Ta książka powinna znaleźć miejsce na półce obok Pisma Świętego i Katechizmu Kościoła Katolickiego. Kompendium Nauki Społecznej Kościoła stanowi najbardziej systematyczną i aktualną wykładnię stanowiska katolików wobec najważniejszych problemów świata na progu III tysiąclecia.

Ponad 600-stronnicowe tłumaczenie włoskiego oryginału oficjalnego dokumentu papieskiej rady „Justitia et Pax” miało swoją premierę w grudniu.

– Zależało nam na tym, by ukazało się przed kolejną rocznicą stanu wojennego, bo było to wydarzenie które pokazało wagę nauczania Kościoła w kwestiach społecznych – tłumaczył 6 grudnia podczas prezentacji w siedzibie Episkopatu Polski ks. Józef Kloch, rzecznik KEP.

Nie zamykajcie nam ust

Według socjologa religii ks. prof. Kazimierza Święsa, „Kompendium” wnosi nową jakość do dyskusji o zaangażowaniu Kościoła w życie społeczne.

– Czy Kościół ma być zamknięty w getcie, bez możliwości wpływu na życie społeczne i polityczne? – pytał przewrotnie, powołując się na badania religijności Polaków, w których 2/3 z nich stwierdziło, że wpływ Kościoła na politykę za zbyt wielki.

„Kościół nie może zaprzestać zabierania głosu na temat res novae, typowych dla współczesnej epoki, ponieważ jego obowiązkiem jest zachęcanie wszystkich do poświęcenia się pracy nad coraz mocniejszym utwierdzaniem się prawdziwej cywilizacji, ukierunkowanej na integralny i solidarny rozwój człowieka” – uzasadnia na wstępie potrzebę wydania „Kompendium” kard. Angelo Sodano. Według sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej, ludzkość domaga się dzisiaj większej sprawiedliwości w podejściu do zjawiska globalizacji, niepokoi się problemami ekologicznymi i oczekuje uczciwości w działaniach osób odpowiedzialnych za sprawy publiczne. „Dostrzega również konieczność ochrony tożsamości narodowej, nie tracąc jednak z pola widzenia drogi prawa i świadomości jedności ludzkiej rodziny” – pisze kard. Sodano, zwracając jednocześnie uwagę, że w polu zainteresowania Kościoła w równym stopniu znalazły się przemiany na rynku pracy, w tym szczególnie problem nowych form wyzysku, a nawet niewolnictwa, także w samych tzw. społeczeństwach zamożnych.

Pomoc dla świeckich

„Kompendium” opracowane na polecenie Ojca Świętego Jana Pawła II powinno stać się pomocą w codziennym życiu katolików.

– Lektura tego dokumentu ma przede wszystkim wesprzeć i pobudzić do działania na polu społecznym chrześcijan, szczególnie wiernych świeckich, dla których jest to ich naturalne środowisko; całe ich życie powinno stawać się płodnym dziełem ewangelizacyjnym – uważa kard. Renato Raffaele Martino. – Głoszenie Katolickiej Nauki Społecznej jest prawem i obowiązkiem w dziele ewangelizacji społeczeństw – napisał w specjalnym telegramie przewodniczący Papieskiej Rady Iustitia et Pax.

Papieska Rada Iustitia et Pax, zredagowała dokument po szerokiej konsultacji z własnymi członkami i konsultantami, z konferencjami biskupów całego świata, z indywidualnymi biskupami i zaproszonymi ekspertami w kwestiach społecznych, również spoza Kościoła katolickiego.

W „Kompendium” przedstawione są w sposób systematyczny najistotniejsze zagadnienia i problemy społeczne w aspekcie teologicznym, filozoficznym, moralnym, kulturalnym i duszpasterskim. W centrum uwagi znalazły się takie kwestie, jak: posłannictwo Kościoła, prawa osoby ludzkiej, zasady nauki społecznej, rodzina jako żywotna komórka społeczna, praca ludzka, upowszechnienie pokoju, problemy wspólnoty politycznej i międzynarodowej.

Od biotechnologiido koncepcji demokracji

Mimo że Kompendium nauki społecznej Kościoła to dzieło ogromnych rozmiarów, to dzięki usystematyzowaniu materiału i szczegółowemu spisowi treści łatwo się po nim poruszać. Zawiera bowiem dużych rozmiarów Indeks zagadnieniowy, ułatwiający szybkie dotarcie do poszukiwanych tematów. Tekst Kompendium w poszczególnych rozdziałach i podrozdziałach dzieli się na ponumerowane fragmenty (punkty), do których odsyłają hasła indeksu. Odnalezienie kwestii dotyczących choćby działalności związków zawodowych, darowania długów, czy roli ludzi starszych w społeczeństwie zajmuje ledwie kilka chwil.

Kompetentne odpowiedzi znalazły pytania zarówno o problem wolnych związków, płacy rodzinnej, prawa do niedzielnego wypoczynku czy wojny sprawiedliwej, jak i na przykład o kwestie życia oszczędnego jako opozycji wobec konsumizmu. Czytelnik odszuka argumenty przeciwko klonowaniu ludzi, karze śmierci, eutanazji czy stosowaniu antykoncepcji. Wierzący otrzyma wskazówki według jakich reguł ma dokonywać wyborów, ale nie może spodziewać się gotowych odpowiedzi. Przede wszystkim bowiem chodzi o spojrzenie na sprawy społeczne przez pryzmat światła wiary. Znaleźć w nim można też wyczerpującą odpowiedź na pytanie o stosunek Kościoła do globalizacji i kapitalizmu.

Jednym głosem

„Wiele z zebranych poglądów podzielają również inne Kościoły i wspólnoty chrześcijańskie, a także inne religie. „Tekst Kompendium został opracowany w taki sposób, że może być użyteczny nie tylko ad intra, to znaczy dla katolików, ale też ad extra. Istotnie, bracia połączeni z nami przez ten sam Chrzest, wyznawcy innych religii i wszyscy ludzie dobrej woli mogą z niego czerpać natchnienie do płodnej refleksji i wspólny impuls do integralnego rozwoju każdego człowieka, całego człowieka” – napisał o „Kompendium” kard. Sodano, zachęcając by stało się ono forum spotkania katolików, ludzi innych wyznań i tradycji, a nawet niewierzących.

Kompendium nauki społecznej Kościoła. Wydawnictwo Jedność. Kielce 2005.

Do tej pory elementy nauki społecznej Kościoła były rozproszone w różnych dokumentach Stolicy Apostolskiej. Teraz nauka społeczna została w sposób przejrzysty zgromadzona w jednym tomie.

– W ten sposób powstało owocne świadectwo spotkania Ewangelii z problemami, które ludzkość napotyka na swojej drodze poprzez dzieje – podkreśla bp kielecki Kazimierz Ryczan, przewodniczący Rady ds. Społecznych Episkopatu Polski.

Greg

Artykuł ukazał się w numerze 1/2006.