r. papież Klemens XII zaliczył o. Jana z Dukli w poczet błogosławionych. Kilka lat po tym wydarzeniu ogłoszono go patronem Korony i Litwy. Dalsze rozszerzanie się i pogłębianie kultu bł. Jana, a także otrzymywane za jego przyczyną łaski, które uznawano za cuda, podsunęły myśl rozpoczęcia starań o jego kanonizację.

Dekret o heroiczności cnót bł. Jana podano do wiadomości na specjalnej kongregacji 2 lipca 1994 r. Aktu kanonizacji dokonał Ojciec Święty Jan Paweł II w Krośnie 10 czerwca 1997 r., podczas swej pielgrzymki do Polski.

Doczesne szczątki św. Jana od 1974  r. są przechowywane w kościele w Dukli, a jego wspomnienie przypada na 8 lipca.
Święty Janie z Dukli, wierny naśladowco Jezusa – módl się za nami! (Z Litanii do św. Jana z Dukli).

Magdalena Szwarocka

mm